Benito Gómez Román deixou pouca obra porque morreu mozo e gran parte do seu legado foi destruído
22 jun 2025 . Actualizado á 03:16 h.Benito Gómez Román non militou na primeira división da arquitectura viguesa, como o fixo o seu irmán Manuel, pero pasou á historia por ser o primeiro vigués en obter o título oficial de arquitecto. A súa breve vida profesional, marcada por unha grave enfermidade, provocou que algúns proxectos asinados por el fosen retomados polo seu irmán. Aínda por riba de males, as súas obras máis brillantes foron demolidas anos despois durante os tempos bárbaros do urbanismo vigués. Incluso, un incendio levou por diante outra das súas creacións, o Teatro Rosalía de Castro.
A súa chegada á arquitectura produciuse no ámbito familiar. O seu pai, Benito Gómez González, foi o contratista dalgunhas das obras máis importante do tramo final do século XIX. Con todo, el tardou en marcharse a Madrid a estudar. Regresou co título en 1898, cando xa tiña trinta anos. Unha década despois, falecía no sanatorio de Torrevieja, Alacante, onde trasladouse para intentar recuperarse. No medio desas datas, Benito Gómez Román introduciu na arquitectura local o uso do ferro, deuse conta de que o modernismo era o estilo imperante en Europa e realizou funcións técnicas no Concello de Vigo, cuxo arquitecto, sen título, era Jenaro de la Fuente Domínguez.
O noso protagonista partiu do eclecticismo dominante na cidade para ir evolucionando cara ao modernismo. No entanto, tamén se refuxiou no historicismo neogótico. Aí sitúase o un dos edificios máis fermosos da súa traxectoria, polo menos dos que quedan en pé. Está situado nos números 7 e 9 da rúa de Carral. Foi un encargo de María Francisca Alfaya asinado en 1901. Sobresae a repartición de ocos que expón na fachada, na que destacan as fiestras de arcos apuntados, ao estilo gótico. O fermoso portal, que presenta un parteluz no peche superior, foi esnaquizado pola colocación de dous escaparates. Un dos comercios do seu baixo tamén afea a fachada.
Un pouco máis adiante, no número 13 de Carral, esquina con Ballesta, levántase outra das súas obras sobreviventes. É de estilo ecléctico. Foi construído para a súa propia familia e destaca polos motivos decorativos situados na cornixa do segundo piso. A partir dese punto presenta un engadido realizado por Jenaro de la Fuente Domínguez. A súa singularidade radica na presenza dun chaflán e unha galería.
Nesa mesma zona, en Ballesta, 9, levántase un edificio de vivendas proxectado por Benito en 1901. Volve recorrer o arquitecto vigués aos arcos de medio punto e ojivales, e aos ocos enmarcados en pilastras que alternan fiestras con balcóns.
O colmo da ocultación da obra de Benito Gómez Román sitúase no número 11 da rúa de San Bernardo, esquina Peixaría, o que hoxe coñecemos como a rúa das ostras. O peche superior da rúa impide ver a fachada que, por outra banda, presenta un mal estado de conservación. É un proxecto de 1902.
Ao ano seguinte, Benito Gómez Román proxectou o edificio da Rolda, 24, en que destacan os miradoiros centrais e os balaustres dos balcóns do ático.
Máis complicada é a atribución do edificio Simeón, na Porta do Sol, a Benito Gómez Román. Os estudosos da arquitectura local opinan que o proxecto inicial correspóndelle ao maior dos irmáns, pero a continuación, coas súas correspondentes modificacións, xa foi obra do menor, de Manuel. Simeón representa o primeiro modernismo vigués nunha excelente cantería de granito. Jaime Garrido e José Ramón Iglesias dicían deste edificio que foi iniciado por Benito sobre unha composición ecléctica de claros acentos franceses, pero a decoración é de clara referencia modernista.
Aínda que o Hotel Universal foi encargado polo seu pai ao arquitecto Jenaro de la Fuente Domínguez, Benito Gómez Román decidiu, en 1904, estender a fachada do edificio cara a García Olloqui. O arquitecto reproduciu o deseño proxectado por De la Fuente. Pola prensa da época sabemos que nese edificio, propiedade da súa familia, Benito comercializaba cemento volcánico para impermeabilizar. Era o representante para Galicia e Portugal da marca C. S. Heausler.
En canto á súa obra demolida, Benito conta no seu currículo coa construción da antiga lonxa do Berbés, e os mercados municipais da Laxe e Progreso. Nestes dous proxectos, o arquitecto introduciu no ámbito vigués as estruturas de hierra. Foron derrubados para construír o Hotel Baía e un segundo mercado no Progreso.
Pero a obra do maior dos Gómez Román máis valoradas polos expertos, de cantas xa desapareceron, é o taller do escultor Juan Baliño, que estivo situado na esquina de García Barbón co Porto. Está considerada como pioneira do modernismo vigués, aínda que tiña elementos neomedievalistas.
Caso aparte é o Teatro Rosalía de Castro, demolido a causa do incendio de febreiro de 1910. Benito foi o responsable da ordenación interior unha vez que o seu pai se fixo coa titularidade, antes de venderllo a José García Barbón. Tamén realizou achegas a este edificio o tamén arquitecto vigués Jacobo Esténs.
Benito Gómez Román tamén foi o responsable da apertura e recheo da avenida de Cánovas del Castillo no cambio de século e, probablemente, tamén participou na construción da primeira dársena que tivo O Berbés, unha obra executada pola empresa do seu pai.
Como anécdota, Benito foi o autor do primeiro monumento funerario realizado en memoria de Concepción Arenal. Foi pagado polo Concello de Vigo, en 1906, para acoller os restos mortais da intelectual galega cando aínda estaban no antigo cemiterio do Picacho. O seu irmán asinou o que se alza agora en Pereiró.