Os avaliadores da Unesco visitarán Ourense e Lugo a primeiros de outubro para revisar a proposta que se centra na importancia da auga no territorio
12 jun 2025 . Actualizado á 16:19 h.Todo está preparado para que no 2026 a Ribeira Sacra pelexe para ser declarada Patrimonio da Humanidade por parte da Unesco. O concello ourensán da Peroxa acolleu este xoves un encontro ao que asistiron representantes dos concellos de Ourense e Lugo integrados neste territorio, así como das deputacións provinciais, da Xunta e do Goberno central. A candidatura entra agora na súa fase decisiva e, tras anos de traballo colectivo, o proxecto afronta un calendario crave que marcará o futuro da proposta.
O proceso comezou en febreiro do 2024 coa presentación oficial da documentación revisada e continuou no mesmo mes deste ano coa entrega do expediente definitivo á Unesco. Un dos momentos máis agardados será a visita dos avaliadores, prevista para outubro do 2025, durante a cal expertos internacionais percorrerán o territorio para comprobar sobre o terreo os valores que sustentan a candidatura. Posteriormente, contémplase a posibilidade de que, en decembro, o organismo avaliador solicite información adicional ou aclaracións. A resposta a estas peticións deberá remitirse antes de febreiro do 2026, prazo no que tamén se poderán corrixir posibles erros detectados no informe. Finalmente, será entre xuño e xullo de 2026 cando o Comité do Patrimonio Mundial reúnase para tomar unha decisión definitiva sobre a inscrición da Ribeira Sacra na lista de Patrimonio Mundial da Unesco. Cabe lembrar que esta non é a primeira vez que a Ribeira Sacra aspira a este recoñecemento. Unha candidatura anterior permitiu afinar o enfoque actual e fortalecer aqueles elementos clave que agora sustentan, segundo o director de Patrimonio Cultural da Xunta, Ángel Miramontes, un proxecto máis «redondo, compacto e robusto».
A candidatura ourensá é a única que será presentada por España para a súa declaración. Isto, en palabras do conselleiro de Cultura, José López Campos, é un acicate e un punto a favor do proxecto galego. «É unha responsabilidade única e temos que estar á altura», subliñou. Campos destacou o traballo realizado ata a data polos que lle precederon e destacou que esta candidatura é un de proxéctoos claves da Xunta para os próximos meses. «Entra nunha nova fase. Temos que estar felices e celebrar o conseguido, pero non podemos esquecer cales son as ameazas que temos no horizonte. Debemos lanzar unha mensaxe clara de que temos unha candidatura gañadora, pero tamén temos que ir resolvendo durante estes meses cousas necesarias e importantes», explicou aos presentes.
Un dos cambios fundamentais da reformulación do proxecto foi o de centrar as accións na importancia da auga neste territorio. Esta é a razón de que a candidatura leve o nome de «Ribeira Sacra. Paisaxe da auga». «Temos un proxecto que identifica perfectamente o valor universal excepcional que debe ter calquera proposta de calquer proxecto. A Ribeira Sacra Sacra ten que acreditar ese valor da paisaxe da auga, porque esto nos dá unha singularidade e unha potencia extraordinaria», destacou José López Campos.
O conselleiro de Cultura destacou o compromiso de todas as institucións coa candidatura e de xeito especial o de Miquel Iceta, embaixador e delegado permanente de España na Unesco: «Veu a coñecer o territorio antes da presentación da documentación. Disfrutou durante tres días dos encantos e das maravillas deste extraordinario entorno e ademais de ser o embaixador da Unesco agora é, se dúbida, o do proxecto da Ribeira Sacra».
Apoio do Goberno central
En abril do 2024, a Paisaxe Cultural da Auga da Ribeira Sacra foi a candidatura elixida polo Consello de Patrimonio Histórico para formar parte da Lista de Patrimonio Mundial da Unesco. O proxecto, que xa foi presentado no ano 2020, retirouse tras os informes previos de Icomos, a organización internacional non gobernamental, asociada coa Unesco, dedicada á conservación, protección e posta en valor do patrimonio cultural. Iso fixo que a nova proposta fose elaborada baixo un enfoque diferente. Nesta ocasión, definiuse como valor excepcional e único a relación que se estableceu durante séculos entre unha paisaxe abrupta, esculpido pola auga, e os seus poboadores.
«A Ribeira Sacra, catalogada como Ben de Interese Cultural na categoría de paisaxe cultural, é a paisaxe simbólica máis occidental da Europa continental. Localizado no territorio dos canóns fluviais situados na confluencia dos ríos Sil e Miño, é o paradigma dunha cultura hídrica da que se conservan pegadas das súas máis de mil cincocentos anos de ocupación continuada», sinalaba a conclusión do Ministerio de Cultura sobre a candidatura galega.
Durante o acto de presentación do calendario para os próximos meses da candidatura, tamén se deu a coñecer a páxina web que aglutinará todas as accións que levan a cabo desde agora e o vídeo promocional que resume os atributos da Ribeira Sacra.
No encontro estiveron presentes alcaldes e representantes dos concellos ourensáns da Peroxa, A Pobra de Trives, A Teixeira, Castro Caldelas, Chandrexa de Queixa, Esgos, Manzaneda, Montederramo, Nogueira de Ramuín, O Pereiro de Aguiar, Parada de Sil , San Xoán de Río e Xunqueira de Espadanedo; e os lucenses da Pobra do Brollón, Bóveda, Carballedo, Chantada, Monforte de Lemos, O Saviñao, Pantón, Paradela, Portomarín, Quiroga, Ribas de Sil, Sober e Taboada.