O ex ministro de Facenda Cristóbal Montoro, no ano 2012, xunto á implantación da amnistía fiscal estableceu a obrigatoriedade de presentar o Modelo 720 para declarar os bienes situados no estranxeiro. Fixáronse unhas multas e sancións tan draconianas que moitos interpretaron que se trataba dunha forma de animar a que quen tivese diñeiro non declarado no exterior acollésense á amnistía fiscal.
No entanto, no 2017 o Tribunal Constitucional declarou a amnistía inconstitucional e, aínda que criticaba duramente a medida porque rompía a igualdade de todos os españois ante o fisco, permitiu que non se revisasen as declaracións de quen se acolleu ao proceso de regularización. Por todo iso, cremos que o agudo Montoro pasouse de listo.
En cambio, agora o Tribunal de Xustiza da Unión Europea abre a porta a que os sancionados poidan impugnar devanditas multas. O tribunal considera que a normativa española, que impón sancións de ata o 150% sobre a cota do imposto, calculado ademais sobre o valor dos bienes declarados, resulta confiscatorio.
A sentenza sinala tres motivos polos que a obrigación de declarar os bienes no estranxeiro por valores superiores a 50.000 euros é contraria ao dereito da Unión Europea. O primeiro é que España incumpriu as obrigacións que lle incumben en virtude da libre circulación de capitais, considerando que, cando non se presenta o modelo 720, considérase o non declarado como ganancia patrimonial non xustificada, sen posibilidade de ampararse na prescrición, o que vulnera o principio fundamental de seguridade xurídica proclamado no artigo 9.3 da Constitución.
O segundo motivo incumbe á contía da sanción, que pode chegar ata o 150% do non declarado, máis outras sancións, as cales constitúen a terceira motivación, que se refire á contía de 5.000 euros por cada dato incompleto e de 10.000 euros os falsos, ao que se poden sumar 100 euros polos atrasos. Estas multas non gardan proporción algunha coas que sancionan o incumprimento de obrigacións similares no dereito interno español, co que se infrinxe o principio constitucional de igualdade.
España ten agora que axustar a lei aos termos do veredicto.
Da medida beneficiaranse todo tipo de patrimonios, pero tamén grandes fortunas (de feito, os Pujol xa reclamaron 1,7 millóns de euros para regularizar a súa situación). Facenda estima que desde o ano 2012 ata a actualidade, as sancións e débedas tributarias liquidadas suman uns 230 millóns de euros. Para quen no seu momento pagaron e non reclamaron, ábreselles a posibilidade de esixir a devolución das cantidades indebidamente satisfeitas cos intereses correspondentes. Os afectados poden optar por reclamar a responsabilidade patrimonial do Estado por incumprimento do dereito constitucional ou comunitario, sempre que se cumpra cos requisitos establecidos pola lei, os cales son moi rigorosos.