Rita Bullwinkel noquea ao lector coa súa primeira novela: «Vivimos desexando que alguén nos vexa»

Na súa primeira novela, Golpe de luz (Sexto Piso), Rita Bullwinkel (California, EE.UU. 1988) executa unha estimulante manobra creativa facendo concorrer, emparelladas, a oito boxeadoras ao fío da maioría de idade nun soto inmundo de Reno, Nevada. Alí disputaranse o Trofeo Fillas de América. Pero esta —finalista do Pulitzer— non é unha historia de pugilismo, que máis ben funciona como marco para explorar a resistencia —máis mental que física—, como escusa para aferrarse ao brillante —mirillas polas que acceder logo ao recordo— e demostrar que unha é «capaz». De que? De algo. Din que antes de morrer pasa enteira a vida ante os ollos en cuestión de segundos. Artemis, Andi, Kate, Rachel, Iggy, Izzy, Rose e Tanya repasan as súas desde o cuadrilátero, a golpe de monólogos interiores cruzados, mentres tratan de recoñecer os destapados dos seus adversarios para proceder ao impacto. Porque diso, en definitiva, vai todo: de ocupar un oco, un lugar; de encher un baleiro.

—A novela estrutúrase como unha sucesión de combates. Por que «encajonó» a narración nesta arquitectura?

—O torneo deulle ao libro, dun xeito incrible, un toque de suspense, porque o lector en cada capítulo pregúntase quen gana, e quen vencerá ao final. E iso era moi produtivo. O compromiso de ambientar a historia en dous días e facer que toda a acción sucedese dentro dese ring entre personaxes que, en realidade, non están a falar o un co outro, senón consigo mesmos, foi un enorme reto narrativo. Na ausencia do diálogo, os seus pensamentos interiores fóronse facendo máis presentes, e a través das proxeccións que se fan a unha á outra durante os asaltos fun capaz de escribir unha emoción máis verdadeira, máis real.

—Ata que punto a novela pretende recuperar a dimensión lúdica do deporte fronte á retórica do sacrificio e a superación?

—Está moi estendida a crenza de que a xente fai deporte porque é unha especie de simulación da guerra, porque hai algo na natureza humana inherentemente violento, de que se fai exercicio para dar saída a ese desexo de destrución. Con todo, creo que ten máis que ver co desexo humano de xogar, e de facelo con outros seres humanos. No deporte pervive ese desexo de xogar.

—A novela pon en primeiro plano a mulleres nun deporte tradicionalmente masculino. Que debates internos expuxéronselle sobre representar vulnerabilidade e agresividade no mesmo personaxe sen caer en estereotipos?

—Os estereotipos son algo co que os autores están en constante batalla, porque en canto un resulta familiar deixa de ter enerxía. Precisamente por iso interésame ser tanto lectora como escritora, para poder ver o mundo con ollos novos e, á vez, ter o potencial do cambio. En concreto, sobre o xénero, se a recompensa para calquera boxeador é mínima aínda é moito menor se é muller. Entón, hai que preguntarse por que fano, por que sóbense ao cuadrilátero. Creo que ten que ver co desexo de que alguén ser testemuña do que es. Vivimos desexando que nos vexan. Cando boxeas é imposible ser invisible e ao entrar nun ring estás a admitir que o teu adversario ten potencial para facerche dano, teñen o potencial de ter poder sobre ti. Pero tamén hai algo máis: as ganas de ser recoñecida. Supón un certo tipo de respecto e permíteche ser vista, permíteche que alguén experimente a túa presenza.

—Que rol xoga a sororidade na obra, e como difire da competencia feroz?

—Os oito personaxes do libro son máis compañeiras que adversarias, sobre todo a medida que avanza a novela; van tendo cada vez unha enerxía máis colectiva. Quería que a historia tivese un sentido de acumulación, xerar a sensación de cada vez máis e máis mulleres mozos perseguindo a mesma cousa. Está relacionado co que significa perseguir algo onda outra persoa.

—A novela foi moi ben recibida. Houbo algo que lle sorprendese que afectase á súa propia lectura do libro?

—Eu escribo de xeito moi privado. Nunca comparto o traballo en progreso con ninguén, nin con familiares nin con amigos; é un xeito de protexer o meu proceso creativo, mantelo dentro de min durante suficiente tempo como para entender o que é. Con este libro vivín soa moitísimo tempo e só cando asinei o contrato para publicalo empecei a contarlles a outros escritores, e ao meu círculo próximo, o que tiña entre mans. E aí houbo quen me dixo que non querían lelo porque ía sobre boxeo, pero non, non vai diso. Non me interesa ver como mulleres fan cousas violentas, nunca pensei no libro dese xeito. É curioso. Os libreiros están a lle dicir aos seus potenciais compradores: «Non teñades medo polo feito de que fale de boxeo».

---

---