As mariscadoras piden poder compatibilizar o marisqueo con outra actividade sen perder o pérmex ante unha crise sen par
22 jun 2025 . Actualizado á 18:19 h.«Que fago eu mañá se na praia non atopo nin un quilo de ameixa?» A pregunta que Rita Vidal, mariscadora de Carril, lanzou desde o público do Foro Mar, que a Unión de Profesionais e Traballadores Autónomos (UPTA) organizou en Vilagarcía, resume a inquietude dun colectivo que se atopa sumido nunha crise grave, sen precedentes. Que está, por máis que soe a ladaíña, «en perigo de extinción». A pregunta —máis retórica que outra cousa— tamén evidenciaba a desesperación das mariscadoras ante a falta de solucións que as autoridades estatais e autonómicas presentes achegaran para resolver un problema do presente e non un reto de futuro: a falta de marisco nas praias. Unha falta que se fai sentir no resto da cadea, explicou María Porto, presidenta da agrupación de mariscadoras de Carril, que falou dun comprador da lonxa que colgaba os hábitos.
Porto, disposta a acabar coa idea de que as mariscadoras «cobran moito, traballan pouco e viven de axudas» non tivo reparos en proxectar unha nómina correspondente aos meses de xaneiro e febreiro de 753 euros, «dos que hai que descontar 522 de seguridade social e 100 euros por dous meses para a compra de semente». O resultado: 131 euros por dous meses de traballo.
A mesma directora xeral do ISM, Elena Martínez Carqués, presente no foro, admitira antes que «é difícil vivir con 500 euros ao mes». Vivir e atopar substitución para un colectivo que, como recollen as estatísticas, está a irse. E como dixo a directora territorial de Mar da Xunta, María José Cancelo, «cando se gañan cartos, a xente vai ao mar», para ilustrar que se trata dunha crise de produtividade. O problema é, precisamente, que «o mar xa non dá para vivir». «Pero negámonos a rendernos», sinalou María Porto parafraseando a Rita Vidal. Queren seguir exercendo a súa profesión, pero que esta poida ser compatible con outras actividades mentres dura a fochanca.
Esa é a proposta que Eduardo Abad, presidente de UPTA España, expuxo no foro: «Non é normal que un mariscador perciba 300 euros; ninguén vive con 300 euros. Hai que facer compatible ter o pérmex e traballar no mar con poder desenvolver outra actividade por conta propia ou allea». Pero iso require cambios normativos. Mariscar non está rifado con traballar noutra actividade. É compatible, por exemplo, con dar charlas ou conferencias, actividades de turismo mariñeiro ou a artesanía. Pero para desenvolver outras actividades e seguir beneficiándose do coeficiente redutor da cotización —os do mar pagan menos de Seguridade Social que outros autónomos— os ingresos pola extracción de marisco deben ser maiores que os da segunda ocupación. Iso podería resolverse pasando ao grupo 1 e perdendo esa bonificación nas cotas sociais, pero o problema é que se arriscan a perder o pérmex (permiso de explotación) porque non cumpren os requisitos de actividade.
«As normativas téñense que adaptar aos tempos», recalca Abad, que expón que é preciso que a Xunta modifique a orde que regula o permiso de explotación para dar resposta a esta situación que confían sexa conxuntural. Pediu que o ISM realice tamén unha adaptación da Lei de Seguridade Social para atender unha situación que se dá fundamentalmente en Galicia.
Abad está convencido de que esa compatibilidade conseguirase en tempo marca, como no fouro de hai dous anos logrouse desbloquear o aumento dos coeficientes redutores da idade de xubilación ao colectivo.
A directora do ISM avisa de que moitas enfermidades profesionais decláranse como comúns
No Foro Mar de hai dous anos en Cambados, a directora xeral do ISM, Elena Martínez Carqués, explicaba que a Dirección Xeral de Ordenación da Seguridade Social enviara escritos ás mutuas e os servizos públicos de saúde aclarando que determinadas doenzas, como túnel carpiano, lumbalxias ou dedo gatillo, eran enfermidades profesionais do marisqueo, aínda que este non figurase expresamente entre os exemplos de actividades proclives a padecelas. E durante un tempo funcionou. Baixas laborais tramitáronse como enfermidade profesional e non por continxencia común. Pero «algo está a fallar», admitiu Martínez Carqués, que nas estatísticas do organismo comproba que «non se están declarando como enfermidades profesionais, senón como comúns».
Por iso cre que é importante modificar o catálogo de enfermidades profesionais e incluír expresamente o marisqueo naquelas doenzas máis habituais da actividade. Neste sentido, sinalou que por primeira vez a sanidade marítima está no grupo de traballo chamado a cambiar esa relación. Aínda que o traballo vai «para longo», é importante porque en dez anos, dixo, van revisar os coeficientes redutores da xubilación, e é preciso que as enfermidades profesionais recóllanse ben para que o da pesca e marisqueo siga merecendo o desconto por actividade «penosa, dura e perigosa», dixo.
Adela Quinzá e Nieves Lorenzo, respectivamente directora e xefa da Área de Medicina do Traballo e Ergonomía do ISSGA (Instituto de Seguridade e Saúde Laboral de Galicia), coincidiron con Martínez Carqués en que hai infradeclaraciones de enfermidades profesionais e explicaron o traballo do organismo para axudar aos médicos para recoñecer esas patoloxías ligadas ao desenvolvemento da profesión do marisqueo e ás traballadoras onde acudir e que facer para que unha doenza vinculada ao exercicio da actividade non pase por unha continxencia común.