Mariza, cantante: «Ter a alma rota faime cantar con máis profundidade»

Irrompeu hai agora 20 anos cunha estética e unhas sonoridades atípicas e non foron poucos quen clamou ao ceo ante tamaño sacrilegio á esencia do fado. O tempo demostrou que, máis aló de Amália Rodrigues, o fado nunca tivo mellor embaixadora que Mariza. Unha artista que se achegou sen complexos ao pop, ao jazz e incluso á electrónica, pero en cuxa corazón aniña a sagrada esencia do fado, esa que ningúns pensaban que se ía a levar por diante. O domingo, no marco do ciclo Intermodal, actúa no Palacio da Ópera da Coruña, onde ademais de repasar as súas dúas décadas de traxectoria, adiantará algunhas das cancións de Amor, o seu novo disco, que sairá ao mercado en febreiro.

—É un disco de fados?

—Non, Amor non é un disco de fados. É un disco que explora o amor en todas as súas latitudes: o amor triste, o feliz, o celoso, o apaixonado, o de todos os días, o amor propio... Porque o amor non é nunca só un. Pero non imaxino nada máis aterrador que non ter a capacidade de amar.

—En «Amor» explora temas como a paixón, a perda e a nostalxia. Como é a súa relación con esas tres emocións?

—Xa perdín persoas que eran extremadamente importantes para min, piares na miña vida e é difícil camiñar sen eles. Pero ter a alma rota faime cantar con máis profundidade. Porque xa o sentín na pel. En todo o meu repertorio non hai nin unha soa canción que cante só porque me guste. Non. Eu canto porque hai algo na miña alma e no meu corazón que me fai cantalas. Entón, se non existiches amargura, nostalxia e algunha tristeza tamén, non podería cantar fado. Cantaría outra cousa.

—Escoiteille dicir que o fado está nun bo momento. Conectou coa xente mozo?

—A min encántame ir aos amadores de Lisboa [locais onde se canta fado de xeito espontáneo] e aí ves a mestura entre a mocidade e os maiores. Ás veces vou á Tasca do Chico e vexo xente moi mozo que vai alí, porque ten a oportunidade de cantar. É precioso ver a mozas de 15 ou 16 anos vivindo a experiencia de cantar e de sentir nun sitio tan típico como unha taberna. Por certo, xa quedan poucas.

—Cando vai ás tabernas, canta?

—Non, vou soamente a escoitar, sentir, entender..., porque é importante tamén para min, para cargar as baterías. Pero en canto chego toda a xente dime, «Ah, que vas cantar?». E cárganme cunha responsabilidade que non quero. Eu quero saír e estar libre para escoitar, sen a responsabilidade de que teño que cantar. Pero bo, algunha vez si que canto. O outro día fun á Tasca de Chico cuns amigos e ao final da noite, xa case pechando, o guitarrista díxome: «Podía cantar só un fado para min?». Empecei medio de broma e cando me dei conta cantara catro.

—Con cal empezou?

—Con Já me deixou. Non é un fado tradicional, é un fado que cantaba Max, que é un cantautor de Madeira moi respectado dentro de fado porque deixo temas incribles.

—Sempre se asocia o fado coa melancolía, coa tristeza e co pranto. Ten que seguir sendo así ou conviría ir desprendéndose dese tópico?

—Fado sen melancolía non é fado. O fado ten que ter esa nostalxia, que nos abraza, que nos deixa algo que nos incomoda dentro do peito, porque te está removendo as entrañas, está a cuestionarte cousas que non te queres cuestionar. Pero é certo que fado non é só iso. Fado é moito máis. É unha música que explora incriblemente os sentimentos do ser humano. No fado ti podes cantar á melancolía, á saudade, á tristeza, á morte ou á soidade, pero tamén ao amor feliz, á alegría, incluso podes cantar á festa..., pero sempre desde o máis profundo do sentimento.

—Sorpréndeme iso que di de que se pode cantar fado desde a alegría.

—Claro que si. Hai moitísimos. Mira, tes un fado meu, Rosa branca [cántao], que é moi alegre. Podes cantar Oiça lá ou senhor vinho, que é unha mestura de fado con malhão, un ritmo tradicional portugués. Ou podes cantar Maria Lisboa... Son fados moi alegres e moi felices.

—Nunca lle importou mesturar o fado con outros xénero ou con propostas máis contemporáneas. Como leva cos puristas?

—Non me preocupan en absoluto. Eu canto fado desde os 5 anos. Crecín no medio dos puristas, dos tradicionalistas e dos maiores cantantes de fado que hai. Eu sei perfectamente o que é. E se me pides cantar un fado tradicional, cántoo. De feito, teño un álbum de fado tradicional. Pero desde o meu primeiro disco, eu nunca fun tradicional. Nin na miña imaxe nin na miña música. Pero sempre cheguei a iso dunha forma moi natural, trazando sempre os sons que me gustaban, cantando sempre da forma que me gustaba, facendo sempre o que sentía dentro do meu corazón. Eu non sei facer música pensando noutros, teño que facela para min, para poder cantala e mostrarche a cantante que son, a verdade que son eu. Se me poño a pensar, «que vai pensar ou que vai dicir o purista?»... Nooo! É non é música, iso é unha prisión.

—Volvendo ao seu inminente disc, «Amor», vostede dixo del que é o balance perfecto entre a súa esencia tradicional e unha evolución cara a algo máis contemporáneo. Cara a onde quere ir?

—A partir da pandemia creo que nos quedamos moi encerrados en nós mesmos e que convivimos permanentemente co sentimento de medo. Tes medo dunha catástrofe, doutra pandemia, dun apagamento mundial, da economía... Todos os días tes medo. E o amor é o único que ao final do día te salva. É o único que leva algo luz dentro de alma.

—Vostede é medorenta?

—Claro! Eu son humana. Claro que penso todos os días en que vai pasar. Pero tamén penso que hai moitas cousas marabillosas para lembrar de cada día. Podemos vivir, podemos sentir, eu podo cantar e facer os meus concertos, teño unha familia incrible... Iso faime respirar, pero para superar o medo tes que lembralo todos os días.

—Nunha entrevista que lle fixeron nun xornal de Estremadura dicía que «a raia non nos separa, senón que nos une nunha tradición musical que transcende fronteiras». Ten esa sensación tamén respecto á raia con Galicia?

—Absolutamente. Ademais, a miña bisavoa era galega. Non che sei dicir de onde, pero era de aí. Eu creo que Galicia e Portugal non estamos tan apartados como nos queren facer sentir. Eu cando vou a Galicia, sento como que estou no norte de Portugal. Temos e sentimos cousas moi parecidas.

—Incluída a música?

—Infelizmente, non coñezo moito a música que se fai en Galicia. Pero cando escoito música tradicional galega sento que ten moita conexión cos tambores tradicionais portugueses, cos adufes e coas nosas sonoridades máis tribais.

—Como lle gustaría que o mundo lembrase a Mariza dentro de moitos anos?

—Gustaríame que me lembrasen como a muller que lle abriu moitas portas ao fado despois de Amália.

•  A CORUÑA. PALACIO DA ÓPERA. DOMINGO 7. 21.00 H. 

---

---