Nunha das pedras dunha necrópole pódese ver a representación do sol
25 may 2021 . Actualizado ás 14:11 h.O Colectivo Patrimonio dous Ancares acaba de documentar un gravado inédito, «e cremos que único en Galicia», localizado nun dolmen da mámoa número 2 da necrópole de Costa de Mera, na parroquia de Guldriz, concello de Friol . «Na parte inferior dá cara interna dun dúas esteos que forman a cámara megalítica vense unhas catorce liñas radiais que parten dun círculo. Tratar dunha representación do astro sol», explica o historiador Xabier Moure, quen sinala que o descubrimento foi realizado por Brais Rodríguez.
Este dolmen, «que aínda conserva sete esteos dá cámara megalítica», foi descuberto polo investigador Juan F. Núñez Jato a finais dos anos 80 do pasado século, e visitado, explica Moure, a mediados dos anos noventa polos arqueólogos César Parcero Oubiña e Carlos Otero Vilariño «quen documentaron na parte superior dun dúas chantos tres cruces gravadas de factura moi posterior, pero non ou sol».
Xabier Moure explica que «se ben considéranse como soliformes algunhas gravuras aparecidas nun reducidísimo número de dólmenes de Galicia, estas son moi esquemáticas e de non doada interpretación. Pola contra, a representación deste dolmen de Friol é clarísima, non admitindo dúbidas canto á figura que quixeron representar vos construtores deste enterramento megalítico duns 6.000 anos de antigüidade. Ademais, dáse a circunstancia de que está orientado xusto cara ou leste, cara a saída do sol».
Na península, para ver unhas figuras tan nítidas do sol insculpidas nun dolmen, aínda que moi escasas, hai que trasladarse a Andalucía, Cataluña, Estremadura ou Portugal, relata Moure.
Patrimonio dous Ancares enviou o descubrimento a Patrimonio da Xunta de Galicia «na que solicitamos que por posuír este excepcional gravado, ou enterramento reciba a máxima protección legal e ou cataloguen como Ben de Interese Cultural (BIC). Tamén lle suxerimos a necesidade dunha intervención arqueolóxica para determinar se neste ou non resto de esteos poden aparecer máis gravados, traballo fundamental para poder formular as hipóteses sobre ou seu posible significado».
Por outra banda, explica Moure, o seu colectivo considera que estes enterramentos do período Neolítico do concello de Friol «debera prestárselles máis atención e protexelos como merecen xa que nos atopamos diante dunha dás maiores concentracións tumulares de Galicia, con preto de 300 mámoas distribuídas polo seu territorio (había unhas 100 máis que foron destruídas), moitas con dolmen e cunhas medidas que superan vos sesenta metros de diámetro».