Nos últimos dez anos acháronse varias mostras deste singular patrimonio
13 may 2015 . Actualizado á 15:48 h.Unha parcela moi singular e pouco coñecida do patrimonio natural das serras orientais galegas son as pegadas que deixaron as garras dos osos prehistóricos nas paredes das covas. O primeiro achado deste tipo rexistrado en Galicia tivo lugar en 1983 en Cova Eirós, no municipio de Triacastela, un lugar agora soado por albergar un os máis importantes xacementos galegos do Paleolítico. O primeiro investigador que observou a presenza destas marcas foi Juan Ramón Vidal Romaní, director do Instituto Universitario de Xeoloxía da Coruña. Con todo, segundo indica el mesmo, ao principio creu que estes arañazos foran causados polas botas dos espeleólogos que por entón visitaban a gruta con frecuencia.
Máis adiante, hai agora dez anos, a paleontóloga Aurora Grandal d?Anglade -adscrita á mesma institución científica- identificou outras marcas do mesmo tipo na Cova do Rebolal, na serra de Enciña da Lastra, situada no municipio ourensán de Rubiá de Valdeorras. A investigadora constatou que se trataba de pegadas de garras de oso da cavernas (Ursus spelaeus). Polo seu tamaño deduciu que as poutadas eran de exemplares de pequeno tamaño e asociounos aos xogos dos osiños dentro da caverna durante os seus períodos de hibernación.
Novos achados
O achado destas marcas en Enciña da Lastra fixo supor aos membros do club espeleolóxico vigués A Trapa-Cetra, encabezado por Marcos Vaqueiro, que podería haber máis pegadas de osos noutras covas do este de Galicia das que se sabía que serviran de refuxio ás dúas especies de plantígrados que viviron no noroeste ibérico, o extinguido oso das cavernas e o oso pardo (Ursus arctos), que hoxe continúa presente no norte da Península. Isto deu pé a que nos anos seguintes descubrísense máis pegadas de gadoupas en varias covas da serra do Courel, como as de Ceza, Arcoia, Tarelo, Pena Paleira, Purruñal e Liñares Sur -estas dúas últimas áchanse no territorio do municipio de Pedrafita do Cebreiro- e tamén noutros puntos de Enciña da Lastra.
Os investigadores sinalan que a antigüidade destas marcas de garras pode oscilar entre 20.000 e máis de 500.000 anos, que é a idade asignada aos fósiles de osos achados nas referidas covas. Cando os arañazos están sobre roca calcaria, lousa ou cuarcita escura -engaden- descóbrense con relativa facilidade, aínda que en Liñares Sur só puideron observarse grazas á luz ultravioleta, xa que a pedra é demasiado clara para distinguilos a primeira ollada. Por outra banda, en certos lugares -como sucede en Ceza e Cova Eirós- as poutadas aparecen mesturados con grafitis que os visitantes humanos destas grutas deixaron gravados en diferentes épocas, o que fai máis difícil recoñecelas.
Xunto cos restos fósiis atopados nas últimas décadas, estes sinais son o testemuño máis visible da presenza dos osos nas grutas galegas durante o Pleistoceno. «É un feito máis que engade un valor excepcional ao rexistro paleontolóxico das covas calcarias de Galicia», apunta Vidal Romaní.