A asociación de radioaficionados cumpre 40 anos de amor ás ondas, con xoias como unha inmensa radio dun petroleiro de Astano
12 oct 2025 . Actualizado á 10:55 h.Que facías ti en 1985? Entre os momentos máis ochenteros na ría de Ferrol, brillan como ouro en pano os walkie-talkies: a primeira rede social, a máis misteriosa, pura maxia coas antenas en busca de novos amigos. Xusto nese ano fundáronse a asociación de banda cidadá de Fene e a de radioaficionados, que co tempo se fusionarían na actual Radio Club Fene Alfa Charlie. Desde as montañas que rodean a ría, os seus cincuenta socios comunicáronse con Rusia, Venezuela ou Terra de Lume. «Podemos dicir que nalgunha ocasión salvamos vidas en accidentes de tráfico ou contactando con barco á deriva, e incluso axudamos á Nasa», aseguran con orgullo os Alfa Charlie. E nas horas máis angustiosas do apagamento do 28 de abril, eles eran os únicos que podían comunicarse na distancia.
Para os múltiples amantes deste mundo, a sede situada nunha antiga escola indiana de Magalofes reloce como unha auténtica cova de Ali Babá. Alí o visitante é recibido nada menos que pola xigantesca radio dun petroleiro de 1970, despezado en Astano: «Un socio sacouno da chatarra e cedeuno ao club, é como o noso buque insignia, un museo». E coroando a sala aparece a foto de José Blanco Novo EcoAlfa Romeo28, o primeiro radioaficionado galego. Tamén destaca o diploma concedido pola Nasa aos Alfa Charlie. Cóntao un dos socios, Carlos Roca (con indicativo EA1HUD): «Cando a Nasa estaba a piques de lanzar a sonda espacial Juno (para estudiar o planeta Júpiter), chamou a radioaficionados de todo o mundo para facer a calibración dos instrumentos e Radio Club Fene participou nesa avaliación, transmitimos durante horas en telegrafía lenta para axudar á sonda».
O socio máis mozo ten 18 anos. Tamén hai socias como Begoña Insua Rodríguez EB1DBX, que chegou a facer contactos con «Terra de Lume, Italia, Francia, Venezuela ou Cuba onde un mozo mandábanos mensaxes para a súa familia galega». Explica Santiago Tourón EA1IUO que «a diferenza entre banda cidadá e radioaficionados é a licenza, a primeira xa non require licenza e a segundo si ademais duns coñecementos técnicos». Lembra que «os meus primeiros walkie-talkies de radio regaláronmos aos dez anos e antes xa tiña uns de cable». Neste local celébranse mercadillos de equipos. E os socios participan en concursos de radio. No último campionato do mundo convertéronse en campións de España en 160, logrando a maior cantidade de contactos durante 48 horas.
«Podemos ser recrutados»
A asociación conta coas maiores instalacións da provincia, con antena propia, un repetidor en Fontardión (As Pontes), outro en Montefaro (Ares) e un terceiro en Vilagarcía. Os propios Alfa Charlie encárganse do mantemento. Lembran que «por lei estamos obrigados a axudar á xente, concédensenos vantaxes como as antenas pero se pasa algo nos poden mobilizar (tanto aos socios como aos equipos)». Por exemplo, se a agrupación de radioaficionados Remer de Protección Civil desbórdase «pódenos recrutar de forma individual».
Tras o apagamento de abril, houbo «un gran repunte de radioaficionados, pero a radio non é para tela na guantera e se non estás autorizado tes un problema legal importante». Agora xa non se pode escoitar aos corpos de seguridade, que usan equipos cifrados. En cambio, nos Estados Unidos, «a policía está obrigada a transmitir en aberto por lei, noutros factores pola meteoroloxía porque se hai un desastre natural así pode comunicar aos cidadáns que vai axudalos».
O primeiro contacto que tivo Santiago a través da emisor foi con Moscova, «coa antena do coche». O código deontolóxico recomenda non falar de política ou relixión, «para non pór en aprietos por exemplo ao que comunica desde unha ditadura». Un socio de Vilagarcía co coche aparcado en Fene contactou á primeira con Nova York.
A primeira rede social
Todos coinciden en que os walkies foron «a primeira rede social». O presidente do club, Manuel Vieito EA1HJM, vive preto do porto exterior de Ferrol «e metinme nisto porque entón non tiña teléfono». Os socios colaboran cos ralis e outros eventos. Lembra Lito Fariña AC22 que «unha vez boteille unha man a un mariñeiro co barco á deriva fronte a Cedeira, tamén asistín nun accidente nas curvas de Laraxe grazas a que un dos accidentados tiña emisor».
Vicente Rial Antón EA1IDQ contactou con Suíza e Francia, ademais de colaborar en ralis, marchas ciclistas ou cacerías de raposo. Ramiro Pérez Cobalera opera en banda cidadá e estase preparado para ser oficialmente radioaficionado, «porque podes usar unha cantidade enorme de bandas e operar con satélites; este mundo ten un misterio especial e engánchate, cando os móbiles non funcionaban no apagamento nós estabamos aí».
Incendios en Ourense
E Moncho García Prieto EA1IRD pasou de usar banda cidadá cos amigos para ser un radioaficionado que contactou con Mar de Prata, «onde fixen un amigo que ao final era de Betanzos, pediume unha libra de turrón e cortouse a conexión». O encontro, ao que tamén acoden Javier Vilar EA1IOF e José Manuel Leal Senra EA1WZ, péchase cunha comunicación cun traballador do 061 de Ourense e membro de Protección Civil que axudou nos incendios de Ourense: «Saúdos para La Voz!». E envía a seguinte mensaxe: «Vivimos eses días con moita angustia, comunicámonos grazas á radio porque se queimaron moitas liñas telefónicas e seguimos con problemas de conexión. Somos radioaficionados desde os 17 anos e é unha paixón». Pura maxia que resiste a calquera apagamento.