Estudos de Medicina: por Galicia e para Galicia

Non hai maior compromiso con Galicia que dicir a verdade. E a verdade —por incómoda que resulte— é que fragmentar a formación médica na nosa comunidade non a fortalece: debilítaa. Non mellora a calidade nin amplía as oportunidades. Non descentraliza o talento, senón que o dilúe. E ademais é un malgasto de recursos públicos. É camiñar cara á irrelevancia ou a quebra, como xa aconteceu con outras titulacións ou universidades galegas.

Vímolo dicindo desde hai meses, ratificouno a xunta da Facultade de Medicina da Universidade de Santiago, e tamén as autoridades galegas: Galicia non necesita máis facultades de Medicina. Necesita coidar a que ten, fortalecela e proxectala con visión de país.

A Facultade de Medicina da Universidade de Santiago de Compostela non é «a facultade de Santiago». É a Facultade de Medicina de Galicia. Aglutina talento de todo o que alcance o nivel necesario, vinga de onde vinga. Polos mellores profesores que cumpran os criterios establecidos por lei, vingan de onde veñan. Proxecta coñecemento fóra de Galicia, e sobre todo, trata de formar aos mellores médicos, ir onde vaian. A súa integración co sistema sanitario galego e co Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago —que concentra máis do 70% da investigación biomédica de Galicia— non é casualidade nin privilexio: é consecuencia dunha traxectoria de décadas, dunha acumulación de masa crítica, e dunha visión estratéxica compartida. Suxeriuse, en artigos recentes, que abrir novas facultades permitiría reforzar esa vocación investigadora e docente. Pero isto é investir a lóxica. Os institutos de investigación acredítanse pola súa captación competitiva de recursos e a súa produción científica. O que non investiga en Galicia, é porque non ten a capacidade ou o desexo, non dedica o esforzo suficiente ou non ten a contorna adecuada. E se un instituto non dá a talla para acreditarse, se cadra é que sinxelamente non fai falta.

Quen pode ser médico? Quen debe formar médicos?

Non se necesitan máis facultades para que máis galegos poidan ser médicos ou profesores. Para ser médico hai que estudar, acadar a nota de corte, superar 6 anos de formación, lograr unha praza mir, e especializarse durante outros 4-5 anos. E para ser profesor, hai que acreditarse e competir por unha praza. Non se trata de abrir máis facultades para compensar frustracións ou desexos locais. Trátase de asegurar que quen estuda Medicina reciba a mellor formación posible, cos mellores medios, nunha contorna acreditada e estable. Se a vocación docente ou médica desvanécese en función da distancia ao lugar de residencia ou conveniencia persoal, quizá non esteamos a falar realmente de vocación, senón doutra cousa. O medicamento non é un privilexio distribuible por coordenadas, non é un dereito «xeográfico», é unha responsabilidade colectiva. A formación médica debe rexerse por criterios de calidade, non de proximidade.

Estudos de Medicina: a visión desde o Chuac

Mar Castellanos, Marisa Crespo, M.ª do Rosario García, José Manuel Vázquez, Germán Bou, Jesús de Pozo, Miguel Pérez, Francisco Blanco, José Manuel Fandiño e Javier de Toro

España ten actualmente 56 facultades de Medicina para unha poboación de 47 millóns de habitantes, cifra que dobra amplamente a recomendación da OMS, que suxire unha facultade por cada 2 millóns de habitantes. Segundo as proxeccións oficiais, España podería ter bolsa de paro médico antes do 2030, xusto cando se graduarían os alumnos destas novas facultades. O problema non é a falta de facultades, senón de planificación. Abrir novas facultades non é progresar: é improvisar.

Cremos nunha Galicia cohesionada. Non se trata de centralismo, nin de «defender o noso». Defendemos o de todos. Unha facultade única, forte, equitativa e esixente. Non é unha trincheira santiaguesa, é unha aposta polo sistema. Fragmentala, replicala ou dividila sen planificación, sen profesorado acreditado e sen análise de impacto, é, sinxelamente, irresponsable.

Os reitores da Coruña ou de Vigo están no seu dereito de aspirar. Pero a comunidade universitaria e sanitaria de Galicia ten o deber de decidir con rigor. Non pode confundirse a ambición lexítima co atallo ou chantaxe político. Menos aínda cando falamos do grao máis caro, máis complexo e máis crítico para a saúde pública.

Galicia non necesita multiplicar facultades. Necesita multiplicar resultados, investigadores, proxectos, líderes clínicos. Iso non se consegue con máis edificios, senón con máis talento, máis esixencia e máis estabilidade. O modelo actual non é perfecto. Pero funciona. E pode mellorar se se reforza, non se se divide. Apostar por unha soa Facultade de Medicina non é un acto de nostalxia nin de resistencia. É unha declaración de responsabilidade con Galicia. Por iso defendémola. Porque non é só nosa. É de todos. E debe seguir séndoo.

---

---