A onda de refuxiados podería abrir unha crise política nos Balcáns

Cristina Porteiro
cristina porteiro BRUXELAS / CORRESPONDENTE

INTERNACIONAL

Un hombre y una niña esperan a que la policía turca los deje pasar para seguir una ruta hacia Europa que pasa por Estambul.
Un home e unha nena esperan a que a policía turca déixeos pasar para seguir un roteiro cara a Europa que pasa por Istambul. OZAN KOSE | AFP

Croacia esixe a Grecia que non envíe migrantes e Hungría desprega o Exército

22 sep 2015 . Actualizado á 05:00 h.

A tensión política aumenta nos Balcáns. A rexión converteuse nun labirinto para os refuxiados, a maioría sirios que intentan desesperadamente atravesar o territorio, e os países de tránsito que os reciben puxéronse en pé de guerra pola xestión da crise migratoria. Acúsanse mutuamente de non cumprir coas súas obrigacións de asilo. 

Desde que Hungría pechou baixo sete chaves a fronteira con Serbia, o vaivén de trens e autobuses con refuxiados desviouse cara á fronteira croata e eslovena. Desde alí volven entrar a territorio magiar, o camiño máis curto para alcanzar Austria e finalmente Alemaña. A blindaxe húngara precipitou a marcha directa de miles de migrantes desde Serbia e Grecia cara a Croacia, que na última semana viuse desbordada tras recibir a 29.000 persoas. A situación é tan caótica que o ministro croata do Interior, Ranko Ostokic, lanzou onte unha chamada de atención ao seu socio. «Grecia baleira os seus campamentos e manda aos refuxiados a Macedonia, Serbia e Croacia. É inaceptable», asegurou antes de esixir á Unión Europea que poña en marcha «puntos de acceso» en Turquía, ademais dos previstos en Grecia, para que os refuxiados poidan xestionar desde alí as súas peticións de asilo e así evitar que os Balcáns se conxestionen. «Se se desexa deter esta onda debe deterse na fonte: entre Turquía e Grecia», engadiu.

A pesar das críticas aos seus veciños, Croacia tampouco deterá aos migrantes que cheguen ao seu territorio para ser identificados. Entre o venres e o domingo Hungría interceptou a 18.757 persoas cruzando a fronteira de forma ilegal, a maior parte desde territorio croata. Esa é a razón pola que Budapest interrompeu onte o tráfico de trens en dous pasos fronteirizos (Magyarbóly e Gyékényes). Para apontoar o control nos accesos máis críticos e axudar aos corpos policiais, o Parlamento magiar aprobou o despregamento do exército nas áreas declaradas en «estado de crise por fluxos masivos de migrantes». Con iso dáse luz verde ao uso de armas de fogo contra os refuxiados en defensa propia.   

Non é a única medida adoptada polo Executivo húngaro para taponar a entrada de refuxiados. Onte anunciou a súa intención de completar un segundo valo de catro metros de altura na fronteira con Croacia, que se sumaría á xa despregada con Serbia e outra proxectada con Romanía. Contra a opinión de Bruxelas, o primeiro ministro, Viktor Orbán, volveu apoiar onte o método. «O Tratado de Schengen obriga a defender as fronteiras e, se para iso hai que construír valos, que todos as constrúan», asegurou esgrimindo o discurso do medo.

«Están a invadirnos. O noso modo de vida está en perigo», indicou. Os cidadáns húngaros apoian os argumentos xenófobos do seu Goberno. Segundo o Instituto de Opinión pública (Ipsos), o partido ultradereitista de Orbán (Fidesz) volvería gañar uns comicios co apoio do 41% dos votantes, fronte ao 38% do pasado kunio. Como segunda forza erixiríase o neonazi Jobbik (26%). 

Os países do Leste anticipan a fractura da UE

«Espero que a nosa posición común, de rexeitamento ás cotas, reafírmese». As palabras pronunciadas onte polo primeiro ministro checo, Bohuslav Sobotka, fixeron estender o temor  a un novo fracaso anunciado. Aos enésimo tropezóns que pode cultivar hoxe a UE se os ministros do Interior non conseguen convencer en Bruxelas aos socios de Visegrado (Hungría, Eslovaquia, Polonia,  República Checa) e Romanía da necesidade de apoiar o sistema permanente e obrigatorio de recolocación de migrantes para repartir a 120.000 refuxiados procedentes dos campos de acollida de Grecia, Italia e Hungría.

O esquema inclúe cotas por países. Unhas cotas que están lonxe de gustar ao bloque do este. Non queren «automatismos», indicou onte o ministro de Exteriores polaco, Grzegorz Schetyna, senón unha «fórmula que mostre solidariedade e correspóndase ao mesmo tempo coas nosas posibilidades». Os seus Gobernos albergan moitas dúbidas sobre a efectividade do plan de Bruxelas. Argumentan que é imposible garantir que os refuxiados non se despracen unha vez que se lles asigne un país de acollida e esixen reforzar as fronteiras antes de falar de compromisos. De fondo, con todo, reverberan cuestións máis sentimentais e políticas. O rexeitamento aos musulmáns por parte dun segmento amplo da cidadanía e o custo político que pode aparellar a apertura de portas aos seus líderes.

A división pálpase en todos os ambientes. Onte os embaixadores para a UE dos 28 trataron de achandar o terreo para unha eventual repartición sen a participación de Hungría. A cita alongouse ata a noite e retomarase este mesma mañá. Fontes do Consello confirman que os 54.000 refuxiados que se deberían recolocar procedentes dos centros do país magiar poderían escollerse dos asilados situados en Grecia e Italia. Outra opción que segue amais da mesa é a creación dunha reserva á que recorrer en caso de excesiva presión migratoria. A participación sería obrigatoria e só se suspendería o compromiso en casos «excepcionais» previo abono do 0,002% do PIB nacional como compensación.