O vicepresidente provincial, Efrén Castro, espera que esta decisión axude a desbloquear a urxente reforma do monumento de Cospeito
14 oct 2025 . Actualizado á 17:23 h.Este martes celebrouse no Xulgado de Instrución número 4 de Lugo o acto de audiencia previa celebrado para dilucidar a propiedade da Torre de Caldaloba, en Cospeito. Trátase dun proceso iniciado hai uns meses pola Xunta de Galicia contra a Deputación de Lugo, que se fixo cargo de parte dos terreos ante a falta de concrecións para a rehabilitación do monumento.
Segundo explican fontes de Vicepresidencia da Deputación, a Xunta accedeu este martes para negociar un acordo en relación coa parte da Torre de Caldaloba adquirida por Vicepresidencia da Deputación de Lugo, tal e como solicitou a representación xurídica provincial.
O xulgado de Lugo establecerá nos próximos días un prazo para levar a cabo as negociacións que desbloqueen un proceso que está a impedir a reforma da histórica torre medieval.
O vicepresidente da Deputación de Lugo, Efrén Castro, sinalou que espera «que despois de case tres anos de bloqueo administrativo e político por parte da Xunta de Galicia, este paso sirva para avanzar canto antes na recuperación, consolidación e posta em valor da Torre de Caldaloba, que é o propósito co que a área de Cultura mercou a parcela na que se ubica a metade da fortificación en 2022».
O deputado do BNG sinalou que a Deputación está ao dispor da Xunta de Galicia «para negociar un acordo como estivemos ao longo deste tempo e evitar un proceso xudicial que só atrasaría a rehabilitación deste ben patrimonial».
A institución provincial explica que acudiu este martes ao xulgado coa intención de avanzar en salvagárdaa e posta en valor deste ben patrimonial, despois de iniciar no 2022 a súa incorporación ao patrimonio público coa compra da parcela na que se sitúa a metade da fortificación e a parte fundamental do seu sistema defensivo.
A Deputación de Lugo recibiu a comunicación da demanda de retracto presentada pola Xunta de Galicia o pasado 16 de abril, case tres anos despois da compra dos terreos, polo que hoxe lle pedía ao goberno galego que se retirase a demanda e iniciásese un proceso de negociación.
Un pouco de historia recente
La Torre de Caldaloba foi declarada Ben de Interese Cultural (BIC) en 1994. Desde entón foron constantes os chamamentos da sociedade civil a intervir para frear a deterioración da fortificación.
No 2021, unha vintena de asociacións culturais de Terra Chá organizaron unha limpeza colectiva para alertar unha vez máis sobre o seu estado e reivindicar a súa protección. Tamén se promoveron iniciativas políticas no Concello de Cospeito, no pleno da Deputación, no Parlamento de Galicia e no Congreso dos Deputados, «sen que a Xunta intervira na protección da Torre, que seguía en mans de varios propietarios privados», lembra Vicepresidencia da Deputación.
Tras varios meses de xestións para esclarecer a propiedade e acordar a venda, o 29 de xullo de 2022, a xunta de goberno da Deputación de Lugo aprobou a proposta de compra da parcela na que se sitúa a parte mellor conservada da torre e do sistema de fosos e contrafosos defensivos que a rodean, co obxectivo de desenvolver un proxecto de recuperación, consolidación e valorización da Torre e da súa contorna, acorde co interese patrimonial, histórico e simbólico que ten para Galicia.
O inicio do conflito
Como corresponde ao tratarse dun Ben de Interese Cultural, a Deputación comunicou á Dirección Xeral de Patrimonio Cultural a adquisición da parcela, un trámite previsto pola lei, para que a Xunta puidese exercer o dereito de tenteo, para si ou para outras administracións.
O 4 de novembro, a un día de concluír o prazo do que dispuña para facelo, a Xunta comunicou á Deputación de Lugo, a través dun escrito, a intención de exercer o dereito de tenteo en beneficio do Concello de Cospeito.
Desde entón, critican desde Vicepresidencia, a Xunta non respondeu nin por vía administrativa nin política a ningún dos procedementos ou solicitudes realizados desde a área de Cultura, persistindo, din, nun bloqueo que impediu a inscrición da parcela no rexistro da propiedade e calquera outro avance na protección da Torre.
Ao longo do ano 2023, a área de Cultura solicitou á Xunta en dúas ocasiones permisos para intervir. Incluso,concursou na convocatoria de axudas do programa do 2% cultural do Goberno do Estado cunha proposta de investimento de 868.000 euros en actuacións de investigación, conservación e consolidación da Torre de Caldaloba, que foi desestimada en decembro de 2024 a causa do devandito bloqueo, xa que a propiedade estaba compartida.