O mito derrúbase e as adegas celébrano. O albariño xa non é só un branco novo para consumir no ano. Ao contrario, os enólogos resaltan que poucas variedades contan con condicións tan idóneas para envellecer ben. E por fin hai probas máis que suficientes que o acreditan.
05 ene 2018 . Actualizado ás 15:37 h.Era a materia pendente dos viños de Rías Baixas. Había que romper o mito e o tabú de que o albariño é un viño novo, fresco e afrutado que necesariamente debe ser consumido no ano. Non era tarefa sinxela. Primeiro había que romper co patrón imposto pola tradición, despois había que convencer as adegas para afrontar a aposta, adquirir as capacidades técnicas para resolver o reto e, para rematar pero non menos complexo, seducir ao consumidor coa proposta.
Aos poucos os elos fóronse engarzando e da man dun puñado de inquedos viticultores e adegueiros comezaron a asomar timidamente albariños que rompían o paradigma. Eran albariños que antes de ser embotellados pasaran un mínimo de catro anos en adega. O resultado foron viños excepcionais, cheos de matices e moito máis complexos. Tanto que non tardaron os gurús do sector en fixar neles a súa atención e outorgarlles as máis altas puntuacións. Empezara a revolución dos albariños de garda, crianza ou vintage. A excepcional colleita do 2010 propiciou que definitivamente tamén as grandes adegas sumásense a unha tendencia que xa non é futuro senón brillante presente.
A coincidencia é unánime entre todos os enólogos consultados: o albariño préstase para envellecer. Algúns como Eulogio Pomares, de Adegas Zárate, chegan mesmo a dicir que «é o seu maior atributo». O cambadés, que dentro da súa colección Viños Desiguais comercializa un albariño do 2009 que tras fermentar en barrica permanece embotellado na adega durante 60 meses, atribúe as excepcionais condicións do albariño para a crianza ao terroir. «O clima atlántico, o noso terreo granítico e a propia variedade fan que o albariño teña o perfil perfecto de viño de garda», sinala.
En termos parecidos maniféstase Rodrigo Méndez, da adega Forxas do Salnés, apaixonado defensor dos brancos con esas hechuras que lle confire o tempo. «É como unha persoa», comenta. «De novo ten máis nervo pero co tempo equilibrar e gaña en complexidade». Forxas do Salnés chegou a comercializar 2.000 botellas do seu albariño María Luisa Lázaro do 2005 despois de 9 anos en adega, nos que pasou por barrica, aceiro e fudre.
Os GRANDES TAMÉN SE SUMAN
Pero ademais destes proxectos case persoais tamén as grandes adegas comercializan xa viños de garda. Pazo de Señoráns, Martín Códax, Mar de Frades, Maior de Mendoza ou Paco & Lola non deixaron pasar este tren. «Había un nicho de mercado e había potencial para atendelo, por que non o iamos facer?», sinala Cayetano Otero, quen fai un par de semanas presentou a súa Paco & Lola Vintage 12, do que se comercializarán 20.000 botellas. Para Otero, do que se trata é de «demostrar que os albariños teñen un potencial fantástico para evolucionar tanto en depósito como despois en botella». Iso si, advirte, para elaborar este tipo de viños non serve nin calquera ano nin calquera viñedo. «Para que evolucionen ben teñen que ter unha concentración aromática máxima e iso conséguese baixando rendementos e coidando moito a viticultura en anos de condicións óptimas».
Tamén Marta Castro, de adegas Lagar de Pintos, resalta a necesidade de que concorran determinadas circunstancias. «Non en todas as colleitas se dan as condicións que permitan manter un viño en depósito catro anos», comenta á vez que advirte sobre outro erro moi frecuente. «Que ninguén pense que por ter un albariño novo en casa durante 5 anos vai mellorar. Os viños que saen con crianza foron pensados e creados para iso». É o caso dos Netos, un albariño con 4 anos en adega que Lagar de Pintos comercializou por primeira vez coa anada do 2010 e que dentro duns meses sairá de novo coas uvas do 2014.
Os enólogos destacan que a acidez dos viños do Salnés favorece o seu garda. Pero tamén noutras subzonas de Rías Baixas elabóranse albariños con crianza. En Condado a adega Fillaboa comercializa A Fillaboa 1898, un monovarietal da colleita de 2010 que permaneceu seis anos en depósito de aceiro inoxidable sobre leas finas. A súa creadora, a enóloga Isabel Salgado, destaca a súa untuosidad en boca, o seu volume e o feito de que a acidez non estea tan patente. «Gardei en depósito 15.000 litros do 2010 para ver que pasaba e vía que ano tras ano ía evolucionando fenomenal. Despois de 7 anos non tiven que tocarlle nada, só filtralo e embotellarlo», explica.
Eulogio Pomares tamén incide en que «estes viños non os fai o home, nas crianzas o enólogo non ten que intervir».Aínda que a maioría das adegas opta por almacenar estes viños en depósitos de aceiro non falta quen como Zárate, Forxas do Salnés ou Lagar de Pintos decántense tamén por pasalos por madeira. «A madeira é unha gran aliada do albariño, o domestica e o ensambla», comenta Marta Castro. Tamén Rodrigo Méndez aposta por crianzas en madeira «sempre que sexan barricas vellas».
atopa As DIFERENZAS
Que diferenzas advertirá o profano entre un albariño do ano e outro con crianza? A máis evidente é que o viño perderá certa frescura e esa viveza en boca tan característica. Os aromas primarios ?froitas e flores? substitúense co paso do tempo polos secundarios e terciarios, á vez que gañan en mineralidad. «Son viños con moitos máis matices, máis equilibrados, con moita máis estrutura e que se gozan doutro xeito. Talvez para abrir en momentos máis especiais», apunta o responsable de Forxas do Salnés.
Tamén se abre o abano de pratos cos que se pode marinar. Xa non son viños só para peixes ou mariscos. Combinan perfectamente con caza, aves, arroces ou queixos fortes.
A pregunta do millón é está o mercado disposto a pagar o sobreprezo que implican estes albariños? Todo indica que si. «Ata hai non moito tempo cada vez que sacaba unha anada retirábanme a anterior das cartas dos restaurantes. Hoxe en moitos me piden as anadas antigas, xa non me queren comprar a última», constata Eulogio Pomares.
Pero xa non se trata só do mercado. A aposta por este tipo de viños é unha cuestión estratéxica para outorgarlle valor engadido ás adegas e á propia denominación de orixe. Rodrigo Méndez teno claro, «para ser ou mellor viño branco do mundo temos que empezar a vender con normalidade viños de 5, 6 ou 7 anos. Que vos catadores e vos consumidores escollan lestes viños e comproben que non están a equivocarse senón todo ou contrario».
O gran reto, asegura Castro, é desencasillar ao albariño como un viño branco «novo, frío e afrutado». Eulogio Pomares lembra que os brancos de Borgoña, Alsacia ou o riesling teñen prestixio pola súa capacidade de envellecer e mellorar co tempo. «Aquí temos mesmo mellores condicións que eles para logralo. O albariño non podería ser nunca un dos grandes brancos do mundo se só elaborásemos viño do ano. De aí a transcendencia do que agora estamos a crear».