Aena esixe xa o cartón de embarque para entrar ás terminal de madrugada para frear aos sintecho
ESPAÑA
A unha traballadora do aeroporto guindáronlle un bote con feces e o domingo apareceu un baño da T2 co espello e o secamanos esnaquizado
20 may 2025 . Actualizado á 15:35 h.O persoal de limpeza de Barajas observa desde hai uns días «máis inquedos e alterados» a ningúns dos 400 indixentes que pernoitan no aeroporto madrileño, unha actitude que atribúen ás medidas «de desgaste» que se están adoptando para «incomodar a situación» das persoas sen fogar que viven e pernoitan nesas instalacións. A última delas foi a de reforzar a vixilancia para controlar os accesos nocturnos a través do metro e das portas 24 horas que dan entrada ás terminal T1, T2, T3 e T4.
Aena, a xestora do aeroporto de Barajas, xa empezou a intensificar a vixilancia destes accesos «en franxas horarias de baixa intensidade na programación dos voos». Desde as 23.00 horas ata as 6.00 horas da mañá, só poden acceder ás terminal os pasaxeiros con cartón de embarque, os seus acompañantes e os traballadores do aeroporto que deben portar a súa acreditación.
Con anterioridade a esta medida, Aena fumigó a T4 por unha praga de chinches que fixo que os sintecho asentásense noutra zona menos visible da terminal. Ao mesmo tempo retiráronse bancos e enchufes, como denunciou Gaspar García, responsable do proxecto Despega co que a oenegué Bokatas atende aos máis necesitados nas terminal de Barajas.
«Agora hai máis vixilancia nas terminal e coméntannos os compañeiros que ven a algunhas destas persoas máis inquedas e alteradas, tamén porque están a saír moito nos medios e notan máis presión», conta Fernanda Correia, presidenta do Comité de Limpeza do Aeroporto de Barajas do sindicato USO.
Desde o domingo, o persoal de limpeza de Barajas, «unhas 600 persoas», traballa as 24 horas en parellas para garantir a súa seguridade. Antes só o facían así as operarias da quenda de noite, que ademais ían acompañadas de vixiantes entre as 4 e as 5 da madrugada, a hora en que levantan aos sintecho das zonas que habitualmente ocupan nas distintas terminal para poder empezar as tarefas de limpeza.
Precisamente o pasado domingo produciuse un incidente nun dos baños da zona de chegadas da T2, cando varios indixentes esnaquizaron un espello e o secamanos do lavabo, o que inmediatamente foi reportado polo persoal de limpeza a Serveo, a concesionaria deses servizos en Barajas. Inmediatamente, a compaña deu a orde de que se traballase de dúas en dúas durante as 24 horas do día, «como xa se está facendo», confirma Correia.
Ademais de ter que limpar vomitonas e ouriñes e de atoparse xiringas nas esquinas, o persoal de limpeza leva meses sendo obxecto de ameazas e insultos por parte dos sintecho máis agresivos, que lla toman con eles cando lles moven de sitio para poder despregar o seu arsenal de cubos e fregonas.
Tamén se tiveron que enfrontar a situacións en grao sumo desagradables. Guindáronlles botellas con pis dentro e incluso o pasado 8 de marzo, a unha das operarias agredírona lanzándolle un bote con excrementos dentro, o que motivou a denuncia da muller e o posterior xuízo (foi o pasado día 13) ao que «non se presentou o acusado», precisa Correia. «Os traballadores da limpeza somos parte afectada, pero moitos teñen medo a saír na prensa coas súas denuncias e que os agresores lles poidan identificar», sinala a sindicalista.
Mesa de diálogo
Correia cre que o problema de Barajas «non se vai a resolver» co control de horarios que puxo en marcha Aena. «Non se trata dunha solución real, senón dun parche que non vai funcionar», indica. «As persoas que pasan no aeroporto as 24 horas do día, non se van a desprazar, e os que salguen van poder entrar ás 6 da tarde, ás 7, ás 8, ás 9 sen ningún tipo de restrición», precisa.
Para a responsable de USO, «toda solución» pasa por crear unha mesa de diálogo na que se senten institucións como Concello de Madrid, Comunidad de Madrid, Ministerio de Transportes, Aena e Delegación do Gobierno e entre todas acorden o desaloxo e recolocación destas persoas. «Hai que trasladar a estas persoas a outro lugar, pero como seres humanos».
Para Correia, «hai varios sitios dispoñibles en Madrid», entre os que citou as instalacións do Hospital Isabel Zendal, que tras os seus servizos durante a pandemia está practicamente en desuso, ou o edificio da Cidade da Xustiza, xunto ao Zendal. «Hai varios sitios en Madrid onde se poderían recolocar a estas persoas e tratarlles coa dignidade que merecen e non como están en Barajas. Que teñan sitios para ducharse, para asearse e para poder lavar as súas roupas e que poidan ser atendidos polas oenegués pertinentes», asevera Correia, que insiste en reclamar ás institucións competentes que «deixen de pasarse a pelota dunha vez».
Isto mesmo é precisamente o que solicitou este luns a Mesa pola Hospitalidade do Arcebispado de Madrid, que pediu «diálogo entre as Administracións e Aena» para resolver a crise das persoas sen fogar que pernoitan no aeroporto de Madrid, moitas das cales se viron obrigadas a refuxiarse alí «buscando a seguridade que non atopan nas rúas da cidade».
«É fundamental unificar posturas entre as diferentes administracións, evitar a estéril confrontación e promover un traballo conxunto para atopar solucións dignas para as persoas afectadas», sinalan. Esta entidade, da que forman parte Cáritas ou a Comunidade de Sant'Egidio, propón unha serie de medidas a curto, medio e longo prazo. Entre as máis inmediatas descartan as «expulsións sen alternativas do aeroporto» e avogan por crear unha mesa de coordinación entre administracións e entidades, así como aumentar a presenza de servizos sociais en Barajas.
A medio prazo, piden establecer recursos de aloxamento para a atención temperá do sinhogarismo preto do aeroporto e incrementar a oferta de noitadas. Mentres que a longo prazo, suxiren fortalecer as políticas sociais e de vivenda en Madrid.
Querela de Mans Limpas
E mentres uns e outros urxen a crear a tan solicitada mesa de diálogo, este luns coñeceuse a querela de Mans Limpas contra o ministro Fernando Grande-Marlaska e o presidente de Aena, Maurici Lucena, polo que entenden é «abandono de funcións» respecto á presenza permanente de indixentes en Barajas. Na denuncia, o colectivo atribúe aos querelados delitos contra a seguridade nacional e contra a seguridade colectiva, prevaricación e omisión do deber de perseguir delitos.
O «abandono de funcións» por parte do ministro do Interior, asegura Mans Limpas, «é patente» na medida en que «tendo á súa disposición ás Forzas e Corpos de Seguridade do Estado, non ordenou as actuacións necesarias para identificar a estas persoas e resolver a situación». E a Aena lémbralle que a súa normativa interna «prohibe expresamente que as persoas poidan acampar, utilizar colchóns ou sacos de durmir, ou realizar actividades de mendicidade dentro do aeroporto».
«Non consta que haxa persoas en situación de petición de asilo»
O secretario de Estado de Transportes e Movilidad Sostenible, José Antonio Santano, esixiu este luns ao Concello de Madrid que asuma a súa responsabilidade respecto á situación das persoas sen fogar en Barajas. Segundo Santano, entre os sintecho que se atopan pernoitando nas instalacións non consta que haxa persoas en situación de petición de asilo, fronte ao que dixo o Concello de Madrid. Santano asegurou que «os responsables de paliar a situación de vulnerabilidade en que se atopan estas persoas sen fogar son o Concello de Madrid e a Comunidad de Madrid, polo que están obrigados a buscarlles unha solución habitacional para que se resolva a súa situación de desamparo». Neste sentido brindou a «disposición absoluta» do Ministerio de Transportes para poder atopar unha solución adecuada «desde a lealdade institucional». Santano aludiu á situación que se produciu no aeroporto dO Prat no que se rexistrou un problema similar e «tanto a Generalitat como os concellos implicados xunto con Aena acordaron unha solución, desde a máxima lealdade institucional, co fin de paliar esta situación tan difícil».