A Xunta non recibirá fondos do Goberno se se nega a asumir as 23 paradas que deixarán de atender os autobuses estatais
GALICIA
Transportes asegura que, no caso de que non haxa acordo coa comunidade autónoma, será o ministerio o que asuma os tráficos
17 jun 2025 . Actualizado á 18:45 h.O Goberno prevé incluír o novo mapa de concesións de transporte de viaxeiros en autobús na futura Lei de Movilidad Sostenible, con transferencias de fondos ás comunidades autónomas coas que se peche un acordo para asumir os tráficos que deixen de prestar os buses estatais. O Estado, pola súa banda, asumirá aquelas liñas en comunidades autónomas que non acepten un acordo co Ministerio de Transportes, aínda que a estas non lles cederá fondos, e manteranse todas as paradas actuais. En Galicia está previsto suprimir 23 paradas que afectarían a uns 130.000 galegos. Suporá que, con ou sen acordo coas comunidades autónomas, non se perderá unha soa parada respecto ás do mapa concesional actual. Aínda que será necesario realizar transbordos nalgúns casos.
Así, naquelas comunidades que acepten o acordo establécese un sistema de financiamento «claro e con criterios transparentes», e negociaranse con cada unha delas os tráficos que asumen e o financiamento, que terá unha base de cálculo xa establecida, explicaron fontes do Goberno a Efe.
O texto das emendas pactadas determina que no prazo dun ano desde a entrada en vigor da Lei de Movilidad Sostenible deberá estar aprobado o novo mapa concesional, que incluirá a relación de todos os servizos de transporte público regular de persoas por estrada de ámbito estatal.
O Goberno preguntará ás comunidades autónomas se, nos tráficos que circulen integramente nos seus territorios, aceptan a segregación como servizo independente de competencia autonómica, e sobre os posibles nodos de intercambio da súa rede concesional co mapa estatal para prestar o servizo íntegro ao viaxeiro. A comunidades deberán destinar os fondos recibidos exclusivamente a financiar servizos de transporte público de viaxeiros que anteriormente estaban cubertos polo servizo estatal.
As paradas intermedias dos servizos de competencia estatal serán, con carácter xeral, nas poboacións principais do itinerario, pero atenderase tamén á función de conexión territorial, con paradas que sirvan de conexión naqueles lugares que non dispoñen doutro transporte alternativo.
Os textos pactados establecen tamén que no prazo de dous anos, a contar desde a aprobación do novo mapa concesional, deberán estar licitados os contratos de todas as concesións estatais incluíndo os que, no seu caso, non fosen aceptados polas comunidades autónomas.
Un sector con case 3.000 empresas
O transporte de viaxeiros por estrada é un sector moi atomizado, cunhas 2.800 empresas tras a pandemia de covid -que fixo desaparecer un 10% do tecido- e uns 95.000 empregos directos. Funciona cun sistema de concesións públicas, algunhas delas de hai máis de 50 anos e caducadas hai anos, segundo o cal as distintas rutas opéranse en réxime de monopolio polo adxudicatario.
O mapa destas concesións é o que está agora en revisión. No ámbito estatal preténdese pasar dos 77 contratos actuais -que atenden 4.146 paradas en 1.840 municipios- a 22 concesións, con 3.285 paradas en 792 municipios. Actualmente o servizo é atendido por 1.020 vehículos, cunha idade media lixeiramente superior a sete anos e 68.574 quilómetros percorridos, cunha lonxitude media de 890,6 quilómetros por concesión, segundo as cifras de Transportes.
O volume global de viaxeiros transportados en 2022, últimas cifras publicadas, ascendeu a 23,3 millóns, cun percorrido medio de 187 quilómetros por viaxeiro e unha ocupación media por vehículo de 29 persoas.
O Ministerio de Transportes entende que a liberalización e a competencia pódese producir por dúas vías: ben «por» o mercado (como no caso das concesións, onde os aspirantes compiten entre si para gañar o concurso) ou «en» o mercado. A primeira é a opción do Goberno, e tamén da maior asociación do sector, Confebus (na que están os grandes como Alsa, Arriva e Avanza, entre outros), que defenden que para gañar as licitacións é preciso presentar ofertas competitivas.
Mentres, a Comisión Nacional dos Mercados e a Competencia (CNMC) e asociacións como Direbus e Anetra apostan por unha contorna liberalizado no que os axentes gañen as súas cotas en función da oferta que sexan capaces de presentar aos viaxeiros, tal e como xa se fai en cinco países da UE.