Cruz Vermella organiza un taller para orientar no coidado dos netos
21 may 2025 . Actualizado á 05:00 h.«Non ensinamos a ser avós, porque iso xa o fan fenomenal. Axudámoslles a actualizarse». Así resume Cristina Miranda, técnica de inclusión social de Cruz Roja e responsable do programa Escolas de Avós e Avoas Educadores, a esencia dunha iniciativa que leva anos formando en Vigo a quen exerce un rol crave pero moitas veces invisible: o das avoas e avós que están a cargo do coidado dos seus netos durante moitas horas do día polas dificultades dos pais para conciliar.
A escola non ten vocación de impor nin de aleccionar. Consta de dez sesións iniciais e continúa logo como grupo de axuda mutua. «Facémolo de forma participativa», explica Miranda. «Os talleres non consisten en que nós, como psicólogas, falemos e elas escoiten, senón en compartir experiencias, expor situacións reais, propor ideas». Temas como o papel que ocupan na familia, os hábitos saudables, a disciplina positiva, as novas tecnoloxías ou a xestión de conflitos aparecen nas sesións onda outros máis complexos: a diversidade, a igualdade ou como actuar ante un posible abuso sexual.
Hoxe en Vigo hai dous grupos activos: un recentemente iniciado, con 16 asistentes, e outro de continuidade, con oito persoas que seguen reuníndose tras completar o ciclo anterior. As idades varían. Chegaron avós temperáns con 50 anos ata máis de 80 e tamén bisavós.
«A preocupación máis habitual son as novas tecnoloxías», conta Cristina. «Inquiétalles o que ven nas redes, os creadores de contido, con quen relaciónanse os seus netos, o tempo que pasan fronte á pantalla… Tamén lles angustia que os nenos non lles fagan caso. Moitas veces non saben como marcar límites sen interferir nas decisións dos pais».
Manexo dixital
Carmen Campo, que coida de tres netos de 9, 8 e 6 anos, apuntouse atraída precisamente polo manexo dixital. «Estou en redes sociais desde moito hai tempo e sei o que hai. Dáme medo polos meus netos. Aquí oriéntanme: como falar con eles, que mirar, como detectar se unha páxina é inadecuada. E ademais pasámolo moi ben. Creamos un ambiente precioso».
No seu caso, ao ter fillas —non fillos— di que a educación non lle supuxo tantos rozamentos: «É case como a miña. Respéctanme moito, como a unha nai ou incluso máis. Pero sei que non podo ir en contra do que digan os pais».
Para Mari Puente, que criou ao seu neto maior desde os seis meses, a situación é máis complexa. Ten fibromialxia e a súa nora non conta con familia en Vigo, así que asumiu unha implicación intensa: «Quedábame con el todas as tardes, ás veces ata as dez da noite. Ao principio rebelábame: dicíalle a Cristina que «eu son avoa, non canguro. Non me van a deixar ao neno de tal hora a tal hora e eu ser un poste de telefono. Eu teño a miña personalidade e criterio e o neno terá que levar algo de min e agardo que sexa bo». No curso aprendeu «a contar ata dez e a ceder en cousas que non vía tan claras». Hoxe sente que atopou un equilibrio coa súa nora. «Temos unha relación excelente. O curso axudoume a entender moitas cousas», di.
Ambas as coinciden en que os nenos de hoxe son distintos. Carmen lamenta que apenas se relacionen entre si fóra do colexio: «Antes estaban na rúa, agora na casa. Están a volverse sedentarios». Mari observa unha sobreestimulación preocupante: «Ás veces escoito a pais no supermercado preguntar aos seus fillos que queren comer ou que apetécelles facer. Pero se un neno ten que ter un menú establecido! E se se pon caprichoso no chan, dous palmaditas e punto. Esíxeselles demasiado, fálaselles como a adultos cando aínda non o son».
Cristina Miranda sinala que o obxectivo do programa é xustamente ese: axudar aos avós para atopar o seu lugar sen entrar en conflito co papel dos pais. «Eles son figuras de referencia, e se teñen ferramentas, todo flúe mellor».
Estes encontros ofrecen compartir, escoitar e atopar respaldo noutras vivencias similares. Vigo é o único municipio da provincia onde se imparten estas escolas, nas dependencias da Cruz Vermella da rúa Teófilo Llorente. Pero se de sabedoría trátase, os seus participantes parecen ter xa moi claro que, con ou sen netos, nunca se deixa de aprender.
Un programa que beneficiou a 140 persoas desde hai nove anos
Desde Cruz Roja sinalan que a escola de avoas e avós educadores en Vigo ten o obxectivo de proporcionar ferramentas e recursos para xestionar mellor o día a día cos máis pequenos. Esta iniciativa está financiada pola Xunta a través dos fondos IRPF e púxose en marcha dean 2016 cunha metodoloxía que fomenta a interacción. Ao longo destes anos, má de 140 persoas pasaron pola escola en Vigo. Desta forma, adquiriron un soporte social para exercer os labores parentais, xa sexa durante a xornada ou unha parte significativa da mesma, desenvolvendo unha acción preventiva fronte ao estrés que implica o coidado e crianza dos netos e os condicionantes da idade.