Morre José María Caneda, histórico expresidente do Compostela que ascendeu o equipo da capital galega de Terceira a Primeira División
SANTIAGO
O exmandatario, un dos máis carismáticos do fútbol español dos anos 80 e 90, faleceu despois dunha dura e longa loita contra o cancro
25 jun 2024 . Actualizado á 22:02 h.Santiago amenceu no día de San Xoán de loito. Ás 07.00 horas faleceu José María Caneda, o histórico presidente da SD Compostela. O exmandatario, que tiña 77 anos (Amio, Santiago, 1 de febreiro de 1947), loitaba desde hai tempo contra un cancro de estómago e esófago. Pelexou ata o último segundo con todas as súas forzas, «con ou sen prórroga», como subliñaba na última entrevista concedida a La Voz, como fixo sempre no fútbol, contra vento e marea. Os seus restos atópanse no Tanatorio Apóstolo e será enterrado este martes ás 16.45 horas.
O pasado 15 de xuño tiña pensado ir á homenaxe que o Amio SD, o club do barrio compostelán onde naceu, preparoulle coincidindo co 60 aniversario do equipo, pero, como confirma unha das organizadoras, no último momento, a familia xa lles aclarou que non podería achegarse.
Foi no último ano e medio cando transcendeu que o exmandatario padecía unha grave enfermidade, un cancro ao que resistía a nomear, pero ao que si aludía en entrevistas. «Estiven 10 meses sen comer e pasei de 95 quilos a quedar só en 64», recoñecía en febreiro do 2023 nunha das súas últimas aparicións en prensa. «Mentalmente estou moi forte, teño moitas ganas de saír adiante, nunca me entregarei», engadía o exmandatario branquiazul cunha forza da que fixo gala en toda a súa vida deportiva.
Caneda, especializado en carreiras de fondo, destacado atleta na súa mocidade, e de carácter explosivo, sen pelos na lingua, pasará á historia como o presidente do Compos que levou ao equipo para escribir as súas páxinas máis destacadas. Con Fernando Castro Santos no banco, ascendeu o equipo da capital galega de Terceira a Primeira División nun tempo marca. O club compostelán lembraba esta mañá así ao exmandatario: «Grazas por facer realidade o soño da nosa cidade, levando a túa SD Compostela ao máis alto; sempre estarás nos nosos corazóns».
O seu primeiro contacto co fútbol tivo lugar no Amio SD, o equipo do barrio onde naceu. «A comezos dos anos 60, os rapaces da zona, entre os que estaba José María Caneda, adoitaban xuntarse para disputar partidos contra equipos doutras parroquias da contorna. Xogaban en prados, solares, descampados… Nun momento decidiron organizarse como club e fundaron, o 21 de outubro de 1964, o Amio SD. Dende aquela xa non fallaron á cita coa competición federada, sendo un dos poucos de equipos de afeccionados de Santiago que sempre participou en ligas e copas organizadas pola federación», relataba Sandra Márquez, a secretaria dese club.
«Nestes anos, José María Caneda, ou Pepe Caneda, como se lle coñece na zona, compaxinaba o fútbol no Amio con outros deportes, como judo, boxeo ou atletismo, no que destacou, chegando a quedar segundo no ano 1963 no campionato de España de campo a través. Ese día vestía unha camiseta do Amio», evocaba Sandra, compartindo máis anécdotas que Caneda trasladou aos membros do club da súa etapa como atleta. «El axudaba a Veloso, coñecido xogador do Real Madrid e da selección española, coa súa preparación física no vello estadio de atletismo do campus», compartía Sandra.
«Nos 70, década na que o Amio acada de xeito consecutivo tres ligas e tres copas de modestos de Santiago, Caneda xa formaba parte do noso club como presidente. Nesa época os afeccionados acudían masivamente aos partidos, sobre todo nos de máxima rivalidade con outros barrios composteláns», rememoraba Sandra, aclarando que en 1983 é cando o exmandatario deixa xa o club e un tempo despois colle as rendas da S.D. Compostela.
José María Caneda aterrou no Compos a través da xunta xestora que en 1986 tiña como misión case imposible recuperar as constantes vitais dunha entidade en perigo de extinción. Ao ano seguinte asumiu a presidencia e, nun lustro, o equipo pasou de Terceira División a Primeira, un histórico ascenso, que tivo lugar en 1994, do que este xuño cumpríronse 30 anos. O club pasou de manexar un presuposto de 13 millóns de pesetas a outro que chegou aos 1.700.
Caneda converteuse entón nun dos presidentes máis carismáticos do fútbol español, tanto polas súas fichaxes, como polas súas declaracións ou pola fatídica pelexa na sede da liga con Jesús Gil, unha escena que forma parte da historia do fútbol español dos 90.
Caneda, que durante anos non perdoaba unha partida diaria de tute nAs Cancelas, aseguraba que moitas das frases que se lle atribuíron son apócrifas ou non lle corresponden —como a de «estamos de caspa caída»—. Admitía, sempre con humor, ser autor de «pataca minuta» ou estar «entre as costas e a parede». Nunha entrevista e ante a pregunta de se dixera «racharse as vestiduras», non dubidou: «Dise 'racharse as vestiduras', pero tamén se poden rascar. Tamén é certo que hai moitas cousas que as digo a propósito».
No verán do 98 o Compos volveu a Segunda División, tras perder unha promoción co Vilarreal. O declive acentuouse no cambio de século, á vez que se torcían os resultados deportivos e económicos.
Foi hai doce tempadas cando Caneda decidiu colgar as botas, pasando a un segundo plano. Nos últimos anos puido gozar dos seus tres netos, dedicándolles o tempo que non lle podo dedicar aos seus fillos, «porque a empresa e o Compostela quitáronme moitísimas horas da miña vida», recoñecía noutra entrevista.
SUSO MOURE
«Era difícil negociar con el, pero tiña un bo corazón»
Suso Moure foi o único santiagués que xogou no primeiro Compostela de Primeira División. «Caneda era unha persoa moi peculiar, pero no fondo tiña un bo corazón. Era complicado negociar con el, sobre cando tiñas que pelexar o teu contrato. Enfadábase, pero pronto se lle pasaba e volvía falarche con cordialidade. Sempre dicía que non había diñeiro. A verdade é que nunca había acordo con el na primeira cita, pero ao final sempre se arranxaban as cousas», comenta o exfutbolista. «Estes últimos meses non falei nada con el, porque xa todos sabiamos como era a súa saúde. Eu víao moi a miúdo San Lázaro e despois dos partidos tomaba moitos cafés con el».
JAVIER BELLIDO
«Sempre tivo un trato moi cordial e respectuoso comigo»
«Comentoumo o meu fillo indo para o traballo. Así me decatei do falecemento de Caneda», lembra Javier Bellido, durante dez tempadas defensa central do Compostela. «Eu tiña unha relación moi boa con el. Sempre me apoiou, aínda que ao final a situación do club foi moi complicada. En cuestións deportivas, durante as miñas dez campañas sempre tiven a máxima confianza do presidente», conta o exxogador vasco. «Sentinme moi cómodo falando e negociando con Caneda. Sempre foi moi cordial e respectuoso comigo. Foi unha persoa moi próxima cos xogadores. Nunca tiña problemas para atenderte e tiña un grande ollo coas fichaxes».
JOSÉ LUIS OCHOA
«Era un presidente moi mediático»
Para José Luis Ochoa, hábil centrocampista do Compos nos 80 e nos 90, Caneda era «un presidente mediático. Era unha persoa moi normal e afable connosco. Tiña moitísima relación co persoal. Pasaba moitas horas connosco, sobre todo cos que levabamos máis tempo no club. Foi quen tirou do carro desde o primeiro momento. Montou grandes equipos e contratou a un grande adestrador».
FERNANDO SANTOS
«Caneda era listo e moi intuitivo»
Fernando Castro Santos é posiblemente a persoa que mellor coñecía ao José María Caneda deportivo. Con el traballou de xeito conxunto durante seis anos. Entre ambos levantaron un auténtico monumento futbolístico, logrando o ascenso do Compostela de Terceira a Primeira División nun tempo marca. Foi unha fazaña que ata o de agora ninguén puido igualar no deporte rei español.
«A verdade é que teño que dicir que non foi unha sorpresa. Falaba con José María Caneda moi a miúdo, desde unha homenaxe que me fixeran a min non fai moito. Ultimamente xa empecei a preocuparme un pouco máis. Non tiña a mesma voz e tampouco o mesmo estado de ánimo. Ás veces intentaba enganarme e trataba de disimular, pero eu coñecíalle moi ben e sabía que as cousas non ían ben. Agora levaba algún tempo sen chamarlle porque non quería molestarlle. As noticias que me chegaban non eran boas. Esta maldita enfermidade sempre acaba igual».
«Adeus ao histórico José María Caneda»
Tras coñecerse a noticia, institucións e clubs, tanto a nivel galego como nacional, quixeron mostrar as súas condolencias á familia de Caneda e, sobre todo, resaltar a súa figura. Ademais do Compostela, o Racing de Ferrol e o Lugo publicaron un chío á primeira hora da mañá.
«Dende o Racing Club Ferrol queremos amosar as nosas máis profundas condolencias polo pasamento de José María Caneda e facer chegar unha sentida aperta aos seus familiares e amigos, así como a toda a familia do Compostela», escribiu o club ferrolán.
O Lugo, pola súa banda, destacou a Caneda como «unha das grandes figuras do noso fútbol», á vez que trasladaba as súas condolencias á familia do exmandatario.
Tamén se uniron o Deportivo e o Celta ás mensaxes de cariño, trasladado o pésame e toda a súa forza á familia compostelá polo suceso.
O SD Amio non tardou tampouco en reaccionar tras a morte dun dos seus veciños. «Grazas polo teu apoio incondicional e por fomar parte da nosa historia. Amio nunca olvidará a túa figura», redactaron desde o club.
Pola súa banda, o Real Madrid emitiu un comunicado ao longo da mañá. «Lamentamos profundamente o falecemento de José María Caneda. O Real Madrid quere expresar as súas condolencias e o seu cariño aos seus familiares, ao Compostela e a súa afección, e a todos os seus seres queridos», lese no texto. Ademais, destacan que «marcou unha época histórica» no conxunto de Santiago co seu ascenso a Primeira División.
Tanto a Real Federación Galega de Fútbol (RFGF) como a española (RFEF) tamén tiveron palabras de cariño cara ao expresidente do conxunto santiagués. «Adeus ao histórico José María Caneda», publicou a RFGF. Mentres, a RFEF lamentou «profundamente a súa perda». Minutos despois, a liga, a través do seu perfil corporativo de X, uniuse «á dor do club e dos afeccionados».
Máis en carácter institucional, Diego Calvo, Conselleiro de Presidencia, Xustiza e Deportes dá Xunta de Galicia, lamentou, en nome de todo o Goberno galego o falecemento de Caneda, «histórico presidente que levou ao máis alto á SD Compostela». Nun comunicado oficial, lembrou o gran fito que supuxo que o club, baixo a súa presidencia, lograrse o «subcampionato de inverno na tempada 1995-1996 plantándolle cara aos mellores equipos do país». O conselleiro destacou, finalmente, o traballo que realizou Caneda polo fútbol galego, e enviou unha mensaxe de ánimo á súa familia e achegados.
A Asociación Compostela Monumental trasladou o pesar, en nome de todos os asociados, polo falecemento de José María Caneda ao «que apreciabamos e admirabamos». Destacan de Caneda que era un «home querido e apreciado pola súa gran humanidade e corazón». José María Caneda é irmán do asociado de Compostela Monumental, Vicente Caneda Antelo, propietario entre outros negocios de Deportes Caneda. Desde Compostela Monumental queren «mostrar a nosa solidariedade e cariño, nestes momentos tan duros con toda a súa familia amigos e simpatizantes do ex Presidente».
O Concello de Santiago tamén quixo sumarse «ao fondo pesar polo falecemento de José María Caneda, expresidente da SD Compostela». «O noso máis sentido pésame á súa familia e amizades», engadiu nun chío.