Cristina Moya é «albañila» desde hai 20 anos: «Ao principio cando chegaba a unha obra crían que era a limpadora»

Cristina Moya pode dicir que é unha muller á que non lle regalaron nunca nada. Nin falta que lle fai, porque coas súas mans e o seu tesón logrou facerse un oco no sector da construción, onde ata fai ben pouco practicamente non había mulleres que se dedicasen a iso. Pero iso a Kiki, como a coñece todo o mundo, nunca lle importou. Ela viu a oportunidade de facer o que lle gustaba e non a desaproveitou. Diso hai xa 20 anos e nunca se queixou do oficio que elixiu, máis ben todo o contrario. Orgullosa que está diso.

«Era moi noviña. Tiña 22 ou 23 anos, pero xa era nai e xurdiume a oportunidade de poder estar dous anos nunha escola taller, que se chamaban entón, e que agora é como a formación profesional. Estiven dous anos aprendendo o oficio. Porque eu antes traballaba de monitora infantil nunha gardería. E cando me saíu a oportunidade, díxenme: ‘‘Agora ou nunca''. Porque ao ser nai e ter o meu traballo, pensaba que xa non ía poder conseguilo. Pero si, deixeino todo e metinme a facer ese curso de dous anos», relata esta muller, que se fixo un oco no sector e conta co respecto de todos os seus compañeiros.

«Apliqueime, saín como oficial de segundo de albanelería. Pero é verdade que ao principio me custou moito que me desen a oportunidade de traballar. E o que facía eran traballos para a miña familia, que se o cuarto de baño para a miña prima, algo para a miña avoa, tamén para o meu irmán... E cando fun collendo máis experiencia, despois de pasarme anos facendo obrillas, pois xa me deron a oportunidade de traballar en obras máis grandes, de vivendas de pisos e cousas así», aclara, mentres recoñece que hai un tempo que xa traballa pola súa conta, de xeito autónomo.

«Sempre me gustou a obra. Eu quería aprender algo para construír. E dediqueime aos alicatados, os revestimentos, as terminacións, que para min é o máis bonito que ten a obra. Aínda que coñezo todos os oficios de principio a fin, porque xa levo moitos anos nisto. E pasei por moitos deles. Encántame este traballo. O meu é de vocación», di. Pero non todo foi cor de rosa para Cristina. Ela tivo que demostrar a súa valía, sobre todo cando quixo facerse un oco: «Cando era máis mozo e presentábame a unha obra, non me querían dar traballo. Dicíanme que se me daban traballo, o resto dos meus compañeiros xa non ían traballar. Eu sempre lles respondía que eu non viña estar de broma. Atopábame con que non me daban a oportunidade. Pero unha vez que me vían traballar, xa empezaban a tratarme como unha máis na obra». Porque cando Cristina se mete en faena, non hai distraccións que vallan: «Ti estás ao teu, no teu sitio, e tratando de sacar o traballo adiante».

Nestes vinte anos de oficio, Kiki viviu tamén a crise do ladrillo de hai uns anos. Aínda a ten moi presente: «Non tiña nada que ver co que hai agora. Era moito máis complicado atopar traballo. E o pouco que había era malo e mal pago. Porque claro, ao haber pouco, abusaban máis da conta. Igual pasou tamén na pandemia, que os prezos estaban rebentados. Nalgunhas partes de España cobrábase o mesmo que hai vinte anos. Agora, está a cambiar a cousa un pouco. Porque cada vez somos menos os que traballamos na construción. Non hai xente e os prezos soben un pouco».

Pero, a pesar das oscilacións que viviu o sector nestas dúas décadas, Cristina recoñece que xamais se arrepentiu da decisión que tomou no seu día. «Separada e con dous fillos, grazas a este traballo eu puiden sacar á miña familia adiante. Tes a garantía de que se fas unha obra, pódeste sacar un diñeiro». Agora ela xa traballa pola súa conta como autónoma, pero explica que cando deixou de traballar para empresas, o soldo medio dun alicatador estaba nuns 1.700 euros netos. «Agora, no meu caso xa é distinto, porque, aínda que gaño máis, pois teño máis gastos e hai que atender a moitas máis cousas», indica. E conta como é a súa día a día: «Se estás nun bloque de pisos, chegas ás oito da mañá, méteste no teu traballo e empezas a alicatar ata as seis da tarde. Pairas para comer, pero xa non te vas da obra, comes alí. E ás seis da tarde ou ás sete, vas á túa casa, pero fixeches xa un baño ou unha cociña, depende do que che dese de si o día».

Mil anécdotas

Vinte anos dan para moito e máis se es das que vai abrindo camiño. «Teño mil anécdotas. De chegar a traballar á obra e que non me deixasen entrar porque pensaban que era a limpadora. Dicíanme que aínda non podía entrar porque estaban en plena obra. E, claro, tíñalles que responder que eu non ía limpar, senón a traballar igual que eles, que era alicatadora», relata. «Ou tamén se pensaban que era de riscos laborais e que me presentaba alí a ver se tiñan todo en orde. Porque normalmente as mulleres que entraban nunha obra ou eran de riscos laborais ou arquitectas. Eu, en todos estes anos, mulleres a pé de rúa, que traballen como un máis dentro da obra, atoparíame a dúas en 21 anos. Unha no sector de impermeabilización e outra que traballaba co seu marido, que era autónomo, e ela estaba a empezar como albañila, levantando tabiques e cousas así», aclara.

Pero a pesar de todas estas anécdotas, Cristina sente que se gañou o respecto dos seus compañeiros: «Cos anos, si. Ademais, o feito de que me esteas facendo unha entrevista, para min xa é un recoñecemento. Pero tamén hai uns días estiven na entrega de premios do sector e contan comigo para algunhas feiras relacionadas coa construción. Co cal, para min é un todo un orgullo e síntome recoñecida».

Logo está tamén a súa faceta nas redes sociais, porque sempre saca un oco para mostrar o seu traballo, e ademais, intentar sacarlle un sorriso á xente. «As redes axudan a que se recoñeza tamén o meu traballo. En TikTok teño xa máis 11.000 seguidores. Así que estou moi contenta. Gústame facer vídeos de broma, outros traballando máis en serio. Fago un pouco de todo», indica. Porque se hai algo que ten claro é que ademais de traballar, tamén hai que gozar da vida: «Que os días que esteamos aquí, se podemos deixar algo para os demais..., que sexa algo que lle guste á xente, que se acorden de ti e que rían».

Outro dos proxectos nos que está a participar este ano é en dar charlas nos colexios: «É un proxecto moi bonito. Do que se trata é de que os nenos vexan que hai tamén mulleres traballando no mundo da construción e que sirvan de inspiración. Imos catro mulleres, unha do sector da fontanería, outra de pintura, eu de alicatados e creo que alguén máis. É para que a mocidade e as mozas vexan que se poida chegar a traballar en isto». «Imos, que se queres, podes. E se isto é o que che gusta, que loites por facelo. Porque a min custoume anos conseguilo, pero a día de hoxe estou superagradecida e moi contenta», explica.

Ademais dos seus dous fillos, Cristina tamén ten outra filla, «aínda pequeniña». «Un deles, o maior, que ten agora 21 anos, estivo traballando comigo. Pero cambiou de rama, meteuse en traballos verticais, que tamén é outro oficio bonito, de revestimento de edificios e cousas desas. Estou moi orgullosa porque seguise os meus pasos, aínda que sexa noutra rama. E á chiquitilla gústalle tamén axudarme», conta.

Iso si, traballar 20 anos na construción tamén pasa factura. «Teño os xeonllos, os cóbados, as bonecas... rénxeme todo o corpo. Porque se traballa con ferramentas moi pesadas. Pero tamén é verdade que me axuda a estar activa e en mellor forma física que se non me dedicase a esta profesión. Só co exercicio diario que fago collendo sacos e movendo azulexos cos tamaños que hai ultimamente..., pois che mantés forte. A verdade é que para min foi beneficioso dedicarme a isto». Claro que si.

---

---