Así era o «Pampaphoneus biccai», o depredador sanguinario que campaba en Sudamérica antes dos dinosauros

Corenta millóns de anos antes do reino dos dinosauros, Pampaphoneus biccai dominaba América do Sur como o carnívoro máis grande e sanguinario do seu tempo.

Nun novo estudo publicado no Zoological Journal of the Linnean Society, un equipo internacional de investigadores revela o sorprendente descubrimento desta especie fósil exquisitamente conservada de 265 millóns de anos de antigüidade, atopada na zona rural de São Gabriel, ao sur do Brasil.

O fósil inclúe un cranio completo e algúns ósos esqueléticos, como costelas e ósos dos brazos. Pampaphoneus, que pertence ao clado dos primeiros terápsidos chamados dinocéfalos, viviu xusto antes do maior evento de extinción na historia da Terra que eliminou o 86% de todas as especies animais en todo o mundo.

Antes da extinción, os dinocéfalos eran un dos principais grupos de grandes animais terrestres que prosperaban na terra. Eran criaturas de tamaño mediano a grande con representantes tanto carnívoros como herbívoros. Os dinocéfalos tiñan ósos craniais grosos, o que deu lugar ao nome do grupo, que se traduce como «cabeza terrible» en grego. Aínda que son moi coñecidos en Sudáfrica e Rusia, estes animais son raros noutras partes do mundo. Pampaphoneus biccai é a única especie coñecida no Brasil.

«O fósil foi atopado en rocas do Permiano medio, nunha zona onde os ósos non son tan comúns, pero sempre gardan agradables sorpresas», dixo o autor principal Mateus A. Costa Santos, estudante de posgrao no Laboratorio de Paleontoloxía da Universidade Federal de Pampa (UNIPAMPA). «Atopar un novo cranio de Pampaphoneus despois de tanto tempo foi extremadamente importante para aumentar o noso coñecemento sobre o animal, que antes era difícil de diferenciar dos seus parentes rusos».

«Este animal era unha besta de aspecto retorto, e debe evocar puro medo en calquera cousa que se cruzase no seu camiño», dixo a coautora Stephanie Pierce, do Museo de Zooloxía Comparada de Harvard. «O seu descubrimento é clave para albiscar a estrutura comunitaria dos ecosistemas terrestres xusto antes da maior extinción masiva de todos os tempos. Un achado espectacular que demostra a importancia global do rexistro fósil do Brasil».

O novo espécime é só o segundo cranio de Pampaphoneus descuberto en América do Sur. Tamén é de maior tamaño que o primeiro e achega información sen precedentes sobre a súa morfoloxía debido á excepcional conservación dos seus ósos.

«Pampaphoneus desempeñou o mesmo papel ecolóxico que os grandes felinos modernos», dixo o coautor e profesor de UNIPAMPA Felipe Pinheiro. «Era o depredador terrestre máis grande que coñecemos do Permiano en América do Sur. O animal tiña dentes caninos grandes e afiados adaptados para capturar presas. O seu dentición e a súa arquitectura cranial suxiren que a súa mordida era o suficientemente forte como para masticar ósos, do mesmo xeito que as hienas modernas».

Aínda que o cranio de Pampaphoneus é o máis grande xamais atopado intacto, con case 40 cm, a investigación suxire que un fósil non identificado previamente representa un terceiro individuo potencial que era ata dúas veces máis grande que o novo achado. Aínda que a este último só se lle coñece por un fragmento da súa mandíbula, si que ten características suficientes para identificalo como Pampaphoneus.

Os investigadores estiman que os individuos máis grandes de Pampaphoneus poderían acadar case tres metros de longo e pesar ao redor de 400 kg. Era un hábil depredador capaz de alimentarse de animais de tamaño pequeno a mediano. Na mesma localidade onde se atopou o fósil tamén se identificaron algunhas das súas presas potenciais, como o pequeno dicinodonte Rastodon e o anfibio xigante Konzhukovia.

---

---

---