O exame do ADN a mil galegos detecta de forma precoz 14 casos de cancro e colesterol familiar
SOCIEDADE
Os primeiros resultados da proba piloto do proxecto Xenoma Galicia revelan o seu potencial para anticiparse ás enfermidades e ofrecer tratamentos personalizados
30 jun 2025 . Actualizado á 18:40 h.O ambicioso proxecto Xenoma Galicia, impulsado pola Consellería de Sanidade, empeza a ofrecer os seus primeiros resultados, á vez que revela o enorme potencial do medicamento personalizado. Na súa fase piloto, que analizou mostras de sangue de máis de 1.000 voluntarios, detectáronse 14 novos casos con alto risco de desenvolver enfermidades xenéticas como o cancro de mama e ovario hereditario, a síndrome de Lynch ou a hipercolesterolemia familiar.
A Consellería de Sanidade presentou un informe de situación ante o Consello da Xunta, destacando que Xenoma Galicia, cun investimento de 20 millóns de euros e o obxectivo de recompilar o ADN de 400.000 persoas, é un dos proxectos de xenómica poboacional máis grandes do mundo. Só hai algo equiparable no Reino Unido e Singapura. A súa meta é ofrecer tratamentos individualizados e predicir o risco de enfermidades para anticiparse a elas, fortalecendo a investigación biomédica e a industria biotecnolóxica e farmacéutica de Galicia.
Así funcionou a detección precoz na fase piloto
Nesta primeira etapa, participaron 1.036 persoas de entre 35 e 70 anos de 16 municipios representativos da comunidade galega (incluíndo A Coruña, Vigo e localidades rurais e semiurbanas). Os participantes foron invitados por SMS e puideron reservar cita para a extracción de sangue a través da aplicación Sergas Móbil.
As mostras enviáronse á Fundación Pública Galega de Medicina Genómica. Aquelas que deron negativo (1.017 persoas) recibiron un SMS e os seus resultados incorporáronse ao seu historial clínico Ianus. As 19 persoas que deron positivo foron contactadas directamente pola investigadora principal, María Brion, para recibir asesoramento xenético personalizado e discutir opcións de seguimento, probas para familiares e hábitos de vida saudables. Do total de positivos, 14 eran deteccións novas, mentres que o resto xa coñecía a súa predisposición.
As mostras adicionais conxélanse a -80 graos, sentando as bases para un biobanco que facilitará futuros estudos biomédicos cruciais.
A segunda fase, en marcha
A Xunta xa iniciou a segunda fase do proxecto, que implica a recollida de 1.000 mostras de saliva de participantes en 15 novos municipios, repetindo o mesmo método de invitación e comunicación de resultados.
Estas dúas fases piloto permitirán avaliar a viabilidade de escalar o programa a todo o sistema sanitario galego, así como comparar a eficacia e os custos de analizar o xenoma completo (con sangue) fronte ao exoma (unha parte do xenoma, a que codifica en proteínas, con saliva).
O proxecto, coordinado pola Consellería de Sanidade e dirixido polos investigadores María Brión e Ángel Carracedo, busca integrar a xenómica no medicamento preventivo da sanidade pública galega, sentando as bases para un cribado xenético sostible e equitativo que promete transformar a saúde da poboación.