O xornalista de La Voz de Galicia Xurxo Fernández gaña o Premio Alejandro Pérez Lugín
SOCIEDADE
O tema deste ano era «Do tren de Lugo ao AVE: 150 anos de ferrocarril na Coruña»
10 dic 2025 . Actualizado á 21:58 h.Xurxo Fernández Fernández gañou a LXXXV edición do premio Pérez Lugín co traballo titulado Motivos para perder o tren. O xornalista incorporouse no ano 2001 a La Voz de Galicia, onde traballou nas seccións de Local, Nacional, Internacional e Deportes. No 2020 recibiu o premio Emilio Quesada da Asociación da Prensa da Coruña. Ao coñecer que o traballo elixido era o seu, trasladou ao xurado a «enorme felicidade» por «un recoñecemento tan especial» e, ante a súa próxima paternidade, chanceou: «Vai vir moi ben».
O premio de 3.000 euros e unha figura acreditativa, achegados polo Concello da Coruña, que un ano máis apoia esta convocatoria, serán entregados na cerimonia que se celebrará o venres 23 de xaneiro. É a data na que se conmemora o patrón dos xornalistas, San Francisco de Sales, e, por iso, a tradicionalmente escollida para este acto.
O tema que debían tratar os traballos este ano era «Do tren de Lugo ao AVE: 150 anos de ferrocarril na Coruña», para celebrar o aniversario deste avance no transporte e así recoñecer a súa transcendencia social. Este ano o xurado estivo composto por Doda Vázquez, Gabi Barrós, Amalia Baltar, Sole Parral, María Salorio, Tania Porta e Noela Rey, da directiva da Asociación da Prensa; Eduardo Eiroa, en representación do Concello da Coruña, e o xornalista Ricardo Fernández Colmenero, gañador da edición anterior.
Historia do Pérez Lugín
No 2025, o Premio Pérez Lugín acadou a súa edición número 85. En 1936, a viúva do escritor dA casa da Troia creou unha fundación co nome do seu marido, á que dotou dun capital depositado no Banco Pastor e con cuxos intereses debería concederse o premio «ao mellor traballo literario que se presente sobre un tema de Galicia enxalzando á mesma».
Posteriormente, en 1941, xurdiu o premio, e o gañador da primeira edición foi Eduardo Pérez Hervada. Desde entón obtivéronos destacados xornalistas e escritores. A lista inclúe a Ezequiel Pérez Montes (1963), Emilio Quesada (1964) ou Ángel Padín (1999). Nos últimos anos, os gañadores foron Rodri Suárez (2019), Suso Martínez (2020), Javier Quintana (no 2021, quen tamén o gañou no 2009), Xavier Lama (2022), Toni Silva (2023) e Ricardo Fernandez Colmenero (2024). A primeira muller galardoada co Pérez Lugín foi Mercedes Modroño (1989), á a sucederon Cristina Amenedo (1995), Lola Roel (1996) e María del Rosario Martínez Martínez (2007).
Motivos para perder o tren
Domingo. Preguiza
Maia ten soño. Arrástrao desde hai setenta minutos, cando aínda daba voltas na cama tratando de reunir forzas para outro domingo de madruga. Se non se marease con tanta frecuencia, podería quedarse enroscada entre as mantas, escoitando chover e deixando que o seu nariz e as súas orellas fosen acostumándose ao frío do cuarto. Logo seguiría o pescozo, os brazos e, finalmente, o resto do corpo, nun estudado ritual para as mañás de inverno no seu cuarto sen radiador. Pero é montarse no coche e a Maia revólveselle o estómago. Desde nena. Xa non digamos no bus. Por iso, a primeira alarma soou ás seis da madrugada do domingo, con marxe suficiente para chegar á estación. Ás 7.05 sairía (fai nada que se foi) o tren a Lugo. Case dúas horas investidas nunha viaxe que por estrada dura a metade.
- Este foi o primeiro traxecto que houbo na Coruña. Hai 150 anos.
- E é tan lento como entón.
Maia non está de humor para charlas con xornalistas, nin entende a quen podería interesarlle unha reportaxe sobre os motivos dos coruñeses para perder o tren. Ela chegou xusto cando o seu abandonaba a estación. Non conseguiu deixar a cama ata que soou a cuarta alarma, e nin entón puido sacudirse o cansazo. Non sae outro ata a tarde; perderíase a comida familiar.
Dille ao xornalista que se chama Maia Robles, que ten 21 anos e que estuda Administración.
E marcha, resignada, a sufrir no autobús.
Luns. Ira
Os 45 minutos de espera ata o seguinte tren servirán a Óscar para tranquilizarse, agora que se desculpou cos seus compañeiros de proxecto por chegar tarde á reunión. Advertiulles por teléfono (escoitouno todo o mundo) que só aceptará volver quedar en Santiago cando na Coruña ter lista a nova intermodal. Durante o medio ano que falta, se non hai demora nos plans, terán que viaxar eles ou apañarse con encontros telemáticos para ir avanzando. Négase ("négome", berroulles) a pasar outro intre así.
Un cuarto de hora atascado no autobús urbano por culpa dos accesos, descargando a ira no condutor. A rifa non axudou a que lle permitisen baixar antes de chegar á parada e houbo incluso unha ameaza de chamar á policía cando Óscar Barbero (26 anos) elevou ("bastante", recoñece xa máis acougado) o ton de voz. "Chegaría a tempo camiñando -sostén ante o xornalista-, é incrible que empezasen as obras sen prever que esta zona ía colapsar".
Martes. Soberbia
- Díxenlle que o perdiamos, pero el sempre ten tempo. Pénsase que vai máis rápido do que vai.
- Se vivimos aquí ao lado.
- E mira, 35 minutos levouche chegar.
O tren a Cerceda saíu ás 12.45. Puntual. Sen Celia Castro (74 anos) nin o seu azorado marido, José Ramón (83).
Mércores. Envexa
Daniel non para de chorar. "É un caprichoso -quéixase a súa nai, Asunción Valle (42)-. Quería vir camiñando, como a súa irmá. Dálle o mesmo que lle expliques que ela é maior, todo o teñen que facer igual. Co berrinche non houbo xeito de metelo no carro e levounos unha chea vir". Irene mira o pequeno con sorriso triunfal. Non lle importa perder o tren: vanse os tres ao parque ata que saia o próximo, para non afastarse moito da estación, e ao chegar a Vigo van comprar o libro que quería, porque ela si se portou ben.
Xoves. Avaricia
A Pablo Díez (47) non lle apetece compartir o motivo polo que se quedou en terra e non estará en Ourense cando parta a súa conexión cara a Madrid. "Van pensar que son un rañas", esgrime, apoiado nunha enorme maleta. A súa parella, Yaneli Hernández (46), cóntao por el: "Vivimos en Adormideras e xa viñamos xustos, pero el se empeñou en que o taxi é moi caro. Ao final quedámonos bloqueados no 5 porque había un coche en dobre fila en Panaderas. Enriba, tócanos sacar outros dous billetes, porque tampouco quixo pagar a tarifa con anulación". El agacha a cabeza; ela diríxelle unha desas miradas e encamíñase ao despacho de billetes, a ver se quedan prazas no próximo en saír.
Venres. Gula
Ás 15.05 perdeuse de vista o último dos vagóns con destino o Ferrol. A esa hora, Anxo París (45) atacaba a sobremesa e aínda lle quedaba o café. "Sae outro ás seis e media. Teño toda a tarde; por iso viaxo así, aínda que leve moito máis. Aproveito para botar a sesta", comenta despreocupado. Ninguén en toda a semana perdeu o tren con tanta deportividade: "Cando vin o restaurante cheo, deime conta de que non ía chegar; pero compensa, porque se come ben". Sacou xa outro billete na aplicación e solta unha gargallada cando se lle pregunta se antes do próximo lle vai a dar tempo a merendar.
Sábado. Luxuria
7.15. O A Coruña-Lugo hase esfumado. Maia, outra vez.
-Tocaba fin de semana familiar.
-Pero non.
-Xa ves.
-Volviches quedarche durmida?
-Hoxe aínda non me deitei.
-Entón?
-A ti voucho a contar [Sorriso de orella a orella. Mirada cómplice a Gael (21, tamén)]