A auga dAs Forcadas, máis verde que nunca a estas alturas do ano: «Non hai que alarmarse polo consumo»

Os veciños acostumáronse á cor verde da auga do encoro dAs Forcadas, pero quen pasa ocasionalmente pola zona observa con sorpresa e certa inquietude o aspecto do pantano do que se abastecen preto de 136.000 persoas. «De momento non cheira, porque aínda estamos en maio, pero todo se andará», comenta Miguel Casas, presidente da Asociación de Veciños de Vilaboa. Quen vive preto coñecen ben as causas do ton verdeal, a alta concentración de cianobacterias. Son «organismos con características tanto das algas como das bacterias, que poden formar compostos tóxicos, cianotoxinas, con diversas estruturas químicas e diferente toxicidade en persoas e animais», segundo informa o Servizo Galego de Saúde (Sergas) na súa web.

«Cada ano ponse verde un pouco antes, as algas invádeno todo», apunta Casas. O pantano que empezou a construírse en 1962 e entrou en funcionamento catro anos máis tarde fornece auga aos veciños dos municipios de Valdoviño, onde se atopa, Ferrol, Narón, Fene, Ares e Mugardos. A empresa público-privada de augas de Ferrol, Emafesa, é a encargada da xestión destas instalacións. O seu xerente, Alejandro Pisa, repite cada ano que a presenza de microalgas verde azuladas ou microcistinas, as que tinguen a auga, «é un fenómeno natural, pero cando se ve fomentado o seu crecemento é cando proliferan».

Explica que a concentración depende, «sobre todo, da achega de nutrientes, especificamente nitróxeno e fósforo, pola vexetación, follas que acaban no chan e poden ser arrastradas polas augas [de escorrentía]». David Franch, de Emafesa, vincula a aceleración deste proceso «ao cambio climático, a calor, as choivas...». E salienta que en ningún caso implica risco ningún para o consumo: «As potabilizadoras esixen máis control, temos que estar máis pendentes da auga. Non hai que alarmarse polo consumo, hai que coidar o tratamento, esixe outro tipo de control, pero nada está tan controlado como a auga potable».

O líquido que mana das billas das vivendas de Ferrol, Narón, Fene, Ares e Mugardos trátase na planta de Catabois, mentres que o que chega ás casas de Valdoviño se potabiliza nunha estación municipal. «Non é un problema para o consumo. A auga que chega a través dos condutos oficiais é potable e mellor que calquera auga mineral», remarca o alcalde valdoviñés, Alberto González. Recoñece que canto maior é a concentración de microcistinas no pantano «máis encarece» o proceso. No caso de Valdoviño, explica que entre 2008 e 2009, «co Goberno bipartito na Xunta, instaláronse plantas de tratamento con ozono, o que obrigou a repotenciar a liña eléctrica, pero mellora a depuración». Asegura que antes, a auga xa tratada «saía marrón», mentres que agora é incolora.

O encoro dAs Forcadas atópase ao 99,04% da súa capacidade, segundo os datos proporcionados por Augas de Galicia. Alberga 9,80 hectómetros cúbicos de líquido, por amais da mesma data do ano pasado e da media da última década.

Valdoviño, declarado Zona Vulnerable por Nitratos debido ao pantano

Valdoviño é un dos tres concellos da comarca declarados pola Xunta de Galicia como Zona Vulnerable por Nitratos (ZVN). «No caso de San Sadurniño e Moeche, atribúeno ás granxas, pero no noso débese á alta concentración de nitratos no pantano. Hai unha concentración moi elevada, tendo en conta que non é un encoro moi profundo e que hai moita escorrentía de nitróxeno procedente de granxas, plantacións, abonos...», sinala o alcalde valdoviñés, Alberto González.

O rexedor insiste en que esta situación non implica risco para a poboación, polo consumo de auga, «pero si para o ecosistema». «O que levamos tempo dicíndolle á Xunta é que estude o incremento de cianobacterias, que coincide coa autorización do uso de abonos procedentes de fábricas próximas [en alusión a plantas do polígono das Somozas], á parte de ser unha zona de escorrentías, que arrastran [fertilizantes e xurros] cara ao pantano. Ten que controlar que non se utilicen», incide. Lembra que este problema compete aos departamentos de Medio Rural, Sanidade, Medio Ambiente, Mar ou Augas de Galicia.

González alude á prohibición do baño na saída do regacho Forcadas, en Vilarrube, e á súa cualificación como zona c de marisqueo (obriga a depurar o marisco durante dous meses). «É un dos problemas que temos, que trasladamos repetidamente á Xunta para que faga estudos e poidamos coñecer as causas», reitera. Sinala, ademais, as condicións meteorolóxicas derivadas do cambio climático: «Cada vez hai máis algas, crece máis a herba nas contas e ata hai máis ratas».

---

---

---