La Voz organizou en Lugo un foro no Día Internacional da Muller Rural
16 oct 2025 . Actualizado á 10:47 h.No medio rural da Galicia do século XXI hai vantaxes e contratempos, pero tamén a convicción de que o porvir pode ser favorable. «Temos un futuro moi grande», dixo este mércores, en Lugo, a gandeira Lucía Casal, que vive e traballa en Melide. As súas palabras oíronse no foro que organizou La Voz de Galicia, co patrocinio de Abanca, con motivo do Día Internacional da Muller Rural. O Concello lucense, a Fundación Juana de Vega e a Fundación Eduardo Pondal colaboraron na organización. Mulleres que traballan no campo en particular e que desenvolven a súa vida no medio rural en xeral protagonizaron o foro, que na súa segunda parte tivo un enfoque máis institucional.
Lucía Casal representa a muller que elixe a gandería e continúa así un traxectoria presente na súa familia, aínda que asumindo o traballo coas características e as necesidades actuais e non só cun entusiasmo vocacional. Lembrou que estar coas vacas era xa a súa ilusión na nenez, completada logo coa formación: un ciclo medio e outro superior, seguido dunha estancia en Irlanda servíronlle de base.
Para a explotación de gando vacún, incluso comprou terreo en Toques, e prevé levantar unha sala para o destetado dos animais. «No rural temos una boa calidade de vida», destacou Casal, que, doutra banda, dixo percibir aínda determinadas actitudes. «Vese que hai machismo», afirmou a gandeira, que tamén admitiu que eses comportamentos van a menos.
Como ela, Zoraida Pérez, de Palas de Rei, presentouse como gandeira de tradición e de vocación. «Sempre soñei con eses valores», dixo para lembrar a súa aposta de vida por unha actividade, a gandería, xa practicada polos seus pais. Co seu marido puxo en marcha unha explotación de gandería ecolóxica, na que hoxe hai 90 vacas. Por unha banda, explicou, non faltan inconvenientes: «Temos as leiras moi espalladas», admitiu. Iso, de todos os xeitos, non frea o seu anhelo de seguir crecendo, movido por unha firme determinación: «É o que quero seguir facendo», confesou aos asistentes.
Nos seus plans de expansión, ademais, está prevista unha nova dimensión: «Os noso esforzo queda nos intermediarios», recoñeceu. Así as cousas, a súa intención é dirixir directamente ao consumidor a produción dunha explotación na que hai vacas de raza caldelá e porcos de raza celta.
Adeus ao móbil e ao tacón
No campo, doutra banda, hai sitio para quen deixa a gran cidade. Alicia Folgueira, de pai de Meira e de nai de Ribeira de Piquín, cambiou «o móbil e o tacón» da súa vida en Madrid por un proxecto en Paradela co seu marido. A súa actual etapa comezou coa compra dunha casa, o que foi o primeiro paso para atopar tempo e espazo.
Sobre o primeiro, asegurou que as présas de Madrid eran historia. En canto ao segundo, a contorna é moi diferente: «Na aldea é distinto», explicou, porque «todo o mundo coñece a todo o mundo». A restauración de obxectos era a súa afección na gran cidade e é hoxe un dos seus traballos no medio rural, aínda que non o único: ela e o seu marido fixéronse cunha praza de taxi no municipio.
Isolina Calvo, de Guitiriz, logrou desenvolver as súas aspiracións en Guitiriz e en Betanzos, onde abriu senllos centros de estética. «Tiña claro que quería volver ao rural», lembrou. «Non tiña cartos, pero tiña ilusión», dixo sobre as condicións que a rodeaban. O entusiasmo foi o vento que fixo avanzar os seus plans: «Se queremos, podemos. Temos que ter ilusión», proclamou. Con ilusión e con inquietude, durante a pandemia fixo experimentos callados xa en proxectos: investigou e logrou sacar ao mercado produtos para a pel feminina.
Eloxios ao traballo feminino nunha sociedade que segue sendo «moi machista»
Do papel da muller no campo falouse tamén coa perspectiva de quen o coñece porque o observa ou teno preto no seu traballo diario. Así, Ángeles Novo (PSOE), concelleira de Igualdade en Lugo, puxo o foco no papel feminino dentro da vida diaria do medio rural. «O rural sobrevive grazas ás mulleres», afirmou a concelleira, que destacou que ese perfil emprendedor notábase de xeito concreto no municipio: nun concello de ampla zona rural, cun total de 54 parroquias, gran parte das explotacións gandeiras teñen mulleres á fronte.
Novo recalcou que o papel das mulleres rurais non se limita a unha actividade socioeconómica, senón que inclúe tamén a función de coidadoras nun contexto no aínda ve comportamentos do pasado: «Seguimos sendo unha sociedade moi machista», manifestou.
Carlota López-Pardo, presidenta do Grupo Aresa, recoñeceu que na concesión do Premio Aresa, convocado en colaboración coa Universidade de Santiago (USC) desde hai máis de vinte anos, había unha clara intención: «Ao que damos máis importancia é a que se fale do rural». A súa visión do campo actual foi unha combinación de factores positivos e negativos: «Vaise mellorando, pero hai desigualdade en todos os ámbitos», afirmou.
Necesidade de servizos
Zaida Dapena, directora territorial de Zona Lugo de Abanca, insistiu en que as mulleres rurais deben ser un altofalante das novas xeracións, non só na actividade económica, e recalcou a necesidade de que as zonas rurais conten cunha adecuada oferta de servizos: a falta de dotacións acaba empurrando á poboación ás cidades, onde, agregou, esa mellor cobertura ten o inconveniente dos problemas de vivenda. Tamén recalcou que Abanca apostara por estar en municipios de Lugo e de Galicia onde outras entidades non quixeron estar.
Marcos Pérez, director da Fundación Galicia Sustentable, destacou que a actividade económica no campo, na que as mulleres son fundamentais, está conectada co medio ambiente: a máis actividade, máis territorio salvado do abandono. «É moito valor», asegurou.