Sentenza histórica: a inacción climática atenta contra os dereitos humanos

Raúl Romar García
r. romar LA VOZ

SOCIEDADE

Atlas

O Tribunal de Estrasburgo condena por primeira vez a un país, Suíza, polo seu fracaso na mitigación do quecemento global, pero desestima a demanda de seis mozos portugueses contra 32 estados por unha cuestión de forma

09 abr 2024 . Actualizado á 17:08 h.

É unha sentenza histórica cunhas implicacións profundas que aínda están por determinar. O Tribunal Europeo de Dereitos Humanos (TDEH) de Estrasburgo condenou por primeira vez a un país polo seu inacción climática. Atende así á petición dunha asociación de 2.500 mulleres que denunciaron o fracaso das autoridades suízas para «mitigar os efectos do cambio climático» o que, segundo argumentaron as demandantes supón un grave prexuízo para as súas condicións de vida e saúde. Os maxistrados da corte internacional entende que, desta forma, Suíza violou o Convenio Europeo de Dereitos Humanos.

Os xuíces, con todo, desestimaron a demanda máis mediática. A presentada por seis mozos portugueses que tras os devastadores incendios no seu país denunciaron ao seu país e a outros 31, entre eles 27 da UE, por «inacción ante o cambio climático». Neste caso o tribunal declarou que a petición era inadmisible, pero non polas formulacións expostas, senón por un defecto de forma. Os demandantes non presentaran ningún recurso ante a Xustiza do seu país antes de chegar a Estrasburgo, o que supón unha regra básica para atender este tipo de requirimentos.

Os mozos argumentaran que a urxencia climática eximíalles desa regra xurídica básica, pero o TEDH non aceptou esa tese. Ademais, os xuíces europeos sinalaron que, para denunciar a outros Estados máis aló de Portugal e aplicar un suposto principio de extraterritorialidade porque a súa acción ou inacción pode ter efectos para eles, hai outros instrumentos xurídicos internacionais e o TEDH é o órgano competente para facelo.  Os maxistrados entenden que os demandantes non poden pretender de forma vaga ser vítimas da inacción doutros Estados.

Igualmente sinalaron que non se pode ditar unha política determinada aos Estados sobre o que terían que facer polos efectos que iso terá para persoas fóra do seu territorio ou fóra da súa autoridade e o seu control.

A corte tamén rexeitou a solicitude presentada polo mesmo motivo por un exalcalde de Francia e actual eurodeputado, Damien Carême.

En calquera caso, o fallo do Tribunal Europeo de Dereitos Humanos contra o Goberno de Suíza supón un fito na loita contra o cambio climático que podería establecer un antes e un despois. A presidenta da corte, Síofra O'Leary, sinalou que Suíza violara os dereitos desas mulleres, reunidas na asociación Verein KlimaSeniorinnen porque se constataron «lagoas críticas» nas políticas suízas contra o cambio climático.

Os xuíces europeos estimaron que Suíza incumpriu as súas obrigacións para cos dereitos destas persoas maiores (máis da metade teñen máis de 75 anos) para evitar que sufran os efectos do quecemento global.

Ilustrárono sinalando que hai habido carencias na política suíza para cuantificar, mediante a fixación dun prezo ao carbono ou doutro xeito, a limitación das súas emisións de efecto invernadoiro. Na mesma liña, Suíza non respectou no pasado os obxectivos que se fixou para diminuír esas emisións.