As aparencias xerais do Estado
Tiven a ocasión, cara ao ano 2000, de coñecer a Álvaro García Ortiz cando aínda se achaba afastado da Fiscalía Xeral do Estado. Compartimos mesa unha noite de agosto nun modesto e insuperable restaurante de Vilanova de Arousa. O motivo, a súa amizade co meu irmán Fernando, xa falecido, ao que coñeceu por aquel entón, por afinidade laboral en Mahón. Durante ese íntimo encontro —unicamente catro comensais— descubrín a unha persoa culta, de trato exquisito, próxima, intelixente, afable... Cualidades non susceptibles de provir duns títulos presuntamente falsificados ou dunha presunta zafiedad, conxénita ou adquirida, detectada a destempo. Non meterei eu no mesmo saco ao gañán que medra e se lucra do alleo de xeito inexplicable e á persoa que, accedendo a un cargo de responsabilidade pola vía de único carril do esforzo, o talento e o mérito, puidese cometer un erro. A Xustiza decidirá. E de haber delito, haberá tamén a pertinente condena. Pero arríscome a excluír dese presuntísimo delito calquera agravante que se opoña á boa fe. Todo o contrario penso de todos róbelos cuxos nomes omito, máis polo interminable da lista que polo respecto que non lles teño. A eses véselles vir. Dóeme polo refraneiro —que me parece tan enxeñoso como pouco fiable— pero creo que as aparencias só enganan moi de cando en vez. Conta Álvaro, co escasísimo valor de todo o meu apoio. E, por suposto, co do meu irmán. Rafael Lago Santamaría. Vilanova de Arousa.
A degradación da linguaxe disfrazada de arte
Hoxe, o algoritmo de Instagram levoume a un vídeo do rapeiro de fala alemá Farid Bang. O que escoitei alí deixoume profundamente perturbado: un torrente incesante de insultos, vulgaridades e expresións agresivas, todo berrado ao micrófono cunha arrogancia abraiante. Co máximo respecto, non podo considerar este tipo de actuación como unha forma de arte ou de música.
Ao meu entender, non se trata de provocación consciente nin de crítica social, senón dun empobrecemento cultural e unha banalización da violencia, onde a linguaxe é utilizado de xeito degradante. O que máis me inquieta é o enorme éxito que este contido ten, sobre todo entre os mozos, xusto na etapa das súas vidas na que están a formar a súa identidade.
É esta a herdanza cultural que queremos transmitirlles? E témome que esta situación non é exclusiva de Alemaña. En Francia, e tamén aquí, en España, observamos fenómenos similares: artistas que empregan unha linguaxe violenta, misógino ou vulgar logran unha gran popularidade, especialmente entre os máis mozos. Incluso podería dicirse que, ás veces, o panorama é aínda máis preocupante. Esta tendencia alármame profundamente, porque non se trata só de gustos persoais, senón dunha influencia cultural que deixa pegada.
Debe unha sociedade liberal toleralo todo en nome da liberdade de expresión, incluso a glorificación da ignorancia e a agresividade? Seica non deberiamos esixir certos estándares cando se trata da linguaxe e da influencia cultural que se exerce sobre as xeracións futuras? Quizais non sexa o único que sente esta preocupación. Pero estou convencido de que debemos volver dar valor ao que chamamos «arte», e protexer a nosa lingua —esa ferramenta tan valiosa do pensamento e a civilización— de quen o maltrata en nome da fama e o mercado. Michael Ayten.