Natalia Stuchynska cobra a Risga e está pendente dun desafiuzamento tras ser expulsada coa súa filla do programa de protección internacional do Ministerio de Inclusión
27 dic 2023 . Actualizado á 05:00 h.Natalia Stuchynska, ucraína que ata o estalido da guerra vivía en Kiev, traballaba nun banco e estudaba dereito, ten 44 anos, cobra 550 euros da Risga e este venres, día 29, debe abandonar coa súa filla Karina, maior de idade, as instalacións do centro de refuxiados que a oenegué Movemento pola Paz (MPDL) xestiona nAs Galanas (Teo), xa que este aloxamento pechará as súas portas esa data. «Saín de Ucraína coa miña filla e só puiden levarme unha bolsa de man con algo de roupa e diñeiro», relata con certa dificultade e axuda dun tradutor porque non fala ben español, aínda que o entende moito mellor.
Cando ocorría isto nin se imaxinaba que a guerra duraría tanto e que ela se atoparía en plenas festas do Nadal na conta atrás para un desafiuzamento. En realidade, cos papeis na man, Natalia e a súa filla deberían de abandonar o centro de acollida dAs Galanas o pasado mes de xullo, xa que foi entón cando recibiu a notificación de que fora expulsada do programa de refuxiados deseñado polo Ministerio de Inclusión Seguridade Social e Migracións para a poboación ucraína, que automaticamente lles concedeu o estatuto de persoas con protección internacional e facilitoulles un permiso de residencia.
Ela afirma que a súa orde de expulsión ten a súa orixe en afirmacións falsas do persoal da oenegué, xa que insiste en que o trato recibido por ela e outras persoas non foi o adecuado. Tamén sinala que sufriu situacións vexatorias e de acoso por parte doutras persoas refuxiadas que vivían no mesmo hotel e considera que as normas que rexían no centro vulneraban os seus dereitos fundamentais, entre outros, o da intimidade. Engade ás súas denuncias que a oenegué tería que entregarlle diñeiro que o ministerio asigna para gastos persoais pero non cobrou todas as mensualidades, que reclama por vía xudicial, do mesmo xeito que a anulación da expulsión do sistema de acollida. Outra das queixas ten que ver co horario das instalacións, o que lle provocou que unha noite, na que volvía de Madrid para facer distintos trámites, non puidese acceder ao centro. E quéixase de que parte das cartas do ministerio sobre o expediente aberto, que recorreu sen éxito, non lle foron entregadas en tempo e forma, o que lle dificultou todo o proceso de alegacións.
Unha vez expulsada do programa, e con orde de abandono do centro, a situación de Natalia e da súa filla, que acadou a maioría de idade en abril, pasou a depender directamente da área de Servizos Sociais do Concello de Teo. Neste departamento tramitáronlle a súa inclusión no programa Risga, polo que recibe 550 euros mensuais desde setembro.
Cando Natalia e Karina chegaron A España, en marzo do ano pasado, enviáronas a Toledo, pero posteriormente foron asignadas a Galicia. Natalia recoñece que este cambio non o levou ben e afirma que foi cando chegaron ao hotel de Teo cando comezaron os problemas xa que, afirma, a oenegué pretendía que asinase documentos en español que apenas entendía.
«Eu escribo e escribo, busco e busco traballo, pero non atopo nada», afirma insistentemente, ademais de sinalar que o diñeiro da Risga non é suficiente para un aloxamento para ela e a súa filla, da que resalta que está moi integrada en Santiago, polo que non se expoñen marcharse. Natalia acode a clases de español en Cáritas e é beneficiaria do seu programa de alimentos, pero ante o peche inmediato do hotel de acollida tivo que pedirlle a un achegado que llos gardase. «Non teño onde vivir, a miña filla e eu necesitamos axuda», insiste mentres reclama algún recurso habitacional como o que a oenegué habilitou para as demais persoas que estaban no hotel de acollida dAs Galanas.
O 24 de maio, días antes das eleccións municipais, escribiulle ao entón alcalde de Santiago, Xosé Sánchez Bugallo, con quen participou en varios actos reivindicativos contra a guerra de Ucraína, para pedirlle axuda para beneficiarse dalgún programa de acollida, pero non recibiu resposta. Na súa carta explica que o problema coa oenegué xurdiu cando denunciou que non lle entregaban o diñeiro que lle correspondía, polo que ela se enfrontou abertamente ao persoal. Afirma que a súa petición de auxilio non tivo resposta.
O día 20 envioulle un escrito similar a Alfonso Rueda, presidente da Xunta, solicitándolle que a reciba e sinalando que en Servizos Sociais de Teo e Santiago xa non poden axudala. «Só necesito teito e traballo. Son economista e avogada, teño moito que achegar a este país», conclúe na súa misiva, cuxa resposta agarda.
A oenegué afirma que deben aplicar a norma e Servizos Sociais de Teo non ten vivendas
Ante as súas denuncias públicas e xudiciais, Movemento pola Paz sinala que o seu labor está determinada polas normas que marca o ministerio e que como toda oenegué están sometidos a unha rigorosa fiscalización xestora e económica, polo que cando hai problemas de convivencia deben notificalo. E afirman que os houbo, ademais de rexeitar as acusacións de Natalia Stuchynska, insistindo en que o servizo de tradutor de ucraíno utilízase para todas as xestións importantes. Ademais de insistir en que é o ministerio quen dita a expulsión, sinalan que o cambio de modelo implica o peche do hotel de acollida, no que lle permitiron aloxarse tras a orde de expulsión. Afirman que lle están buscando unha solución habitacional co matiz de que, ao non formar parte do programa de protección internacional, é máis difícil.
Unha vez expulsada, o seu caso depende de Servizos Sociais de Teo, departamento que a axudou cos recursos ante o ministerio, xestionoulle a Risga, o acceso ao banco de alimentos e facilitoulle un cartón de transporte. A opción dunha vivenda, un servizo que Teo non ten, corresponde ao IGVS. Tamén acudiu a semana pasada á Xunta para pedir axuda, pero sinaláronlle que a opción posible é a que xa ten, a Risga. Afirman en San Caetano que durante a súa estancia mantivo unha actitude agresiva co persoal. Ademais, Xunta e Concello coinciden en que a súa situación queda fóra dos casos extraordinarios para ter vivenda.
«Dúas refuxiadas sen teito, con 550 euros ao mes e sen falar ben o idioma non son vulnerables?», pregúntase unha das persoas que as está axudando, e que insiste en que quen as coñece sabe que non son conflitivas e que se senten impotentes ante todo o que lles está ocorrendo.