Lume nas Fragas do Eume: «Se houbera vento coma o venres, non había quen o parara»

Manuel Díaz ía conducindo cando un veciño chamoulle para dicirlle que había lume preto das casas de San Bartolomé, a aldea onde vive, na parroquia de Queixeiro (Monfero). «Dei volta e vin para a casa, e xa enganchei a cisterna [ao tractor], pero xa viñeran as motobombas e dixéronme que non a baleirara por se facía falta despois, e aí segue a auga», contaba onte, en plena garda de vixilancia dos montes. Díaz forma parte do equipo de voluntarios que patrullan Monfero e os arredores para evitar que arda o monte e, se ocorre, como ocorreu o domingo, avisar de inmediato ao 085 e atallalos cando antes.

O incendio declarado ás cinco da tarde, a uns dous quilómetros en liña recta do mosteiro de Caaveiro, o corazón das Fragas do Eume, quedou estabilizado en poucas horas, ás 20.28, segundo precisou a Consellería do Medio Rural, tras arrasar unhas catro hectáreas, case todo eucaliptal e unha estreita franxa de fraga. Pero onte pola mañá fixo simulacro de reavivarse e o operativo, que aínda permanecía na zona para arrefriar o terreo, reforzouse. Quedou nun susto.

Díaz móstrase prudente, pero dúbida que fose intencionado. «Antes de empezar o lume foise a luz dúas ou tres veces, segundo dixeron os veciños (porque eu non estaba na casa). E por alí pasan tres liñas eléctricas, unha de 15.000 e outra de 32.000, que van para A Coruña, e unha de 4.000, para a zona de Monfero e Irixoa. No inverno quitaron un cable, supoñemos que para dar servizo á de catro mil, e alí quedou amarrado a uns eucaliptos, e alí segue. Para unha emerxencia, vale, pero non pode quedar así por meses», razoa. «Téñense que facer responsables do estado das liñas», incide.

Algo parecido sinala Alberto Cortizas, alcalde en funcións de Monfero, sobre o outro incendio, case simultáneo, que se rexistrou o domingo en Santa Xiá, fóra do parque natural e devorou algo máis dunha hectárea. «Parece que foi pola liña de media tensión, por falta de mantemento. Leva tempo batendo un cable cos eucaliptos, e entre o calor e o roce...», apunta o edil, que viu o fume desde casa.

Francisco Calaza, presidente do colectivo Fomento Forestal, saíu ao ver que se foi a luz dúas veces nuns segundos. «E xa vin que estaba ardendo, aínda que engana e era máis lonxe do que parecía, en Santa Xiá. Chamei ao 085 e cando cheguei alí xa estaba baixando do helicóptero un equipo de bombeiros; logo viñeron dous hidroavións e controlárono rápido. E logo souben do de San Bartolomé, pero alí os hidroavións non podían operar porque hai moitas liñas eléctricas, o helicóptero si; e os veciños fixeron moito traballo», explica.

En Queixeiro os traballos resultaron máis complexos, porque o lume se propagou cara a un terreo de difícil acceso, polo desnivel e a pendente. Ademais de axentes, brigadistas, motobombas e medios aéreos da Xunta, acudiu o persoal de quenda dos grupos de emerxencia supramunicipal (GES) de Ortigueira (regresaron á base sobre as dúas e media da madrugada) e Mugardos (onte volveron cando se reavivou, pero ao final non tiveron que intervir).

Mentres uns combatían as chamas, sen apenas vento —«afortunadamente; se fora coma o venres non había quen o parara», subliña Manuel Díaz—, outros desaloxaban o mosteiro e a taberna de Caaveiro, e o parque natural. A Policía Local de Pontedeume valou o acceso ao parque e ocupouse de avisar por megafonía aos centos de persoas que había nas Fragas do Eume para que saísen.

«Fíxose por precaución, aínda que o vento (frouxo) non ía nesa dirección, desde o centro de interpretación ao mosteiro, e o coto de pesca (teñen autorización para pasar en coche)», indicaron fontes policiais. Nalgún caso recorreron a Tráfico para identificar os propietarios dos turismos e poder chamarlles por teléfono, aínda que hai áreas sen apenas cobertura, e o sistema de megafonía resultou ser o mellor aliado nesta ocasión. Ás once da noite só quedaba un vehículo na zona. Misión cumprida. Onte pola mañá, ao ver que a situación se estabilizara , reabriron o acceso. E a actividade regresou ao centro de interpretación, ao mosteiro e á taberna.

Medio Rural aínda non daba por controlado o incendio onte á noite, e o presidente de Fomento Forestal seguía preguntándose «como, coas Fragas do Eume aquí, se retirou o helicóptero que había en Queixeiro». Esta vez liquidouse sen demasiadas consecuencias, «pero pode volver pasar». Tampouco comprende «como hai veciños que non colaboran na vixilancia do monte, aínda que sexa por egoísmo, porque se protexes o teu protexes o de todos».

Risco entre moderado e alto na comarca, polo menos ata o xoves

Este martes, Monfero é o único concello de Eume, Ferrolterra e Ortegal con risco alto de incendio, segundo o índice que publica a Xunta. No resto cae a moderado, salvo en Mañón, con perigo baixo. O luns, a advertencia de risco elevado tamén afectaba o Ferrol, Neda, A Capela, Pontedeume, Cabanas, Ares, As Pontes e Monfero. A ameaza irá mitigándose ao longo da semana, aínda que Ferrol, Narón, Fene, Ares, Cabanas e Pontedeume volverán pintarse de amarelo (risco alto) o mércores, alerta que tamén se estenderá o xoves a San Sadurniño, Moeche, Neda e Mugardos, e pasará a ser moderado en Mañón, igual que o resto de municipios da comarca. É un índice que toman como referencia, por exemplo, os voluntarios da asociación de produtores forestais de Cedeira para vixiar o monte no período estival.

---

---

---