Francisco simplificou o rito solemne instaurado durante séculos, renunciando incluso a ser enterrado en San Pedro. Será velado durante tres días nun único cadaleito, de madeira, colocado sobre o chan. Os seus restos repousarán na basílica de Santa María a Maior, en Roma
21 abr 2025 . Actualizado á 15:32 h.Ao longo dos séculos, a morte e exequias dos papas foron rexidas por unha solemne liturxia que Francisco, falecido este luns aos 88 anos, optou por simplificar, renunciando incluso a ser enterrado en San Pedro. Este ritual, dividido en tres «estacións» que corresponden á vixilia, o funeral e a sepultura, estará orquestrado polo cardeal camarlengo, o estadounidense Kevin Farrell, encargado de dirixir a Igrexa en «sede vacante» ata o próximo conclave.
Estes son os pasos das exequias tras a morte do pontífice arxentino, abreviados por vontade propia no Ordo Exsequiarum Romani Ponteficis de novembro do 2024.
CONSTATACIÓN
Os médicos certifican o falecemento do pontífice. No pasado facíase golpeando un martelo de prata na fronte ou chamándolle polo seu nome de pila. Unha vez confirmado, o prefecto da Casa Pontificia proclamará a defunción. Esta constatación, por orde de Francisco, xa non será no seu cuarto, senón na capela.
O CAMARLENGO
A figura crave. Con paramentos de cor vermella —sinal de loito—, o camarlengo entra no cuarto escoltado por un destacamento da Garda Suíza, símbolo da nova autoridade, para asegurarse oficialmente da morte do pontífice.
SELAR O LEGADO
A retirada do Anel do Pescador. Símbolo do poder pontificio, o anel retírase do dedo do papa, o que marca o final do seu reinado. A xoia é machucada xunto co selo papal para evitar calquera falsificación de documentos ou ordes. Co mesmo propósito sélase o cuarto do defunto.
O ANUNCIO
As campás. Inmediatamente despois, o camarlengo informa o vigairo de Roma e, despois, aos fieis da cidade. As campás de San Pedro dobrarán a morto, anunciando ao mundo e a Roma o falecemento.
ADEUS AO TRIPLO CADALEITO
Agora, un só. Tradicionalmente o corpo do papa era introducido nun triplo cadaleito, de ciprés, de chumbo e de carballo, pero o papa arxentino preferiu usar só un. O corpo de Francisco será depositado nunha caixa de madeira, con cuberta interna de zinc, e agarda que durante o velorio se coloque sobre o chan para quedar á altura dos seus fieis
ANTE A HISTORIA
No féretro, unha lista das súas obras e varias moedas. O rostro do defunto cóbrese cun pano branco de seda e no seu féretro introdúcese un tubo metálico que conservará un pergamiño coas súas obras máis importantes en vida. Ademais, métese unha bolsa con algunhas moedas acuñadas durante o seu pontificado. O costume sinala que se debe haber unha moeda de ouro por cada ano de reino, unha de prata por cada mes e de bronce por cada día.
TRASLADO FÚNEBRE
Exposición aos fieis. Tras o velorio do corpo, o féretro debe ser levado á basílica de San Pedro do Vaticano para a súa exposición aos fieis e autoridades. Durante o cortexo funerario entóase o responso Libera me, Domine, de morte aeterna (Líbrame Señor da morte eterna) e as ladaíñas.
ANTE Os FIEIS
O cadaleito, aberto. O corpo de Francisco será exposto, pero no canto de facelo nun catafalco —túmulo ou plataforma elevada coidadosamente adornada—, farase directamente no propio cadaleito, aberto. O féretro quedará exposto tres días, sen cerimonias privadas, a ollos de todos quen queira despedirse del, o que augura enormes colas de fieis. Despois celebrarase o funeral.
FUNERAL
O día decídeno os cardeais. O funeral pontificio celébrase na data que elixa unha reunión plenaria de cardeais. Nos casos dos últimos catro papas —Pablo VI, Juan Pablo I, Xoán Paulo II e Bieito XVI— este rito celebrouse na praza vaticana, ao aire libre.
A SEPULTURA
En Santa María a Maior. Francisco tamén cambiou o manual de liturxia funeraria para permitir a súa inhumación nun lugar distinto da cripta vaticana. No seu caso, expresou en vida o seu desexo de ser sepultado na basílica romana de Santa María a Maior, un dos templos máis visitados de Italia. Alí, preto da transitada estación de Termini, atópase a patroa de Roma, a Virxe Salus Populi Romani, pola que o papa sentía gran devoción, como demostrou o día da súa elección fai máis dunha década ao acudir a rezarlle tras o seu nomeamento. Tamén o facía antes de cada viaxe.
As novendiales
Misas de defuntos na súa honra durante nove días. Co papa enterrado, darán inicio as chamadas novendiales, as misas de defuntos celebradas na súa honra durante nove días consecutivos, empezando coa do funeral. Mentres, os cardeais reúnense para fixar o comezo do conclave en busca dun sucesor.
O conclave
Antes. Coa morte de Francisco estréase a modificación introducida por Bieito XVI no 2013 de cara ao agardado conclave. Ata o de agora celebrábase entre 15 e 20 días despois da morte do pontífice —co obxectivo de dar tempo aos cardeais de todo o mundo para aterrar en Roma—, pero o alemán decidiu acurtar o prazo, sempre que todos os participantes atópense xa na cidade. A esta cita están chamados máis dun centenar procedentes dos cinco continentes. O que non cambia é o consenso mínimo necesario para elixir ao novo papa, e con iso a posibilidade de que o conclave se alongue durante días, incluso semanas. Polo menos dous terzos dos cardeais presentes na cita —ás veces prodúcense ausencias, por exemplo, por enfermidade— terán que dar o seu voto a un mesmo candidato.