Vicente Ferrio, autor de «A síndrome do buscador»: «É moi difícil ter máis de cinco amigos íntimos»

Aos 14 anos preguntábase se algunha vez podería gustarlle a alguén. Aos 15, «quen son?». Aos 16, se Ciencias ou por Letras. Aos 17, a que dedicar a súa vida. Optou por estudar Enxeñería porque na súa contorna parecía «o correcto» e, tras dúas décadas como directivo, nas que viviu en 15 cidades de oito países, un día viuse atrapado nunha burbulla de tempo nun aeroporto de México, en metade dunha tormenta, cun voo a São Paulo cancelado. «Entrei nun refacho na que cada día me custaba máis ir traballar, subirme a un avión, iniciar un proxecto e relacionarme con novas persoas», conta Vicente Ferrio, enxeñeiro de Camiños pola Universidade de Granada, coach certificado pola IFC (International Coaching Federation) e experto en liderado, emprendemento e xestión nas escolas de negocios de Columbia e Harvard. Ferrio publica A síndrome do buscador tras sufrilo ese mal nas súas carnes durante anos. «Convertémonos en buscadores compulsivos, nunha carreira sen fin. Eu tíñao todo e sentíame baleiro», revela Ferrio.

—Non convén, entón, buscar?

—Buscar non é malo, pero cando se fai desde compararnos, desde a carencia ou a falta, é un problema. Iso foi o que me pasou a min. Despois de moitos anos no mundo laboral, con grandes postos nunha compaña, con status, chegou un momento no que dixen: «Onde está o límite, o final desta procura que a moitos cáusanos unha insatisfacción e un estrés difícil de levar?». A síndrome do buscador é unha trampa. Recibimos a diario moitísimos estímulos, información, mil contidos, estamos «infoxicados», intoxicados de información. E iso fai que cheguemos a perder o sentido da realidade. Deixamos de pensar no que temos. Se a alguén lle resoa esta mensaxe, trátase de parar e empezar a vivir doutro xeito. Reducindo a fenda entre as expectativas e o que a vida nos ofrece.

—Ás veces a vida ofrécenos algo que queremos, pero descubrímolo tarde.

—Si. É un traballo continuo de descubrimento. Por iso invito as persoas a deixar de ser buscadores para ser descubridores. Nada vén por revelación divina. Máis que un ir cara adiante, eu invito a que paremos e pensemos no que conseguimos. Necesitamos moito menos do que imaxinamos. Hai que vencer a eventomanía, a necesidade de axenda para todo, o estar sempre ocupados, acumulando cousas e experiencias... É como unha bulimia de experiencias que consumimos e non temos tempo a dixerir.

—Menos é máis?

—Sen dúbida. É importante deixar de acumular e seleccionar a que dicimos que si e a que dicimos que non. Crecemos nunha cultura na que o que dirán e o xuízo dos demais aféctanos demasiado. Cústanos moito dicir que non e chega un momento na vida no que tomas conciencia da finitud do tempo e do importante que é administralo do mellor xeito. Hai que pensar en que impacto pode ter cada decisión que tomas. Non vale dicir que si de xeito automático para non quedar mal ou non sentirnos mal. Estamos educados na idea de que nunca é suficiente, no «tira pa'lante pase o que pase». Esa inercia para co «xa teño bastante».

—Que pasouche a ti? Tras dúas décadas como directivo, unha tarde de tormenta en México que obrigou a cancelar un voo cambiouno todo. Que sucedeu?

—A miña formación é de enxeñeiro de Camiños, Canles e Portos, estiven durante máis de 20 anos viaxando dun país a outro, dun proxecto ao seguinte, con multitude de equipos... Ía pola vida cun cronómetro porque tiña que encaixalo todo. Nun momento todo parou. No meu caso foi un día nun aeroporto no medio dunha tormenta. Canceláronse os voos e vinme cun agasallo inesperado: tempo. Eu desprezaba todo o que non era producir, non facer nada o consideraba perder o tempo. Tiven unha revelación aquel día no aeroporto, no que me expuxen onde ía eu nese camiño sen fin por asegurar o meu futuro. Incúlcasenos o medo ao futuro e a cobiza do «nunca é suficiente». A vida é o máis valioso que tes. Temos que darnos a oportunidade de preguntarnos que queremos facer.

—«O estoicismo e o existencialismo lémbrannos que o propósito non o entrega a vida en bandexa», advirtes. Que é o propósito?

—O propósito non se busca, créase. E ten que ver con iso que nos sentimos cómodos facendo e ten influencia sobre os demais. Pero ás veces non somos conscientes. Hai que prestar atención á capacidade de iniciativa que temos e que lamentablemente moitas veces o contexto en que vivimos atrofia. Recordo aos meus pais dicindo: «Fillo, estuda unha carreira, consegue un traballo fixo, que xa terás tempo de estudar Arte». A min cambioume a vida o día en que me fixen a pregunta: «Que non estou a facer hoxe que podería facer e achégueme onde quero estar?». Eu falo de emprender a tempo parcial. Emprender non significa montar un negocio, é empezar a pór en práctica os talentos que levamos dentro. E pódese facer a tempo parcial. Non necesitas cambiar de vida dun día para outro nin pór en risco a túa seguridade. Moitas persoas tendo bos traballos, cun bo soldo, teñen sensación sen carga porque non exploraron os talentos que teñen. Hai que pór en marcha espazos de crecemento pola nosa conta. En xeral, agardamos que sucedan no traballo e se non é un traballo vocacional, o que sucede a miúdo é que nos frustramos.

«Para moitos o traballo é unha distracción, un sedante, un alivio do malestar”

—O talento pode ser un lastre?

—Claro que pode ser un lastre. As persoas inquedas, curiosas e con talento disuenan dentro dunha organización. Se fan ruído, son incómodas. A maioría das corporacións, como os partidos, o que queren son, sobre todo, persoas que harmonicen e cumpran o seu labor sen ruído. Quen ten inquietudes alleas a iso adoitan ser un problema. E son os que ao final se van por aburrimento, ou mantéñense na renuncia silenciosa. Para moitos adultos o traballo é unha distracción, un sedante, un alivio temporal do malestar.

—Canta xente necesitamos na nosa vida?, expóñoche unha pregunta de «A síndrome do buscador». Abundan grupos e penas, pero e eses amigos aos que chamar na noite?

—O antropólogo Robin Dunbar di que o noso cerebro está deseñado para manter un número limitado de relacións significativas, unhas 150, e delas só cinco ocupan o espazo íntimo ao que acceden quen non coñecen máscaras nin filtros. Pero hase pervertido o concepto de amizade. Confundimos amigos reais con amigos virtuais. É vital facer o esforzo de cultivar relacións auténticas. Hoxe elixir é o complicado. Pasar o tempo con decenas de persoas que non son para ti significativas, porque hai que apuntarse a todo, é unha fuxida cara adiante que che quita tempo para o que importa.

«Se aplicamos ao amor a fórmula de Drake para calcular a probabilidade de atopar vida intelixente no universo, atopar á parella ideal é algo remoto...»

—Podemos aspirar ou non a atopar á parella ideal?

—É unha boa pregunta. Se aplicamos ao amor a fórmula de Drake para calcular a probabilidade de atopar vida intelixente no universo, atopar á parella ideal é algo remoto. É importante saber que dispoñibilidade ten cada persoa, que momento está a vivir e se hai compatibilidade en relación cos valores e visións da vida. Como se poden construír relacións sólidas e auténticas con cinco minutos para coñecer á outra persoa? A parella non pode ser un comodín para o ego. Hai xente que colecciona persoas como quen colecciona calquera cousa. No amor temos que aparcar tamén crenzas limitantes do tipo «todo o bo está pillado». O feeling é unha trampa, que é iso de que non houbo feeling? Se glorifica a faísca. O amor require tempo.

—A felicidade é amiga da atención plena e inimiga da expectativa?

—Creo que si. A felicidade é amiga da atención e da gratitude. O contrario da felicidade é a non aceptación. E aceptar non é conformarse, nin resignarse, é reconciliarse co que a vida te ofrece e asumir o que es. A negación de circunstancias que nos afectan causa unha profunda infelicidade. E se o mesturas coas expectativas e a comparación cos demais, máis profunda é aínda.

—Comparámonos no que nos interesa, niso que brilla...

—Totalmente. Ninguén querería cambiarse por unha desas persoas coas que se compara, cambiarse a vida completa. Pero deixámonos cegar... Sempre é inxusto compararse con outra persoa. É moi importante o amor propio, que confundimos a miúdo coa autoestima, pero é máis importante. Querernos polo que somos, independentemente do traballo, do status ou de que veñan mal dadas. A autoestima está ligada á percepción que temos das nosas habilidades e logros. Pero o amor propio é incondicional: es valioso só por ser. Por ser o que es, non polo que os demais din que es, o traballo ou a túa máscara social. Eu falo da identidade mínima viable para referirme á coraxe de ser quen es. Invito a que cada un redacte a súa identidade mínima viable, a que teña a valentía de pór nun papel quen é. E é posible que quede a folla en branco. Iso pasoume a min.

---

---

---