A lei pretende equiparar a tributación dos novos produtos coa do tabaco convencional
01 abr 2025 . Actualizado á 11:46 h.A agárdea de que substancie a nova normativa antitabacos impulsada polo Ministerio de Sanidade e que están en fase de consulta pública, onte entrou en vigor a Lei 7/2024, que no seu artigo 64 fixa o «Imposto sobre os Líquidos para Cigarros Electrónicos e outros Produtos Relacionados co Tabaco». A medida anunciada polo Goberno como un intento de «equiparar» a tributación destas novas formas de consumo coas dos cigarros convencionais —suxeitos ao Imposto sobre os Labores do Tabaco— xera tamén bastante consenso entre os expertos. De feito, foi unha delas iniciativas máis demandadas polas entidades e especialistas que participaron na elaboración do Plan Integral de Prevención e Control do Tabaquismo (PIT).
A lei debería entrar xa en vigor o 1 de xaneiro co comezo do novo ano, pero o Executivo concedeulle estes meses de graza aos operadores que teñen que adaptarse á nova fiscalidade.
O imposto está centrado nos líquidos que, «contendo ou non nicotina, poden utilizarse en cigarros electrónicos ou dispositivos vaporizadores similares», pero inclúe tamén outras presentacións como os snus (bolsas de nicotina), que son tradicionais en Suecia pero se están estendendo por toda Europa, e, en xeral, calquera dos produtos que conteñan esta adictiva substancia.
A tributación establécese por cantidade de líquido e por concentración de nicotina, co que non hai unha cantidade fixa aínda que si se poden establecer algunhas referencias atendendo as presentacións máis comúns que hai no mercado. Por cada mililitro de produto que conteña 15 miligramos de nicotina ou menos —é dicir, inclúense tamén os que non teñen ningunha— pagaranse 15 céntimos de euro de imposto. A partir deses 15 miligramos a cota será de 20 céntimos por mililitro. Isto implica que o bote de 10 mililitros, o máis pequeno e o máis vendido, costa hoxe entre 1,5 e 2 euros máis que onte. E o formato de 100 mililitros, que é o preferido polos consumidores máis intensivos, encareceuse entre 15 e 20 euros.
Refugables
Os vapeadores refugables, que son os máis criticados polos médicos na medida na que facilitan o acceso dos máis mozos á adición, conteñen aproximadamente 2 mililitros de produto. Se a cantidade de nicotina está por baixo deses 15 miligramos fixados na lei, agora pasan a custar 30 céntimos máis. Unha cantidade que tampouco supón un cambio radical atendido a que un dispositivo refugable destes equivale, dependendo da concentración de nicotina, a un paquete de tabaco.
O consumo destes produtos, aínda que aínda está por baixo dos cigarros convencionais non para de crecer. Se no 2020 o 10,5% dos españois de entre 15 e 64 anos aseguraban probar os vapeadores polo menos unha vez na vida, o ano pasado eran o 19%, case o dobre.
Outro estudo apunta que o cigarro electrónico non axuda a deixar de fumar e incluso o fai máis difícil
Os defensores dos vapeadores, a quen o groso da comunidade científica trata pouco menos que como comerciais das tabacaleras, agárranse á súa utilidade para deixar de fumar e a que, no peor dos casos, aquelas persoas incapaces de abandonar o hábito van sufrir menos prexuízos que cos cigarros convencionais. De feito, acuñaron o termo «redución de danos» e incluso hai países que, con moitos matices, inclúen os dispositivos electrónicos nas terapias para deixar de fumar. Con todo, investigadores da Universidade de California en San Diego acaban de publicar un novo artigo na revista JAMA (Journal of American Medical Association) no que defenden que os cigarros electrónicos non incrementan as taxas de cesamento tabáquica, senón que provocan un maior fracaso entre quen está tratando de deixar o tabaco.
Durante catro anos
Estudaron durante catro anos a 6013 fumadores de cigarros dos Estados Unidos dos que 943 tamén vapean e compararon os datos duns e outros. Entre os consumidores duais, que alternan ou compaxinan ambas as formas, o abandono da nicotina foi un 5,3% menor entre quen vapean a diario e un 4,1% máis baixo entre quen o fai de xeito esporádico.
É máis, entre os que teñen un consumo máis intensivo a súa capacidade para manterse en abstinencia foi 14,7 puntos porcentuais menor, polo que os científicos conclúen que «nin o vapeo diario nin o non diario entre fumadores estadounidenses asociouse cun maior abandono do hábito». Incluso consideran que os datos «suxiren que o vapeo pode prolongar tanto o tabaquismo como a dependencia da nicotina», polo menos entre o grupo de individuos que eles estudaron. «Aínda que os fumadores pensan que vapear axudarate a deixar de fumar, trátase dunha crenza que non está, ata a data, apoiada na ciencia», di John P. Pierce, un dos autores principais do estudo.
Outra investigación, liderada por Marissa Bittoni da Universidade Estatal de Ohio (Estados Unidos), detectou que o risco de cancro de pulmón é dez veces superior entre os fumadores, algo dabondo expresado xa na literatura científica. Con todo —e aí está a novidade do seu traballo— tamén descubriu que entre quen fuma e vapean a diario ese perigo, xa de seu elevado, multiplícase outra vez por catro.
Estudaron a 4.975 pacientes con carcinoma de pulmón recente e comparáronos con 27.294 persoas sen cancro. Incluso despois de eliminar as distorsiones doutras patoloxías, como a enfermidade pulmonar obstrutiva crónica (EPOC) e as enfermidades coronarias, a prevalencia segue sendo moi alta e as cifras «suxiren que a combinación de vapeo e fumar acelera o risco de desenvolver cancro de pulmón».