A operación durou máis de doce horas e involucrou a 30 profesionais no hospital Gregorio Marañón de Madrid
17 nov 2021 . Actualizado á 15:23 h.O Hospital público Gregorio Marañón da Comunidad de Madrid levou a cabo un transplante simultáneo de corazón e fígado nun paciente cunha cardiopatía conxénita, por primeira vez en España. A súa vida corría perigo, xa que presentaba unha cirurxía de Fontan fracasada, así como un fallo cardíaco e hepático terminal. A intervención levou a cabo con éxito e o paciente xa recibiu a alta hospitalaria.
A operación durou máis de 12 horas e involucrou a 30 profesionais de todos os servizos que traballan habitualmente no programa de Cardiopatías Conxénitas do Adulto, a Unidade de Transplante Hepático, o Servizo de Cirurxía Xeral e no Banco de Sangue, esencial nesta operación, que requiriu moitos compoñentes sanguíneos.
Dada a magnitude do proceso, só a súa planificación implicou a elaboración consensuada dun protocolo multidisciplinar específico de actuación para abordar decisións rápidas en todos os escenarios posibles nun transplante tan complexo a nivel loxístico, médico, cirúrxico, anestésico e de enfermería.
Este logro conseguiuse grazas á Organización Nacional de Transplantes (ONT), que coordina especificamente este tipo de intervencións, e ao traballo conxunto multidisciplinar que se desenvolve habitualmente no Hospital Gregorio Marañón dentro dos programas consolidados de transplante cardíaco e hepático.
Trátase, por tanto, dun fito máis na exitosa historia do transplante de órganos en España, así como un avance e esperanza para o tratamento de adultos con cardiopatías conxénitas terminal e fallos secundarios de múltiples órganos vitais, moitas veces orfos de terapias eficaces.
O paciente, que non pertence á Comunidad de Madrid, foi tratado no Hospital Gregorio Marañón como Centro de Referencia Nacional (CSUR) en Cardiopatías Conxénitas. Tras a longa intervención, na que primeiro se realizou o transplante de corazón e posteriormente o de fígado, foi trasladado á Unidade de Coidados Intensivos Postcirugía Cardíaca, da que, en poucos días, pasou á planta de hospitalización de Cardioloxía pola súa boa evolución, onde permaneceu ata a súa alta hospitalaria.
Todo iso non sería posible sen a colaboración e coordinación co hospital onde se produciu a doazón de órganos, outro centro da Comunidad de Madrid, ademais da xenerosidade da familia do doante. Grazas a estes actos altruístas diarios inícianse estas cadeas de vida.
Aumento da supervivencia
Os pacientes adultos con cardiopatías conxénitas están a aumentar debido á prolongación da súa supervivencia grazas aos avances nos tratamentos médicos, cirúrxicos e percutáneos na idade pediátrica. Nalgunhas ocasións, como neste caso, en fases finais da enfermidade rematan necesitando un transplante cardíaco como última terapia cando fracasan as cirurxías paliativas que se lles realizaron previamente.
No caso concreto tratado no Gregorio Marañón, o individuo foi sometido previamente a unha cirurxía de Fontan, unha intervención cirúrxica moi complexa que consegue separar a circulación do corpo e dos pulmóns dos bebés nados cun único ventrículo. Adóitase realizar cando o paciente é pequeno, o que permite á maioría deles acadar a idade adulta e consegue unha moi boa calidade de vida durante décadas, pero pode fallar ao cabo de anos. Neste punto, a única solución é un transplante cardíaco.
Outra consecuencia da cirurxía de Fontan é a afectación a longo prazo doutros órganos, especialmente ao fígado. Así, nas fases máis críticas, pode chegar a producir unha enfermidade grave similar á cirrosis e rematar comprometendo a chegada ao transplante cardíaco e, incluso, a vida do paciente.
Por iso, cando a situación do fígado é grave e irreversible, o único tratamento viable é o transplante combinado de corazón e fígado. Actualmente, existen poucos centros no mundo con experiencia neste tipo de cirurxías posto que implican un procedemento cirúrxico de enorme complexidade.
