Absolven a un mozo de 19 anos de abusar dunha menor de 12 pola cláusula Romeo e Julieta

Mantiveron relacións sexuais de forma consentida durante unha tempada. El tiña 19 anos. Ela, 12 anos e 10 meses cando empezaron e 13 anos e 3 meses cando o deixaron. O mozo foi acusado de abusos sexuais sobre a menor ao estar de xeito evidente por baixo da idade mínima do consentimento, que desde 2015 fixouse en 16 anos (antes estaba en 14 anos).

Con todo, tras un longo proceso xudicial que chegou ata o Tribunal Supremo, o mozo foi absolto de todos os cargos ao aplicarlle unha eximente pouco coñecida: a cláusula Romeo e Julieta. A doutrina científica bautizou con ese nome —en honra á traxedia de Shakespeare— a cláusula introducida polo artigo 183 bis do Código penal, que exime de responsabilidade penal baixo unhas circunstancias moi específicas. 

En concreto, a cláusula Romeo e Julieta aplícase a condición de que haxa un libre consentimento nos casos de menores onde, a pesar de ter menos de 16 anos —idade mínima para o devandito consentimento—, o autor sexa unha «persoa próxima ao menor por idade e grao de desenvolvemento ou madurez física e psicolóxica».

O extraordinario do caso investigado en Málaga é que o procesado non era menor, senón que tiña 19 anos, é dicir, sete máis que a adolescente coa que mantivo relacións sexuais de forma consentida, aínda que dito consentimento podíase considerar viciado pola idade dela (por baixo do limiar mínimo dos 16). 

O recurso de casación que levou o caso ata o Tribunal Supremo cimentouse precisamente ao redor dese argumento: que a cláusula Romeo e Julieta non debe aplicarse cando o acusado entrase na idade adulta.

A apelación apoiábase na circular 1/2017 da Fiscalía Xeral do Estado, que establece tres niveis de protección dos menores; en concreto, o segundo nivel —recolle a sentenza, en alusión ao recurso— abarcaría desde a puberdade ata os 13 anos, «aínda que se fixa que a idade do autor dos feitos non debe superar os 18 anos». 

A sentenza do Alto Tribunal reproduce os feitos que a Audiencia Provincial de Málaga declarou probados: «Ao devandito domicilio (o dela), Juan Luis era invitado por Aurora (os nomes son ficticios) coa finalidade de manter as devanditas relacións con el en horario escolar, aproveitando as faltas daquela ás clases e a ausencia da vivenda da nai de Aurora, que se atopaba traballando».

Para acadar unha sentenza absolutoria, o tribunal malagueño apoiouse en que Juan Luis presentaba un perfil psicolóxico de persoa con «escaso desenvolvemento madurativo», reducidas habilidades para as relacións sociais no contexto dunha personalidade «retraída e introvertida», ademais dunha «mentalidade infantil sen capacidade de resposta psicosocial».

De feito, no momento en que ocorreron os feitos, o mozo achábase en tratamento psicolóxico por este motivo, o que reducía considerablemente as súas facultades intelectivas e volitivas. Para a Sala, este perfil «aproximoulle en grao de desenvolvemento e madurez a Aurora», sobre todo tendo en conta que ela, pola contra, mostraba un «desenvolvemento e madurez maior que outras menores da súa idade».

O Supremo, que confirma a sentenza absolutoria ditada pola Audiencia malagueña, lembra que noutras lexislacións europeas si se fixa unha pinza de idade para aplicar esa cláusula de Romeo e Julieta, que pode ser de dúas, tres ou cinco anos, dependendo do país.

Con todo, «o noso lexislador optou por establecer unha pauta máis aberta para a supresión de responsabilidade, pero, en todo caso, esixindo ineludiblemente que o menor de idade desenvolva a relación sexual cun suxeito situado nun plano parangonable de idade e madurez», explican os xuíces do Supremo.

En resumo, o Alto Tribunal considera que, aínda que Aurora era menor de idade, «descríbese a Juan Luis como un mozo sinceramente namorado dela e que era claramente correspondido» e non aprecia unha «asimetría» no grao de formación e desenvolvemento na parella que xustifique unha sentenza condenatoria por abusos sexuais.

---

---

---