O verme que se encarta como un acordeón e con parentes na Antártida, nova especie descuberta en Galicia
SOCIEDADE
O nemertino, que utiliza un veleno para paralizar ás súas presas, foi identificado en dúas localizacións da Ría de Arousa
20 may 2025 . Actualizado á 22:42 h.A Juan Junoy gústalle chancear dicindo que ten o oficio de Adán. Pon nome aos animais. Fíxoo ata en 18 ocasións, xusto as veces en que descubriu unha nove especie para a ciencia. Doce son nemertinos e seis crustáceos isopodos. E, delas, tres identificáronse por primeira vez en Galicia e unha cuarta foi redescubierta despois de que lla deu por desaparecida facía máis de cen anos. A última chámase Pararosa vigarae, un verme cinta ou nemertino que acaba de ser descrito en dúas localidades da Ría de Arousa.
O achado, publicado na revista científica The Royal Society Open Science, foi realizado por un equipo interdisciplinar integrado por Juan Junoy, da Universidade de Alcalá, e por varios investigadores do Museo Nacional de Ciencias Naturais (MNCN-CSIC), en colaboración con Joaquín Pérez Dieste, do centro de mergullo Hidronaut@.
«É unha animal moi característico e por iso chamámoslle verme acordeón, porque se encarta como un acordeón, cousa que o fai bastante singular dentro deste grupo de vermes», explica Junoy, que confesa que nesta ocasión o nome da nova especie de nemertino púxollo en honra á súa esposa, Rosa Vigara.
A identificación realizada con técnicas moleculares de ADN é o que permitiu separar ao exemplar doutras especies e incluso crear un xénero. «Esta emparentado, a nivel molecular, co nemertino xigante da Antártida, Parborlasia corrugatus», apunta o zoólogo da Universidade de Alcalá.
A nova especie pertence á familia Lineidae, a mesma na que se circunscribe o Lineus longissimus, o verme máis longo do mundo segundo o libro Guinness das marcas, e ten a capacidade de contraerse ata unha quinta parte da súa lonxitude formando aneis similares aos das sanguijuelas, por iso alcumárono nemertino acordeón.
«Para describir a nova especie secuenciamos o ADN do verme e realizamos análises filoxenéticas que nos permitiron confirmar que se trata dun novo xénero», explica a investigadora do MNCN Aida Verdes. «Pararosa vigarae é unha especie pouco común, xa que a pesar do seu tamaño só se atopou en dúas ocasións na Ría de Arousa», incide Juan Junoy.
«Este achado permítenos ampliar o número de especies de nemertinos coñecidas e descubrilo nunha zona tan accesible e estudada como o litoral galego, indica que neste momento só coñecemos unha parte moi pequena deste grupo de animais», puntualiza Verdes.
Os nemertinos son un grupo de vermes con corpos xeralmente aplanados do que se ten moi pouca información. Na súa gran maioría, viven en medios mariños, aínda que tamén existen especies de auga doce, e incluso algunhas terrestres. No caso das especies mariñas, adoitan habitar a zona intermareal e aliméntanse de pequenos crustáceos ou de anélidos. Unha das características principais deste grupo, do que se coñecen ao redor de 1.300 especies, é que teñen unha probóscide (apéndice alongado e tubular que poden proxectar rapidamente) que utilizan para inxectar un veleno co que paralizan ás súas presas. Algunhas das toxinas que compoñen os velenos que producen os vermes cinta están a ser estudados para o desenvolvemento de diferentes fármacos e pesticidas ecolóxicos.