Aïda Colmenero Dïaz: «Conxurar é un xeito de rezar, é un xeito de protexernos, é un xeito de invocar, é un xeito de lembrar...»

Creadora, actriz, coreógrafa, bailarina, cineasta, comisaria de artes escénicas... Todo iso conxúgase na figura de Aïda Colmenero Dïaz, quen, aínda que nada en Madrid, mantén moi marcadas as súas raíces galegas, algo que impregna totalmente o seu espectáculo Conxurando ou invisible, co que este sábado, en funcións de 12 e 14 horas, aterra no Museo Nacional do Traxe no marco do festival Elas Crean, que impulsa o Instituto das Mulleres, adscrito ao Ministerio de Igualdade.

—«Conxurando ou invisible» é a súa forma de regresar a Galicia.

—Ao meu Galicia de sempre. Exactamente.

—Como foi a creación desta peza?

—Estiven moitos anos fóra, fóra de España, facendo traballos máis relacionados con outras temáticas, pero sempre fose. De súpeto, sentín a necesidade de por que non devolver algo a Galicia. Tamén me mudei a Galicia. Coincidiu o volver vivir en Galicia e a necesidade de empezar profundar nesta terra. Ao final, eu nacín en Madrid, pero todos os veráns, todo o Nadal viñamos a Galicia. Díxenme, pois me volvo a Galicia a vivir aí e a traballar, a investigar sobre o que máis me latexaba e sobre o que máis me interesa. No fondo tamén como que construín o meu Galicia desde fóra e, bo, a maioría de galegos, que son os grandes viajadores de España, construíron sempre para min a idea de Galicia sempre desde fóra. Os meus avós estiveron vivindo en Alemaña toda a súa vida, as miñas tías, as miñas outros avós, os meus bisavós no Brasil, en Nova York... É esta idea de como construír a túa pequena Galicia esteas onde esteas. Aínda que eu nacín en Madrid, sempre me sentín de Galicia. Entón, un pouco vai por aí.

—E por que este título?

—A imaxe que sempre recordo... Unha das cousas que sempre recordo da miña nai era que faciamos a queimada na casa. Eu non o entendía, pero vivíao con tanta emoción e con tanta paixón cada vez que a facía que para min era un momento supermágico. Sen ela explicarnos nada, ela lía ao conxuro. Nunca a miña nai explicounos nada no fondo e o conxurar para min era moi importante, que tamén está relacionado con este conxurar moitas cousas. Conxurar é un xeito de rezar, é un xeito de protexernos, é un xeito de invocar, é un xeito de lembrar, é un xeito de moitas cousas. Vivino como algo moi importante e algo non turístico, e que se está perdendo en moitas familias polo que estou a ver. É por iso que unha das cousas que tiña que estar presente dalgunhas xeito o augardente, a queimada dalgún xeito. Sae na a miña peza a miña tía Teresa, porque a miña nai faleceu. Graveina recitando o conxuro dá queimada.

—E «ou invisible»?

—Isto está moi relacionado co que adoito traballar artisticamente, que é co invisible. Parecíame unha desvergoña intentar agora, de súpeto, bailar unhas muñeiras cando non me adestrei nisto. Non quero roubar nada e facelo mal, por así dicilo. O que máis me interesa é a forza que hai detrás dunha muñeira, a forza que hai detrás dun pandeiro, a enerxía que desprende todo, A enerxía que desprende a cultura, o alalalá, o aturuxo. Interésame todo iso, pero, sobre todo, a enerxía e o que hai máis aló, o sentimento, que non é visible. Non me interesaba repetir a muñeira tal cal, pero, ao mesmo tempo, quería respectala e investigar a muñeira. O traxe, por exemplo, está feito por D'Aquela. A saia é tradicional, pero logo levo unhas botas de coiro. Intento facelo máis moderno. O chapeu que levo é dun gaiteiro, que normalmente non o levan as mulleres, pero póñome un chapeu de gaiteira porque síntome gaiteira.

—Botando a vista ao pasado, xa entende a paixón coa que a súa nai vivía o conxuro?

—Si. Non o entendía racionalmente, pero dábame igual. Enténdoo e o vivo. Ao regresar a Galicia, ao estar aquí é coma se todo ten sentido para min. Galicia é única. Non hai unha terra como Galicia en España. Encántame cando os galegos din que somos de raza, que somos un país. Entendo a linguaxe que desde fóra non entendía cando me preguntaba «como poden falar de país?». Entendo o sentimento que se vive aquí, enténdoo cada vez máis, vívoo cada vez máis. Madrid sempre nos deu moitas posibilidades de estudo, de formación, de moitas cousas, pero no fondo sempre queriamos escapar a Galicia. Bailar é celebrar todas esas cousas que estaban como por pezas e, de súpeto, todo o quebracabezas fíxose un.

—Como se presenta o espectáculo deste sábado?

—Para min é moi importante volver a Madrid con algo que estiven traballando en Galicia. É a viaxe ao revés. Síntome moi cómoda neste festival porque axunta varias artes. Sempre digo que non síntome só bailarina ou coreógrafa porque son actriz tamén, pero fago fotografía, curtametraxes... Traballo dun xeito multidisciplinar. Este festival tamén me gusta por iso, porque é moi multidisciplinar.

—E verémola por Galicia?

—Agardo. Esta peza estreeina no festival Escena Patrimonio, que foi unha experiencia para min. Non podo explicalo con palabras, pero foi enorme, foi no Museo do Pobo Galego de Santiago. E foi moi especial. É verdade que foi xusto saíndo do covid-19 e entón era todo moi raro. Só podían pasar dez ou quince persoas, todas con máscara, pero eu estaba aí, neste espazo tan importante para min, nesa cidade tan importante para min, con esta temática ancestral, de memoria. Pónseme a pé de galiña porque é unha das actuacións máis importantes da miña vida. Logo tamén o puiden bailar na Ribeira Sacra, en Santo Estevo. Non sei cando se me verá en Galicia, pero aquí estou aquí estou dispoñible para bailalo máis veces e con moitas ganas.

---

---

---