Falece José María Tojeira, xesuíta nado en Vigo e figura clave dos dereitos humanos en Centroamérica

O sacerdote xesuíta José María Tojeira Pelayo, nacido no barrio de Lavadores en Vigo o 2 de agosto de 1947 e nacionalizado salvadoreño, faleceu este venres aos 78 anos en Ciudad de Guatemala, segundo informou a Compaña de Jesús. O seu legado como defensor dos dereitos humanos, líder universitario e referente do apostolado social en Centroamérica foi amplamente recoñecido por institucións relixiosas, académicas e sociais.

Fillo de mestres, empezou a ler o xornal desde moi neno en Galicia, o que espertou o seu interese pola política. Cando rematou o bacharelato decidiu facerse xesuíta. Tojeira chegou a Centroamérica no ano 1969, iniciando o seu labor pastoral en Honduras . Entón tiña tan só 22 anos e non era aínda sacerdote. «Comecei a descubrir e entender as razóns estruturais da pobreza, a inxustiza, a falta de dereitos dos pobre», lembraba o relixioso.

Licenciado en Filosofía e Teoloxía pola Universidade de Comillas, foi párroco en Sulaco e director de Radio O Progreso. En 1985 enviáronlle ao Salvador, onde asumiu cargos de liderado na Compaña de Jesús, incluíndo o de provincial para Centroamérica entre 1988 e 1995.

Tras o asasinato de seis xesuítas na Universidade Centroamericana José Simeón Cañas (UCA), en 1989, Tojeira liderou o proceso legal contra os militares responsables. Aquel crime ocorrido no medio da guerra fratricida entre o Exército e a Fronte Farabundo Martí de Liberación Nacional, marcoulle. Converteuse nunha figura crave na defensa da verdade e a xustiza. En 1997 foi nomeado reitor da UCA, cargo que ocupou ata 2010, consolidando a proxección social e o pensamento crítico da institución. Neste sentido, aínda que non lle sucedeu no cargo tras o seu asasinato senón que transcorreran oito anos, considéraselle un continuador do labor de Ignacio Ellacuría. Foi un firme defensor do bispo nicaraguano Rolando Álvarez e arremeteu contra o autoritarismo de Daniel Ortega, ao que chamou hipócrita.

Posteriormente, Tojeira dirixiu a Pastoral Universitaria e o Instituto de Dereitos Humanos da UCA (IDHUCA), e foi párroco de la Iglesia O Carmen en Santa Tegra ata o seu retiro en Guatemala. Era coñecido popularmente como o pai Chema.

Nunha das súas visitas a Galicia, en 1996, explicou a La Voz o sentido do seu labor como misioneiro: «A salvación do mundo desenvolvido fronte ao egoísmo e a insolidariedade está na alegría e a esperanza destes pobos. Non se trata de cristianismo, senón de humanismo».

Honras fúnebres no Salvador

A Universidade Centroamericana expresou o seu pesar polo falecemento e anunciou que os restos do pai Tojeira serán repatriados aO Salvador o vindeiro martes, 9 de setembro. «José María Tojeira entregou a súa vida ao servizo incansable do territorio centroamericano. Encomendamos a súa alma ao abrazo de Dios», expresou a Compaña de Jesús.

---

---

---