A provincia de Pontevedra acumula 35 días ao ano con mala calidade do aire
SOCIEDADE
Un estudo do ISGlobal detecta unha mellora considerable en Europa nas dúas últimas décadas, coa redución de partículas e de óxido de nitróxeno
14 mares 2024 . Actualizado ás 05:00 h.Pontevedra é a provincia galega que máis días de mala calidade ao ano acumula, segundo un estudo do Instituto de Saúde Global de Barcelona (ISGlobal) no que se destaca que este tipo de contaminación reduciuse «considerablemente» nas últimas dúas décadas na maioría de países europeos. A pesar diso, entre o 80 e o 98 % da poboación europea, dependendo do contaminante concreto que se teña en conta, vive en zonas que superan os niveis máximos recomendados pola Organización Mundial da Saúde (OMS).
O estudo, realizado co impulso da Fundación ‘‘a Caixa'' e o apoio do Barcelona Supercomputing Center (BSC), sitúa a Galicia entre as comunidades de España que presentan un aire máis limpo atendendo á maioría de parámetros. É unicamente no caso das partículas en suspensión PM2,5 onde a provincia da Coruña e, sobre todo, a de Pontevedra figuran con cifras máis negativas.
Acumulan 35,5 e 10 días ao anos, respectivamente, por amais dos valores fixados pola OMS, fronte aos 2,1 de Ourense e os 1,2 de Lugo . Están lonxe, en calquera caso, dos rexistros de Barcelona, Baleares, Castelló, Alacante, Huelva, Selecta e Xaén que presentan os peores rexistros do país con máis de 50 días ao ano.
Estes elementos minúsculos, tamén coñecidos como materia particular (PM, por siglas en inglés) analízanse en dous niveis atendendo ao seu tamaño. Os máis grandes, as PM10, responde ao tamaño inferior a 10 micras e as PM2,5 ás que miden menos de 2,5, é dicir, menos mesmo que un cabelo humano. En ambos os casos poden ser partículas sólidas ou líquidas de po, cinzas, hollín, pole... que se dispersan na atmosfera.
Toxicidade
Xeralmente, atribúeselle unha toxicidade superior ás máis pequenas polo seu contido en sulfatos , nitratos, metais ou ácidos. Pero tanto unhas como outras son susceptibles de entrar no corpo a través da respiración, acumularse no organismo e producir enfermidades. Hai mesmo unhas máis finas, as PM0,1 que chegan aos alveolos pulmonares e de aí pasan ao sangue coa consecuente capacidade para danar distintos órganos.
Os investigadores analizaron os niveis de contaminación de máis de 1.400 rexións de 35 países europeos entre o 2003 e o 2019 e detectaron un descenso xeneralizado destas partículas na maior parte do continente. O recorte máis significativo foi o das PM10 cunha caída media anual do 2,73 %, fronte ao 2,45 das PM2,5 e o 1,72 do dióxido de nitróxeno (NON2). Non ocorreu o mesmo co ozono (Ou3), cuxos niveis se incrementaron un 0,58 % cada ano no sur de Europa, o que multiplicou por catro os días de mala calidade do aire.
«Necesítanse esforzos específicos para abordar os niveis de PM2,5 e Ou3 e os días con contaminación composta asociados, especialmente no contexto do rápido aumento das ameazas do cambio climático en Europa», di Zhao-Yue Chen, investigador de ISGlobal e autor principal do estudo.
«A nosa estimación da exposición da poboación a eventos de contaminación atmosférica composta proporciona unha base sólida para a investigación futura e o desenvolvemento de políticas para abordar a xestión da calidade do aire e as preocupacións de saúde pública en toda Europa», engade Carlos Pérez García-Pando, profesor do BSC.
Un modelo continental
Este enfoque utilizado polos investigadores permite establecer un mapa diario da calidade do aire en Europa, máis aló da capacidade das estacións de medición, cuxa distribución é moi desigual dentro do continente.
«Os modelos recollen datos de múltiples fontes, como estimacións de aerosois por satélite, datos atmosféricos e climáticos existentes e información sobre o uso do chan. Analizando estas estimacións de contaminación atmosférica, o equipo calculou a media anual de días nos que se supera o límite diario da OMS para un ou máis contaminantes atmosféricos», explica o ISGlobal nun comunicado.
Máis aló das partículas, aos investigadores preocúpanlles os datos de ozono troposférico porque non é algo que se emita directamente á atmosfera, senón que se forma a partir doutros gases procedentes da industria e o transporte. «A xestión do ozono presenta un reto complexo debido á súa vía de formación secundaria. As estratexias convencionais de control da contaminación atmosférica, que se centran na redución das emisións de contaminantes primarios, poden non ser suficientes», afirma Joan Ballester Claramunt, investigador de ISGlobal.