O sector turístico alerta da tendencia de Santiago a perder fol como destino

No sector turístico de Santiago crece o pesimismo ao mesmo ritmo que baixa a porcentaxe de ocupación dos establecementos hoteleiros e a media de estancia dos seus hóspedes. Os portavoces do colectivo chaman a atención non só sobre os datos obxectivos, senón tamén sobre a tendencia que esas cifras apuntan. «Máis aló da caída media de ocupación dun 2%, o máis preocupante é que sucedeu nos últimos meses, de maio a outubro», explica Esteban Iglesias, presidente da Unión Hoteleira de Compostela, en referencia ao período que corresponde á tempada alta, «cando os negocios xogan a súa estabilidade económica». Iglesias recorre aos datos do INE para «deixar ao carón as sensacións subxectivas. O dato obxectivo é que, entre maio e outubro, tempada alta, houbo 54.000 noitadas menos. Somos a cidade do norte de España coa peor estancia media en tempada alta». Insiste en que os indicadores evidencian que «estamos ante unha tendencia á baixa. O que nós baixamos sóbeno outros. Vigo pasa do 60 ao 70%, e A Coruña, do 69 ao 78%». Lamenta Iglesias que non se faga nada para reverter esa situación. O turismo de lecer, en opinión do sector, está en clara tendencia á baixa.

Malos agoiros para o 2026

Cun aeroporto «sen rutas e sen frecuencias, unido ao peche da pista previsto para maio do 2026, Santiago queda nunha situación moi complicada para o próximo ano». A realidade é que, segundo destaca Esteban Iglesias, a cidade perde atractivo, e esta é unha tendencia que, oxalá me equivoque, seguirá todo o próximo ano». O portavoz hoteleiro cre que a porcentaxe prevista de ocupación para este decembro, un 37%, «é un adianto da tempada baixa. Só nos salva Vigo. Estamos a converternos nunha cidade dormitorio do turismo do Nadal de Vigo. Temos turistas que en realidade veñen estar en Vigo, pero que non poden porque os seus hoteis están completos e utilízannos como alternativa situada a unha hora para o que veñen ver». O sector hoteleiro teme que o que está a pasar este mes trasládese ao resto do próximo ano, xa que a falta de conexións aéreas restará puntos á hora de competir para atraer hóspedes de empresas e turismo de congresos.

Esteban Iglesias chama a atención sobre o feito de que, durante a tempada baixa de turismo de lecer, os hoteis nútrense das viaxes por traballo, pero sen facilidades para desprazarse as empresas buscarán outras alternativas e os promotores de congresos iranse a outras cidades. Por iso, un dos sectores que máis se verá afectados é o turismo de congresos. E na cidade do congreso o hóspede gasta tradicionalmente o triplo do que gastaría un visitante por lecer.

Outro colectivo que tampouco mirará a Santiago, segundo apuntan desde o sector, é o daqueles turistas que en tempada baixa realizan viaxes curtas, deixándose levar por impulsos. Son os que buscan un voo directo desde a súa cidade, e deciden visitar outra. Nesta listaxe non estará Compostela, polo que tamén se perderá ao turista de inverno que busca cidades conectadas e con atractivo turístico.

Unha tempada «normalita» á espera do impacto das «malas noticias» que rodean a Lavacolla

 

J. C.

Un ano «normalito», «val», ou «flojito, como todos os que anteceden á véspera dun Xacobeo», o do 2027. Os pequenos operadores que pon o termómetro a diario ao turismo máis aló das cifras oficiais ou das consignas política valoran o exercicio que agora acaba como discreto e non ven grandes ameazas para o 2026, aínda que si teñen algunhas preocupacións. «Santiago é un destino de escapada, así que lle peche da base de Ryanair acabaranos afectando, igual que as complicacións para viaxar coa AVE. En xeral non tivemos boas noticias de Lavacolla», analiza Elena Iglesias, guía turística e fundadora de Galicia Experience. Ao seu xuízo, hai unha «redución» do turismo en xeral que «notamos máis os que traballamos a pé de rúa», e ve con preocupación os debates que se abriron na cidade nos últimos anos: «Non somos Roma, non somos Barcelona, pero intentáronse aplicar os mesmos discursos de masificación», lamenta Iglesias, quen tamén bota en falta unha «dirección clara» en materia turística desde a cidade.

Rubén Cid, de Toxo Travel, trata de fuxir dos discursos pesimistas, pero advirte que tampouco é bo aferrarse á escalada de marca dos peregrinos, «porque moitos contan como número, mais non fan gasto». Entre os aspectos positivos do 2025 incide na desestacionalización, cunha tempada máis longa do que estaban acostumados a pesar de que o calendario de pontes tampouco axudou. «Temos que pelexar o tema do aeroporto, que no 2026 vai estar mes e pico pechado», lembra Cid, quen resolve a polémica da cobranza da taxa turística de forma pragmática: «Se vale para que a xente estea máis tranquila e vexa o turismo coma unha industria máis...».

Teresa Sánchez e José Antonio Brea, de Traslados Compostela —servizos de transportes en vehículos— apuntan outra preocupación, a das obras que xerarán peches no Hostal dous Reis Católicos, o buque insignia da hostalería. Levan dúas décadas traballando e xa coñecen as dinámicas respecto aos anos santos, por iso é polo que agarden pasar dun ano «frouxo» a un «bo». E apuntan unha tendencia dos dous últimos anos: «Os viaxeiros con maior poder adquisitivo escapan da calor e do tumulto ata o punto de que setembro foi o mellor mes do ano».

Lalo Crespo: «É unha situación complicada, preocúpanos a perda de voos»

 M.M.

Lalo Crespo, director do hotel Puerta do Camino, un dos máis próximos ao Palacio de Congresos, mostra a súa «preocupación» pola perda de voos no aeroporto Rosalía de Castro. Na súa opinión, «é irrebatible que o peche do aeroporto [do 23 de abril ao 27 de maio próximo] e a perda de voos péchanos unha porta importante e déixanos nunha situación complicada de cara ao próximo ano».

Unha das cuestións que máis xogará en contra do sector é que esa perda de conexións deixa a Compostela nunha posición desfavorable fronte a outros destinos para «atraer congresos, e este turismo verase moi afectado». Crespo apunta que «as empresas reducirán as súas reunións en Santiago. Poden pasar de 600 a 200, porque sen conexións a xente non pode chegar. É sinxelo». Ademais desa falta rutas aéreas, que considera indispensables para traer turismo e visitantes, o hostaleiro sostén que «tampouco a AVE está a solucionar o problema».

Crespo é sincero sobre as expectativas para o próximo exercicio: «Na miña opinión persoal, o 2026 vai ser un ano malo». Argumenta que os datos do 2025 que se coñecen ata o de agora «non nos permiten ser optimistas. O INE marca unha baixada do 6%. Hai unha tendencia á baixa, mentres outros non deixan de subir». Como outras voces do sector, apunta que «os datos de outubro activaron todas as alarmas. Hai motivos para estar moi preocupados».

Doutra banda, o director do Puerta do Camino considera que as mensaxes que se están lanzando da cidade «non son o mellor para atraer turismo. A xente vai onde a queren, e as mensaxes non son bos». Outra das cuestións que preocupan ao sector son as dificultades de mobilidade interna. «O taxi segue sendo un problema nesta cidade, e non vexo solución a curto prazo».

Javier Torreiro: «Penso que o 2026 debería ser un bo ano, pero hai incerteza»

 M.M.

Javier Torreiro, do hotel Rúa Villar, recoñece que a localización deste establecemento é o seu «gran valor». «Nós somos dos primeiros en encher os cuartos, e este ano baixamos. Sen facer o balance final, un 5% menos. Pero os hoteis que están máis afastados do centro histórico seguro que baixaron moito máis. Mínimo un 10%». Aínda que asume que a ningúns esta porcentaxe «non lles dirá nada, marca unha tendencia. E outras cidades similares á nosa están a subir».

Un dato que para Torreiro é clave á hora de entender como está a situación do sector en Santiago é que «ata Semana Santa moitos hoteis pechan, porque a tempada baixa é moi baixa». Torreiro sostén que «é doado entender que os peches duns benefician en algo a outros».

Á hora de valorar como será o 2026, véspera de ano santo, apunta que «é difícil dicilo. Penso que debería ser bo, pero hai incerteza». Destaca que a perda de voos no aeroporto e o seu peche entre abril e maio «non vai axudar. Son unhas 400-500 persoas todos os días que chegaban a Santiago en avión e que xa non chegan. O 85% dos turistas estranxeiros chegan en avión. Por sorte, outros veñen camiñando, pero logo usan o avión ou o tren para irse. Estou case seguro de que algo baixará, pero novamente a nosa localización é un valor a favor», explica.

Javier Torreiro asegura que os establecementos hoteleiros de Compostela teñen «días moi bos. Días como o 24 de xullo ou o 15 de agosto, nos que a xente se move e busca como vir. Pero logo hai outras datas, semanas complicadas».

Comparte que unha das cuestións que máis lle preocupan «é o que estou a escoitar de promotores de congresos. Non fai moito un comentoume que, non só é complicado traer un congreso médico sen voos, senón que os comentarios deixados por outros polo tema dos taxis non nos axudan nada».

Lupe Señarís: «Sinceramente, quero ser optimista, pero o que vén vai ser un ano duro»

 M.M.

Lupe Señarís, da pensión Mapoula, recoñece que non agardan grandes datos de ocupación no 2026. «Quero ser optimista, pero a verdade é que os anos anteriores a un santo non adoitan ser bos, e creo que o 2026 vai ser un ano especialmente duro». Señarís, que é unha das responsables deste negocio familiar, cre que Santiago está a retroceder. «Non axuda moito que o aeroporto queda sen voos e tampouco axuda o da taxa turística», opina Señarís. «A pesar de que intento non ser pesimista, vexo un panorama complicado».

A favor do seu establecemento tamén está a localización. «Somos unha pensión, un negocio familiar, e isto nótase no ambiente. E estamos en pleno centro histórico. É algo bo que agradecen, sobre todo, as familias e os peregrinos», subliña.

Aínda así, comenta que, para o perfil dos seus clientes, «a situación económica tampouco parece a mellor. Aínda que a vantaxe é que, no caso dos peregrinos, veñen camiñando», ironiza.

Ao tratarse dunha pensión, os seus clientes proceden máis dun turismo familiar: «A verdade é que no verán non estivo mal. Non debo queixarme. Pero o problema é que a situación económica aféctalles máis que a outros grupos». En Mapoula reciben un turismo de proximidade, «que fai pequenas escapadas. Esta ponte teremos bos datos. Estamos case cheos», e confía en que as reservas de última hora «déixennos chegar ao cheo total, aínda que só sexa a fin de semana. Son días puntuais, pero non esquezamos que a pensión funciona toda a semana», lembra.

A pensión pechará por vacacións en Nadal, desde o día 14 ao 8 de xaneiro. «É tempada moi baixa para nós, e merecémonos un descanso. O persoal agradéceo, porque son vacacións para gozar en familia». Para xaneiro, confían no Camiño e nas escapadas para soportar un «ano que, moito me temo, non será doado».

---

---

---