O obxecto máis masivo xamais descuberto na Vía Láctea está relativamente preto da Terra, o que desconcertou aos científicos que non acaban de entender por que non se detectou ata o de agora
16 abr 2024 . Actualizado á 11:46 h.É o maior buraco negro xamais descuberto na nosa galaxia. A súa masa é impresionante: 33 veces maior que a do Sol, o que supón 12 máis que o que ata o momento ostentaba a marca absoluta, o o Cygnus X-1. O novo monstro da Vía Láctea trátase dun excepcional achado.
Este colosal buraco negro foi detectado en primeira instancia nos datos da misión Gaia da Axencia Espacial Europea (ESA) porque impón un estraño movemento de bamboleo á estrela compañeira que o orbita. Os datos do Very Large Telescope (VLT de ESO) do Observatorio Europeo Austral (ESO) e outros observatorios terrestres utilizáronse para verificar posteriormente a masa do buraco negro, que o sitúa nunhas impresionantes 33 veces a masa do o noso Sol.
Os buracos negros estelares fórmanse a partir do colapso de estrelas masivas e os que se identificaron ata o de agora na Vía Láctea son, en media, unhas 10 veces máis masivos que o Sol. Incluso o seguinte buraco negro estelar máis masivo coñecido na nosa galaxia, Cygnus X-1, só alcanza 21 masas solares, o que fai que esta nova observación dun obxecto con 33 masas solares sexa algo extraordinario.
Sorprendentemente, este buraco negro tamén está moi preto de nós: a só 2.000 anos luz de distancia, na constelación de Aquila, e é o segundo buraco negro coñecido máis próximo á Terra. Alcumado Gaia BH3 ou BH3 para abreviar, atopouse cando o equipo revisaba as observacións de Gaia mentres preparaba unha nova publicación de datos. «Ninguén esperaba atopar un buraco negro de gran masa axexando preto e que non fose detectado ata o de agora», declara Pasquale Panuzzo, membro da colaboración Gaia e astrónomo do Observatorio de París, parte do Centro Nacional de Investigación Científica de Francia (CNRS).
«Este é o tipo de descubrimento que fas unha vez na túa carreira investigadora», engadiu o investigador.
Para confirmar o seu descubrimento, a colaboración Gaia utilizou datos de observatorios terrestres, incluído o instrumento UVES (Ultraviolet and Visual Echelle Spectrograph, espectrógrafo Echelle no ultravioleta e o visible) do VLT de ESO, situado no deserto de Atacama, en Chile [2]. Estas observacións revelaron propiedades craves da estrela compañeira, o que, xunto cos datos de Gaia, permitiu ao equipo medir con precisión a masa de BH3.
A comunidade astronómica detectou con anterioridade buracos negros igualmente masivos fóra da nosa galaxia (utilizando un método de detección diferente), e han teorizado que poden formarse a partir do colapso de estrelas cuxa composición química conte con moi poucos/pouos elementos máis pesados que o hidróxeno e o helio. Crese que estas estrelas pobres en metais perden menos masa ao longo da súa vida e, por tanto, queda máis material para producir buracos negros de gran masa tras da súa morte. Pero ata o de agora non había probas que vinculasen directamente as estrelas pobres en metais cos buracos negros de gran masa.
As parellas de estrelas tenden a ter composicións similares, o que significa que a compañeira de BH3 garda pistas importantes sobre a estrela que colapsou para formar este buraco negro excepcional. Os datos de UVES mostraron que a compañeira era unha estrela moi pobre en metais, o que indica que a estrela que colapsou para formar BH3 tamén era pobre en metais, tal como se predixo.
O estudo, dirixido por Panuzzo, publícase este martes en Astronomy & Astrophysics. «Demos o paso excepcional de publicar este artigo baseado en datos preliminares antes da próxima entrega de datos de Gaia debido á natureza única do descubrimento», afirma a coautora Elisabetta Caffau, tamén membro da colaboración Gaia do CNRS Observatorio de París. Facer que os datos estean dispoñibles permitirá a outros membros da comunidade astronómica comezar a estudar este buraco negro de xeito inmediato, sen esperar á publicación completa dos datos, prevista, como moi pronto, para finais de 2025.
Novas observacións deste sistema poderían revelar máis sobre a súa historia e sobre o propio buraco negro. O instrumento GRAVITY, instalado no Interferómetro VLT de ESO, por exemplo, podería axudar a descubrir se este buraco negro está a atraer materia da súa contorna e a comprender mellor este emocionante obxecto.