Un pracer para os sentidos. Aquí conséntese o padal, pero tamén as vistas e a sensación de atoparte ante un tesouro botánico e escondido, unha veces, ou un museo, outras. Todos teñen moito que admirar cando cruzas a porta
02 ago 2025 . Actualizado á 12:13 h.Ninguén se imaxina o que hai detrás de moitos restaurantes que a primeira ollada parecen un máis. Tras o limiar desa porta escóndense moitos segredos para gozar. Ningúns entran polo padal e outros acompañan ese pracer co da contorna. Son xoias culinarias e en moitos casos botánicas, que fan que a comida saiba moito mellor. Sentar á luz da lúa e dos faroliños multiplican o encanto. E se non que llo pregunten a Toño Rosales. Hai unha década meteuse nunha aventura que hoxe lle asombra e dálle algo de vertixe. Saca un oco nun verán que está a superar todas as expectativas. Boa parte dese tirón chega dun xardín que foi ampliando ata converterse nun dos puntos de encontro para os veciños de Bueu e para os visitantes deste municipio cada vez máis de moda nas Rías Baixas. Ademais, o Noite Tapas é unha sorpresa.
Accédese por unha rúa estreita que desemboca nun xardín botánico no que ten moito que ver a súa sogra. Toño recoñece que lle debe a ela boa parte do éxito do local. «Non lle podo estar máis que agradecido», sinala Rosales. É un recuncho salvaxe no que a vexetación e as luces das grilandas e os faroliños danlle un ambiente difícil de superar. No chan, desterraron a terra ou o cemento para cubrilo con pedras que completan a contorna. De feito, valeulle un Solete Repsol ás mellores terrazas ou chiringuitos. Pero ademais deste xardín fronte á fachada do restaurante, Toño colocou mesas nesa rúa interior á que dá parte de atrás duns edificios. Mantivo a estética do Noite Tapas. Eles, e moitos dos seus clientes, coñéceno como a curva pola forma que ten o tramo no que se suceden estas mesas altas. Ata tivo que montar fose unha billa de cervexa para dar servizo ao aluvión que se achega cada noite para despedir o día. E arranxou parte desa vexetación exterior para que as malas herbas non se comesen a contorna.
Rosales bota a vista atrás dez anos, cando empezou unha aventura á que chegou sen ter case experiencia en hostalería. Estaba a arrincar con forza cando o covid colleu por sorpresa. Coa desescalada, lembra que había unha chea de clientes ás portas do seu xardín. «Débolle todo a miña sogra e aos veciños de Bueu, así que tiñamos que continuar con iso», comenta Toño, sobre o empurre que lle deu a unha terraza escondida que cada vez é máis popular. Agora é case imposible atopar unha mesa sen reserva nun recuncho no que a vexetación é a protagonista do exterior do Noite Tapas, un local de aniversario no que Solete xa brilla na súa fachada.
O xardín máis bonito
Calquera que pasease polo centro histórico de Santiago e teña un mínimo de curiosidade preguntaríase que hai detrás dos altos muros que se levantan nas súas ruelas. A recuperación para o turismo de varios inmobles privados ou de la Iglesia desvelaron ningúns deses segredos, que agora tamén se poden ver desde o alto en calquera móbil. En 1999, ano santo, aínda non eran moi accesibles ese tipo de aplicacións e José Antonio Liñares non tiña nin idea do que podía haber detrás do portalón dunha gran casarón situado no número 17 da Porta dá Pena, na parte máis alta do centro histórico, que tantas veces utilizara como portería para xogar ao fútbol. O edificio, abandonado desde
os anos oitenta, estaba á venda, e cando coñeceu xunto á súa irmá Ana o xardín aos pés do inmoble decidiu que aquel ía ser o seu proxecto hostaleiro. E así naceu o hotel Costa Vella, un dos primeiros establecementos con encanto da zona vella que gozan os turistas aloxados e «un agasallo» para os composteláns, que empezaron a frecuentar a súa terraza-xardín, na que non facía falta máis que unha boa compaña, un libro ou un café para vivir uns momentazos únicos rodeados de plantas, paxaros e pequenos detalles cheos de bo gusto.
E así funcionou durante un cuarto de século, sendo un segredo a voces que se viu alterado cando hai uns meses o propio Liñares, convertido agora nun dos referentes do sector turístico da cidade, anunciaba que pechaba a súa terraza por tempo indefinido. Non desvelou nada das súas intencións, traballou en silencio, e a mediados de xullo reabriuna ao grande, cun novo equipo e outro modelo de negocio no que vai da man coa chef Lucía Freitas, que xa conta con dous restaurantes na cidade —A Tafona, coa súa estrela Michelin, e Lume, na Praza de Abastos— e que agora ten o labor de facer brillar o que para moitos é o xardín máis bonito de Santiago. Responsabilidade súa é a carta de picoteo, con zumes, cafés de calidade, repostería de primeira e viños orixinais. Unha xoia gastronómica dentro doutra xoia natural envolvida pola pedra de Compostela.
Oasis de pedra e madeira
Un barril con catro taburetes dos de toda a vida e unha discreta ventá que deixa entrever o que alí dentro respírase son as únicas pistas que o paseante terá ao transitar por diante da adega Vos Arcos, na vilagarciá avenida da Mariña. Case seguro que será suficiente para captar a súa atención. Hai espazos que teñen unha aura especial e o desta taberna é dos que se expande e atrápate.
Non tardas en saber por que en canto cruzas o limiar. Aínda habendo contemporaneizado a súa estética e a súa clientela, Vos Arcos soubo conservar a esencia das tabernas galegas. E non é cuestión da decoración. É pura alma. Unha sensación que se transmite, compártese e percíbese en quen alí se reúnen ao redor dun puñado de barrís, uns viños, unhas cervexas e unha selecta oferta de conservas, queixos e embutidos. Porque en Vos Arcos nunca hai habido, nin haberá, cociña nin café. «Paxaradas, as xustas», que diría o seu fundador, o nunca esquecido Isidro Fariña. Unha filosofía e unha sabedoría, non exenta de retranca, que herdou e reafirmou a súa filla, Patricia, agora a cargo do negocio.
Pero o magnetismo e o poder de fascinación de Vos Arcos vai in crescendo a medida que se cruza o local ata acadar a enorme cristaleira que o separa da súa coqueta terraza interior. Flanqueada por soberbios muros de pedra, que no seu día foron as paredes da casa que alí se levantou, a terraza de Vos Arcos nun territorio protexido dos ventos e de miradas externas. As grandes follas dos bananeiros, un loureiro no centro e un manto de hiedras achéganlle colorido, frescura e un punto salvaxe, atenuado polo sempre animado e ao tempo sosegado ambiente do que alí se goza.
Un patio do século XVI
É un edificio declarado Ben de Interese Cultural e unha das paradas obrigatorias para todo o que visite a cidade. Pero a recomendación non adianta a sorpresa. O Palacio dos Oca Valladares, que pertence á sociedade cultural do Liceo de Ourense, mostra ao exterior unha fachada propia do centro histórico que pode pasar desapercibida, a pesar de que ten esculpidos os escudos da familia. Con todo, na súa interior conserva un patio de columnas do século XVI cargado de elementos patrimoniais onde se pode gozar dun café. O inmoble é a sede da sociedade cultural ourensá, polo que a entrada non é do todo libre. Polas mañás o acceso é máis laxo, de maneira que permiten entrar a visitantes a gozar da especial cafetería, pero pola tarde a entrada está limitada os socios. O palacio foi da familia Oca-Sarmiento e comezouse a construír en 1520. Rematouse uns cincuenta anos despois coa primeira planta do patio de columnas, que se mantén practicamente intacta. Despois, o pazo quedou abandonado ata que o Liceo Recreo de Artesáns de Ourense recuperouno en 1870. Posteriormente, levantouse un segundo piso aumentando a altura das columnas.
Na planta baixa habilitouse unha cafetería como lugar de reunión para os socios que lembra ao refuxio de faladoiro onde se xuntaban figuras como Curros Enríquez ou Lamas Carvajal. Os visitantes agora poden gozar como espectadores. Todo ten historia. O mobiliario de mesas e cadeiras, do século XIX, está fabricado polOs Rodríguez, unha familia de históricos ebanistas de Ourense. No centro do espazo hai unha fonte de mármore de Carrara, elaborada polo artista Piñeiro. Se un fai un percorrido visual ao seu ao redor, polas paredes do patio, atópase cunha sucesión de grandes murais costumistas do pintor galego Ramón Buch Buet. A arte chega ata o teito. Unha gran vidreira debuxa o escudo de Ourense e en cada unha das catro esquinas ilustra unha disciplina artística. As oito columnas de pedra que conforman o patio sosteñen unha galería aberta no segundo piso onde a sociedade organiza exposicións, polo que o café se pode complementar visitando unha das mostras temporais. O xerente do Liceo, José Luis Troitiña, asegura que son numerosas as persoas que acoden ata o palacio para coñecer o patio, incluído nos monumentos obrigatorios que ver na cidade. Foi declarado BIC no 2002. «Invitamos a todo o mundo a que vinga a coñecelo e tomarse un café», proclama. A sensación común cando un entra no Liceo é sempre de sorpresa: «Non agardan o que hai dentro».
Na rúa dos Olmos
As terrazas, desde o covid, son o prezado obxecto de desexo na cidade da Coruña, e no resto. Con todo, non todos poden ter unha con vistas ao mar ou lonxe dunha estrada. As terrazas dos locais da rúa Olmos, por fortuna, dan a unha rúa peonil. Pero a vía é estreita e non deixa moita marxe aos hostaleiros para pór senllas mesas. O bo que ten o restaurante Morriña é que esconde un patio onde comer con máis tranquilidade. «Os días con bo tempo son as mesas que antes se enchen», din desde o establecemento.
Este espazo interior é amplo, fresco e silencioso, onde se come sen présa nin ruído. Alí, a cociña brilla con pratos de tempada como as alcachofas ou o tomate de verdade aderezado, e unha selección de arroces secos ao estilo valenciano —como o de bágoa ibérica e espárragos trigueros—, afastados do exceso de caldo que gusta máis por estas terras. Outra das súas especialidades son as carnes, desde o codillo asado en doce horas ou o lombo de vaca vella galega á brasa.
O menú arrinca con outros saborosos como a ensalada rusa Morriña ou o pastel de perdiz en escabeche, e culmina con sobremesas caseiras como a torta de queixo, a torrija caramelizada ou o chocolate en texturas con froitos vermellos.