Lorena González e Laura Martínez levan anos sufrindo os efectos dunha enfermidade que se calcula que afecta no noso país a uns dous millóns de persoas
14 mar 2025 . Actualizado á 13:13 h.Cando Lorena (Ourense, 44 anos) disponse a contar a súa historia, atáscase nun aparatoso ataque de tose. Unha vez reposta, descúlpase e case con nostalxia lembra cando creu que talles acometidas habíanse ao fin extinguido. Pero as dificultades respiratorias e a irritación de garganta volveron, como tantos outros síntomas —que veñen e van— dunha infección, a do covid, coa que convive desde hai xa tres anos. O dano causado polo virus continúa manifestándoselle, persiste, e como a ela, a —polo menos— 400 millóns de persoas máis en todo o mundo. «O máis difícil é aceptar que xa non es ti e que xa non vas volver a selo nunca máis», asume.
Lorena González «colleu» o covid por primeira vez —máis tarde infectaríase outras dúas veces— en xaneiro do 2022, coas tres doses da vacina postas. O seu cadro clínico inicial foi o típico e foi leve: tose e problemas para respirar. Pero os días pasaron e, en lugar de remontar, foi a peor. Sentíase esgotada, custáballe un mundo camiñar; non recuperaba. Cando apareceron os acúfenos —ruído no oído—, o seu médico deulle a baixa e recluíuse resignada na casa. «Esquecíame das cousas, estaba moi cansa. Non podía sequera facer a cama; se a facía, non era capaz de facer nada máis en todo o día», conta.
Pero frear non lle axudou, non polo menos naquel momento. Chegou a pensar que se estaba volvendo tola, completamente desorientada; tan angustiada sentíase crendo que non facer nada a estaba aletargando —aparvando, confundindo— que solicitou a alta voluntaria. «Esquecíame ata de ir recoller ao meu fillo ao colexio», revela con vergoña. Así que, aínda enferma, volveu traballar. Ao incorporarse e retomar o contacto cos seus clientes internacionais, Lorena, que é enxeñeira mecánica en automoción —«Era, xa non son nada», di—, deuse conta de que tiña serias dificultades para entendelos. Non era falta de práctica: directamente non era capaz de seguir conversacións nun idioma, o inglés, que sempre manexara con soltura. A sensación, precisa, era de constante extrañamiento. Asistía a reunións e descubríase intentando lembrar que facía aí, de que ía o asunto, sobre que estaban a falar e, entón, comezou a sucederlle tamén na rúa. Despistábase, perdíase. «Empecei a ter problemas de equilibrio. Caíame, caíame sen marearme», relata. E, un día, derrubouse. Perdeu o coñecemento. O seu corpo chegara ao límite.
Era decembro, pasaran 11 meses desde o contaxio. Case como unha premonición, a véspera comentara cunha amiga que xa non podía máis, que estaba segura de que en calquera momento ía darlle algo. Sufría intensos e persistentes dores de cabeza. Durmía mal, co oído ruxíndolle toda a noite. Non soportaba as luces. «Deixei de conducir, porque o vermello e o verde do semáforo molestábanme moitísimo, machucábanme», explica. Nese punto, xa nin sequera podía ler e, aínda que nun primeiro momento achacouno ao golpe da caída, confesa que as letras, a día de hoxe, seguen bailándolle. «Non aguanto máis dunha liña seguida».
O rebentón —«desaparecín do mapa», observa agora— resultou con todo máis que oportuno para a ourensá, que afortunadamente foi atendida en urxencias por unha «estupenda» médica que no informe atribuíu os seus síntomas ao covid persistente. Non só lle puxeron ao fin nomee ao que lle pasaba, tamén a derivaron a unha unidade especial. A voz rómpelle ao botar a vista atrás: «Tiven que volver aprender a sumar e a multiplicar ao mesmo ritmo que o meu fillo. É coma se me borrarían o cerebro».
Laura Martínez, paciente con covid persistente: «Un día malo preciso axuda para subirme as bragas»
Laura Martínez é vitalidade, alegría e moito humor, ás veces negro, moi negro. Conta que xa era así antes de que o coronavirus levase á uci en marzo do 2020, pero estas convertéronse nas súas armas cando por fin puido volver respirar por si mesma. Tanto é así que desde o propio hospital continuou organizando a súa voda. Quería volver ser a de antes e puxo todas as súas ganas en conseguilo. Desde o minuto un. Cinco anos despois, aínda non o logrou do todo. Con 38, Laura ten unha incapacidade laboral revisable porque sofre covid persistente. Fala de si mesma como unha afortunada porque o dano nos seus pulmóns é evidente nas probas, así que ela non tivo problemas para seguir sen traballar. Primeiro concedéronlla por seis meses, despois por ano e medio e en setembro ampliáronlla dous máis. «É bo porque recoñecen que non podo traballar e malo porque significa que non hai melloría», explica. Cita o caso doutro paciente galego con covid persistente ao que lle deron a alta. «Vai traballar seis horas e despois ten que durmir catro de sesta porque non pode máis. Iso non é vivir», denuncia. É por iso que se cualifica a si mesma de privilexiada, «porque se estou mal podo permitirme quedar na cama».
Laura conta que cada cita co INSS para revisar a incapacidade xéralle un estrés e unha fatiga mental que lle pasan factura. «Supón un brote longo», di, que significa que se agudizan os seus síntomas. Non son poucos: fatiga, néboa mental, dores, baixada da saturación, aumento da frecuencia cardíaca... Para facerlles fronte, Laura toma 16 pastillas diarias. Iso é o pautado para unha xornada normal. Se se atopa regular, a cifra sobe tres, e un mal día vaise a 26 polo incremento dos antiinflamatorios. «É unha barbaridade», sinala. Un día bo no seu caso significa poder sacar a roupa da lavadora, ir á compra e cargar algo máis que unha barra de pan e unha ducia de ovos ou incluso soprar dous minutos a gaita. «Poder tocar unha canción é un triunfo impresionante», remarca. Iso si, despois non lle queda máis remedio que sentarse: «Os meus pulmóns mandan». Tamén conseguiu volver facer gancho, aínda que recoñece que o amigurumi sinxelo no que está a traballar resísteselle máis do que lle gustaría. «Levo unha semana para facer a cabeza e antes facía o boneco enteiro nunha tarde», relata. Pero empéñase en seguir porque necesita ter a cabeza ocupada. «Aquí os invernos son moi longos e teño que evitar coller unha gripe ou o covid. Saio pouco porque me custa e é un risco», sinala. Por iso busca en que ocupar a mente, que pode ser maldita di. «Podería tirarme do quinto piso. E se quedo peor, que?», di demostrando o seu humor negro.
Nos días malos é totalmente dependente. «Preciso axuda para subirme as bragas», di. Así de clara. É literal. Significa que non pode facer o xesto de agacharse para subir a roupa interior cando vai ao baño.
Cinco anos despois da pandemia, cre que é unha paciente invisible. «Cada vez que chega un médico de cabeceira novo e dígolle o que teño pídeme que lle explique porque non sabe o que é», lamenta. Noutras ocasións hai quen lle solta a treo que ten depresión. «Os pacientes non podemos estar pendentes de que nos crean», denuncia. Recoñece tamén que se acostumou a vivir coa desconfianza dos demais. «Dinnos ‘‘por ter unha gripe queredes unha paga''. Eu non quero ter a vida dunha avoa de 99 anos. Oxalá me dixesen fas ou tomas isto e cúraste, pero non é así», remarca.