A avoa de Cangas celebra os seus 102 anos: «Non durmo a sesta, é perder o tempo»

«Cantos anos me botas?», lanza cunha faísca no rostro Dolores Prieto mentres apaga as velas no centro de día Sanidía, en Cangas. A resposta nunca acerta: 80, 85… Ela remata, sen perder o sorriso: «Din que aparento 80 e seino, pero teño 102… e tamén o sei». Vai cada tarde desde marzo. «Encántame compartir con xente da miña idade, aínda que son case todos moito máis mozos», chancea. E deixa claro algo que repite con convicción: «Nunca durmo a sesta, porque estar en cama é perder o tempo».

Dores vive en Pinténs, na parroquia do Hío, coa súa filla Agripina e o seu xenro José. «Podería facer unha carreira se llo propuxese», asegura el. «Ten hábito de lectura diario, unha memoria prodixiosa e, como é constante, acaba todo o que empeza». Almorza froita, café con leite e torradas. E a partir de aí, mergúllase na súa rutina: unhas dez horas ao día lendo prensa, libros e resolvendo sopas de letras sen lentes. Non deixa ningunha sen rematar. Só cando todo está en orde, á unha ou dúas da madrugada, reza á Virxe da Consolación e déitase.

Ten tres fillos, sete netos e seis bisnietos, e todos a consenten. A fin de semana celebrouno en familia, cunha comida na que se reuniron unha vintena de persoas do seu círculo máis próximo. Á súa neta Ana María repítelle unha frase que resume a súa forma de estar no mundo: «Hai que ser boa persoa». E se lle preguntan polo segredo para chegar como chegou, teno claro: «Non hai ningunha fórmula máxica. Só o amor. E non desexarlle xamais nada malo a ninguén».

Dores nunca se estresa. «Non é cuestión de chegar aos 102, senón de ter calidade de vida. E para iso hai que vivir día a día, sen estrés nin inquedanza», afirma cunha claridade que desarma. No centro de día pedresa, canta xoga ao bingo e comparte cos seus compañeiros. Na súa recente festa de aniversario, emocionou a todos entoando unha copla que aprendeu hai máis de 90 anos coa súa amiga Azucena, que perdera de nena á súa nai: «Quen me dese unha nai, aínda que fóra dunha silva. Aínda que a silva picase, sempre era nai miña». Tamén declama con voz clara versos de guerra e posguerra, aprendidos da súa primeira mestra, dona María.

A Ángel Gutiérrez namorouno sen querer, cantando. El, mariñeiro, escoitou mentres ela pastoreaba unha vaca. Foi un flechazo. Pero ela non llo puxo doado: «Se quería casar comigo, debía agardar sen un bico nin tocarme a man. Eu quería chegar pura ao matrimonio». Ángel aceptou. Casaron tras dous anos, cando ela tiña 27. «Foi un bo matrimonio porque fixo como eu lle mandei», sostén. Ángel faleceu hai 43 anos de forma repentina, mentres se bañaba na praia de Areabrava: «Foi o amor da miña vida e a súa perda, o maior golpe».

Dores traballou desde moi mozo. Primeiro na casa, logo na fábrica de Ameixide. Tras a xubilación, seguiu activa. Aos 90 aínda ía ao campo para sacar malas herbas. Só toma dúas pastillas ao día e non pisou un hospital ata o ano pasado. Este volveu, tras romperse tres costelas. «E case houbo que obrigala», contan os seus fillos. Ten carácter. E opinión: «Agora a xente é máis rebelde e inconformista. E menos traballadora. Non hai albaneis, nin fontaneiros nin electricistas… non sei onde imos chegar», lamenta. Viviu unha guerra civil, unha mundial, unha ditadura, a democracia e unha pandemia. Os peores momentos, segundo ela, non foron os de fame, porque «na casa había millo», senón os de medo: «A posguerra e o apagamento do outro día. Pensamos que era outra guerra». Non presume. Non impón. Só deixa claro que hai outro xeito de chegar lonxe: con amor, fe e sen veleno por dentro. Unha alma que non envellece.

---

---

---