Os acontecementos do 11 de xullo en Cuba colleron ao noso Goberno en pleno cambio no Ministerio de Exteriores. O novo ministro, José Manuel Albares, vai ter que lidar cun conflito non menor, dada a enorme influencia que ten España na illa. Os acontecementos do pasado domingo en Cuba non fixeron máis que empezar e, se ben aínda é pronto para coñecer o desenlace desta crise política, a recado que terá consecuencias máis aló das manifestacións inéditas -porque só se autorizan as que convoca o Partido Comunista- que protagonizaron os cubanos. Tívoas no ano 1994, con Fidel Castro no poder, e débeas ter co presidente Miguel Díaz-Canel. En 1994 as protestas levaron a cabo só na Habana e por iso coñécellas como o Maleconazo, pero as de agora estendéronse como un regueiro de pólvora ás 15 provincias da illa.
A fame, pola escaseza de alimentos, a pobreza, a deficiencia enerxética, a falta de medicamentos, a grave crise económica, o covid, e o desbordamento dun sistema sanitario que ten a un terzo de profesionais fose de Cuba, porque achegan divisas das que tanto está necesitado o país, levaron á poboación a esta saída desesperada. Foron manifestacións transversais, espontáneas, que se estenderon por todas as grandes cidades. Desde a pequena localidade de San Antonio de Baños, ao suroeste da Habana, que é onde prendeu a mecha, ata Matanzas, Villa Clara, Cienfuegos, Camagüey ou Holguín, por citar as máis grandes. Pero esta vez os manifestantes non só pediron solución aos seus problemas, tamén corearon consignas contra o réxime comunista con berros de «liberdade» e «patria e vida» (nun claro desafío ao slogan «patria ou morte» da revolución contra Batista en 1959). As redes sociais -silenciadas agora polo Goberno- permitiron transmitir a información en cuestión de poucas horas a todo o país.
A resposta de Díaz-Canel, nunha típica linguaxe trasnoitada co que alentou «a combater» aos comunistas contra os «contrarrevolucionarios», non axuda para nada a serenar o ambiente. Como tampouco o tranquilizan as declaracións do alcalde de Miami, Francis Suárez, que en rolda de prensa chegou a pedir a intervención militar de EE.UU. O lobi cubano é, despois do xudeu, o máis importante naquel país.
Cuba é hoxe unha polvoreira que pode estalar. E o papel de España para achegar posturas é fundamental. Somos o país con máis empresas mixtas (pemes sobre todo) e sucursais implantadas na illa. Somos o terceiro socio comercial, despois de Venezuela e China, e o primeiro provedor comercial. Importamos nos 2020 produtos cubanos por valor de 97,6 millóns de euros e exportamos por 593 millóns. No 2015 reestruturamos unha débeda de 201 millóns de euros e lles condonamos 111 millóns. No 2016 reestruturamos 2.240 millóns e perdoámoslles 1.492 millóns. Cuba paga mal ás nosas empresas (a 360 días) e no 2020 debíalles 350 millóns de euros. A pesar de todo, temos a obrigación de mediar para evitar que corra o sangue entre os cubanos.