As comunidades cobrarán ao mesmo tempo aínda que non teñan recorrido
15 may 2021 . Actualizado ás 05:00 h.O Ministerio de Facenda non ten previsto pagar a Galicia de forma inminente o diñeiro que lle debe por unha mensualidade do IVE xerada en decembro do 2017. A pesar de que xa pasaron dúas semanas desde a primeira sentenza, que resolvía a favor do recurso de Castela e León, o departamento dirixido por María Jesús Montero sostén que «está estudando» a resolución do Supremo. «Hai que agardar», afirman fontes do Goberno de España, que insisten na idea de buscar unha saída colectiva para todas as comunidades autónomas e os concellos, que tamén deben recibir unha parte deses fondos.
A idea de Facenda é buscar unha alternativa que sirva «para todos», con independencia de se a reclamación se quedou no ámbito político ou se as Administracións acudiron á vía xudicial, como é o caso de Galicia, Castela e León, con sentenzas a favor, ou Madrid e Cataluña, que supostamente irán coñecendo nas próximas semanas o resultado dos seus recursos.
Eses son os plans do Ministerio, o cal non quere dicir que se poidan desentender do estipulado pola sentenza, que estima parcialmente os argumentos da Xunta, dándolle a razón en todo o que ten que ver coa existencia dunha débeda do Estado que supuxo un quebranto para as súas arcas. Os tempos xudiciais son lentos, pero tamén corren, e cando o tribunal ratifique a súa resolución chegará a hora da execución, para a que haberá que discutir a contía, cuestión na que non entra o Supremo.
Para a Xunta, os cálculos están moi claros. Son 204,4 millóns de euros os resultantes da liquidación do mes de IVE de decembro do 2017, que non foron computados porque o anterior ministro de Facenda, Cristóbal Montoro, do PP, impulsou un cambio na fórmula para esta contabilidade que deixou nun limbo case un mes de recadación. A esta modificación aferrouse Montero para desviar a responsabilidade da falta de pagamento á Administración de Rajoy, pero a sentenza é clara respecto diso, porque aínda que a cifra para facer a transferencia débese facer sobre un mes do ano 2017, o pagamento en si, ou a débeda neste caso, realízase dous anos despois. Normalmente, e atendendo a outros períodos liquidados, o montante do IVE debeu ingresarse nas contas da Xunta en xullo ou agosto do 2019.
Para entón, o PSOE levaba xa trece meses no poder tras a moción de censura, e a ministra Montero era coñecedora do problema, porque ademais de ser responsable con anterioridade da Facenda andaluza, o propio presidente da Xunta e o conselleiro Valeriano Martínez advertíronlle por primeira vez da necesidade de liquidar este problema técnico moito antes de que se convertese nun problema político que o Goberno de España acabou vinculando á aprobación dos primeiros orzamentos socialistas que non prosperaron. Ese movemento provocou que decaese a lexislatura, e foi entón cando Facenda empezou a pór como desculpa para non resolver a débeda que non era posible atopar unha solución por estar en funcións. Montero tamén se apoiou en informes da Avogacía do Estado para defender a súa postura, obrigando ás comunidades a recorrer á vía xudicial para atopar amparo.
Galicia esgotou os prazos para o diálogo político, e non presentou o seu recurso ata agosto do 2020. As diferentes propostas achegadas pola Xunta durante os meses anteriores para atopar unha solución foron mencionadas na sentenza como un xesto de vontade por acadar un acordo extraxudicial.
A débeda
204,4 millóns €
O cálculo da Xunta. Para Facenda, a cantidade debida móvese entre os 185 e 190 millóns
2.500 millóns €
Para todas as comunidades. É o montante total recoñecido por Facenda. As sumas das comunidades son máis altas
12 millóns €
Intereses de demora. Será outro dos cálculos que Galicia poderá pelexar
Os intereses de demora poderían elevar a contía da débeda ata en doce millóns
A batalla que vén xa non será, pois, sobre quen ten razón, senón a canto ascende a débeda. Facenda recoñeceu no seu día que no caso de Galicia esa cifra roldaba os 185 millóns de euros, pero nunca achegou datos para o contraste. Agora terá que facelo, tendo en conta que ese cálculo non é directo, isto é, non se trata dunha cifra pechada que se extrae do cálculo do IVE recadado, senón que este ingreso ten incidencia sobre outros fondos que están recoñecidos no sistema de financiamento autonómico, como é o de suficiencia de servizos públicos, entre outros.
De aí a diferenza duns vinte millóns de euros entre os cálculos duns e outros técnicos, aos que polo menos Galicia poderá engadir os intereses de demora. Esa será outra pelexa. A Xunta entende que ese tempo vai contarse desde o momento no que se xera a débeda, ou sexa, no 2019, pero haberá que afinar o momento exacto para resolver o montante, porque uns meses arriba ou abaixo poden supor millóns de euros. De momento, a Xunta estima que eses intereses deberían roldar os 12 millóns de euros.