O Instituto de Saúde Carlos III contabilizou 210 mortes na comunidade atribuíbles ás altas temperaturas desde o inicio do verán, o que deixa un balance de case tres falecidos por día
05 ago 2025 . Actualizado á 05:00 h.A onda de calor que está a azoutar Galicia e o resto da Península desde a pasada fin de semana prolongarase polo menos ata o vindeiro domingo 10 de agosto. Así o prognostican os modelos de predición climática de organismos como a Aemet (Axencia Estatal de Meteoroloxía) ou Meteogalicia, que apuntan a que este episodio térmico deixará temperaturas superiores aos 40 graos no interior da comunidade. De feito, onte en Ourense cidade acadáronse os 42,5 graos de máxima, moi preto da marca absoluta de 44,1 graos rexistrados o 14 de agosto do 2021 pola Aemet.
Por iso, os avisos por calor permanecerán activos durante hoxe e mañá, aínda que é moi probable que se estendan, xa que as alertas se elaboran só a 72 horas vista. As rexións máis afectadas neste momento son as Rías Baixas e o Miño de Ourense e Pontevedra, que se atopan en alerta laranxa por temperaturas superiores aos 37 graos, segundo indica Meteogalicia. En nivel amarelo permanecen a montaña lucense e o sur de Lugo, o noroeste e sur de Ourense e a comarca de Valdeorras, onde agarda que os termómetros excedan os 36 graos.
En consonancia con estes avisos, a Xunta —que establece as súas particulares alertas— activou onte o risco máximo por calor nas Rías Baixas e Valdeorras, e o risco medio —laranxa, utilizada para fenómenos pouco habituais— nas comarcas de Barbanza e Noia. Que implica isto? Que as actividades deportivas federadas no exterior quedaron suspendidas nos concellos incluídos dentro das zonas de risco. O Goberno galego lembrou, ademais, os principais consellos que debe seguir a poboación ante estes episodios, que afectan especialmente a nenos e maiores, como beber moitos líquidos, evitar comidas copiosas e buscar zonas de sombra.
Tamén o Instituto de Saúde Carlos III, dependente de Sanidade, activou na provincia de Pontevedra, a través do sistema de monitoraxe da mortalidade diaria (MoMo), o nivel máximo do índice Kairós, que mide a probabilidade de exceso de mortalidade atribuíble ás altas temperaturas. Neste caso é do 99%. Só outras catro provincias españolas —Salamanca, Cáceres, Toledo e Madrid— acadaron ese nivel.
En canto ao número de mortes relacionadas coa calor en Galicia, contabilizáronse 210 decesos desde o 15 de maio —día no que o organismo dá por iniciada a época estival—, o que deixa un balance de 2,8 mortos por día. O acusado envellecemento da poboación en Galicia e o pouco acostumada que está a temperaturas por amais dos 30 graos poderían ser a explicación a estas cifras. O organismo estatal aclara, no entanto, que este «non é un valor real de mortes causadas polas altas temperaturas», senón unha estimación.
Ademais, non toda Galicia está a verse afectada por igual por este episodio de calor, xa que no terzo norte as temperaturas están a ser algo máis suaves e, de momento, non hai avisos por valores extremos. Segundo as previsións de Meteogalicia, no norte das provincias da Coruña e Lugo o mercurio non pasará dos 30 graos.
«A partir de mañá pola tarde, a ausencia de vento e ou contraste térmico entre a masa de aire cálido que chegou a Galicia e a temperatura do mar favorecerá a formación de brétemas costeiras non litoral, ou que pode condicionar as temperaturas», explican os seus expertos. «É dicir, imos ter moita calor en zonas do interior, pero na costa as temperaturas poden ser máis suaves ao estar condicionadas por estas brétema», apuntan.
Samuel Biener, meteorólogo: «Esta onda de calor pode ser unha das máis longas xamais rexistradas»
Samuel Biener, meteorólogo de Meteored, explica como está a afectar a onda de calor a Galicia, por que prevese que sexa tan longa e se no futuro estes fenómenos serán máis frecuentes.
—En que zonas de Galicia vaise a notar máis a onda de calor?
—En Galicia os «puntos quentes» van concentrar no val do Miño, que é a zona clásica na que suceden estes episodios, porque o vento sopra do sueste e a esa zona chega requentado. A calor tamén será destacable na costa suroeste da Coruña e no litoral da provincia de Pontevedra, porque ese vento do sueste que predominará estes días chegará moi quente, o que fará que as temperaturas suban bastante na costa. De feito, as previsións mostran que poderiamos ter varias noites tropicais esta semana no litoral.
—Hai algunha rexión que estea a salvo deste episodio?
—Si, van quedar á marxe o litoral norte da Coruña e o de Lugo, porque aí haberá brisas e o mar vai temperar bastante a subida dos termómetros.
—Por que prevese que este episodio sexa tan longo?
—Temos ao oeste da Península varios descolgues de masas de aire frío, que o que provocan é que se acentúe este fluxo de aire cálido procedente do sur que se vai a ir reactivando sobre a mesma zona. Isto é o que explica que o episodio sexa tan longo. De feito, algúns modelos contemplan que se esta situación mantense, esta podería acabar sendo unha das ondas de calor máis longas desde que rexistros.
—Este tipo de fenómenos son atribuíbles ao cambio climático?
—Un só episodio de onda de calor non se pode atribuír directamente ao cambio climático. Pero o que estamos a ver nos últimos anos é que estes episodios de calor extrema están a volverse cada vez máis frecuentes e están a afectar a zonas nas que ata o de agora non eran moi habituais. Ademais, temos cada vez máis marcas de temperaturas en estacións meteorolóxicas con series moi antigas, o que é un sinal de que algo está a cambiar.