A avea negra galega, o ingrediente saudable de cremas, pans e fermentados
AGRICULTURA
O grupo operativo que está a investigar as posibilidades deste cereal presenta os primeiros prototipos de produtos elaborados con el e destaca a resistencia deste cultivo e os seus beneficios para a saúde
25 sep 2025 . Actualizado á 09:23 h.«A avea negra galega destaca pola súa resistencia, polos seus beneficios para a saúde e polo seu potencial na creación de produtos innovadores», asegura Bernardo Ordás, científico titular do Grupo de Adaptación e Sustentabilidade de Cultivos da Misión Biolóxica de Galicia e coordinador do grupo operativo Avea Moura. E esta é, precisamente, unha das principais conclusións dos primeiros traballos realizados por esta entidade para recuperar e pór en valor «un cereal milenario, que naceu en Galicia, conquistou Europa e agora regresa para reivindicar o seu lugar no futuro da agricultura sostible de Galicia». Este organismo presentou onte os primeiros resultados desta investigación, entre os que están as cremas, pans e fermentados que se elaboraron utilizando este cereal.
«Alta cociña, panadería e cosmética uníronse nesta xornada para recuperar esta xoia esquecida do noso campo e abrir novas vías de desenvolvemento rural», engadiu Ordás na presentación do traballo realizado por Avea Moura. A investigación comezou en setembro do 2023 e nela colaboran a Fundación Juana de Vega, a Cooperativa Muuhlloa e o restaurante Culler de Pau, ademais, do Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo, o Instituto Ourensán de Desenvolvemento, a Universidade da Coruña e Panadería Dacunha.
O seu principal obxectivo era a recuperación e valorización da avea negra galega (Avea strigosa) e, para iso, realizáronse seis ensaios agronómicos de seis variedades tradicionais: Erbo, Estrada, Meis, Padornelo, Pastoriza e Xoio en campos das provincias da Coruña, Ourense e Pontevedra. O primeiro que se confirmou é que este é un cultivo rústico e perfectamente adaptado ás condicións de Galicia. Ademais, as análises químicas do gran confirmaron tamén a presenza de compostos de alto valor, como as avenatramidas ou o ácido azelaico.
Ao mesmo tempo, tamén se constatou o potencial desta variedade autóctona para crear novos produtos alimentarios e cosméticos que destacan polo seu potencial funcional e o seu valor engadido. De feito, entre todos os cereais, a avea negra é a que presenta unha maior porcentaxe de compostos funcionais.
No encontro de onte, presentáronse tres prototipos de produtos elaborados con este cereal. No ámbito gastronómico, o Culler de Pau desenvolveu e testó diversas preparacións innovadoras a base de avea negra como unha bebida fermentada e unha salsa tradicional galega tipo allada. «Estas creacións amosan a versatilidade e riqueza organoléptica da Avea moura», explicou o chef deste restaurante, Javier Olleros. Tamén asegurou que xa implementou algúns pratos con este cereal e que, nos próximos meses, seguirá desenvolvendo novos produtos, como bebidas tipo Kvcass ou unha gama de sakes.
En Muuhlloa, en cambio, usaron este cereal para elaborar unha crema facial para peles sensibles con rosácea e para un hidratante vaxinal. Ambos están en fase de proba e mellora. «Seleccionamos as variedades máis ricas en bioactivos para facer estos dous cosméticos ecolóxicos aos que sumamos ingredientes producidos en Granxa Maruxa e Milhulloa», aseguraron as socias da cooperativa. Para rematar, Panadería Dacunha constatou que a incorporación de entre un 20 e un 30 % de avea negra na mestura panificable permite obter pans óptimos, con sabor e cortiza diferenciados e cun perfil nutricional interesante. «A avea negra galega demostrou o seu potencial panadeiro nestas probas de panificación», asegurou Roberto López, director de fábrica en Dacunha.
As primeiras conclusións deste traballo, que aínda continuará ata setembro do próximo ano, destacan que varias son as vantaxes da produción de Avea strigossa. Pola súa gran rusticidade presenta unha gran tolerancia á seca, necesita menor achega de insumos e hai un menor risco de perda da colleita debido a estrés biótico ou abiótico. É, en conclusión, máis resistente ao cambio climático e aféctanlle menos as deficiencias no manexo agronómico. O único pero é que o seu rendemento é menor que o doutras variedades, pero «iso se pode estudar e mellorar», conclúe Ordás.