A historia de Irene de Beaz, como a coñecen no Barqueiro, o seu pobo, é a do negocio familiar que xestionou co seu marido: tenda, bar, cine, salón e restaurante
21 sep 2025 . Actualizado á 05:00 h.A morte de Robert Redford colleu por sorpresa a Irene Paleo Paleo (O Barqueiro, Mañón, 1925) e a Rosario Fondevila Paleo, Charito, con quen vive. «Que guapo era!», coinciden tía e sobriña. «E canto nos gustaba en Dous homes e un destino, con Paul Newman!». Irene de Beaz, como a coñecen todos no seu pobo, tamén lembra as películas de Manolo Escobar —«eran moi simpáticas»— que proxectaban no cine, un dos negocios familiares que xestionou co seu marido, Antonio Beaz. «Cando se inaugurou, en 1947, (coa película Se fiel a ti mesmo, de Tyrone Powell e Joan Fontaine) fixéronse tres funcións, e na última xa se deixou a porta aberta. A entrada custaba dúas ou tres pesetas», contan.
Irene naceu o 14 de setembro de 1925 no Porto do Barqueiro. «Non se parece nada a como é hoxe, o mar chegaba ata as casas e en cada casa tiñan unha vaca ou máis. Fun á escola de nenas, había un libro para todas [...]. Eramos cinco irmás e non tiñamos onde gañar nada, ata que nos empregamos todas aquí», relata. Alí tiñan unha pequena tenda, pero os primeiros anos da posguerra non foron doados: «Faltaba que comer, había un pan moi malo, como serrín, e unhas rachas de touciño, e tiñamos que repartilo entre as cinco. O meu pai faleceu mozo, no ano 46 [...]. Entón labrábanse as terras, arrendadas».
«Pero aquela era unha vida excelente —repite durante a conversación—, vestiámonos/vestiámosnos de entroido, iamos ás festas (que eran de día, non como agora, que é todo de noite)...». Esta muller miúda de ollos claros, a segundo máis mozo das irmás e a única viva, casou con Antonio Beaz —«foi á guerra, en Teruel, caeu ferido nunha perna e recuperouse en Asturias»—, quen, anos despois, transformou o negocio familiar. A partir da tenda de comestibles dos seus pais —o actual baixo da casa— puxo en marcha un bar, un restaurante, un salón de baile e un cine. «Tamén era ferraxería, había almacéns por aí e vendiamos materiais de construción, abonos... de todo. Non había outro... era despois da guerra, cando a xente se ía á emigración», repasa. «Eu era a xefa [risos], estaba na tenda», apunta.
«Tempos duros, de fame»
A súa voda celebrouse no salón de Beaz, como a de tantos veciños —Rosario di que nunha familia dAs Negradas (O Vicedo) todos casaron alí—, con 200 invitados: «Veu unha dulcera de Ortigueira dous días e Cecilio asou os pitos». Irene evoca aquel tempo, «todos en familia, que sempre estivo moi unida». «Tamén tiñamos animais, vacas, galiñas... matábanse dous porcos grande, e a horta. Todos traballabamos en todo, e moito [...]. Pero foron tempos duros, de fame, na tenda despachábase o racionamento... pasouse mal».
A familia Beaz tamén tiña participación en varios pesqueiros, como o Primavera, «con Loureiro, en Bares», e o María Bernarda, «con José Antonio, en Celeiro». O seu único fillo, José Daniel, enxeñeiro naval e profesor universitario xubilado, creou hai unha década un museo do mar con máis de 500 pezas, moitas conservadas pola súa nai e outras doadas ou cedidas por veciños e amigos. É parte dos antigos inmobles do negocio familiar. O bar (reconvertido hai uns anos no Bar Queiro) pechouse en 1974; e o cine (que permanece case intacto) xa levaba un tempo sen funcionar, aínda que logo se alugou por un período breve.
«A miña vida foi moi bonita, con varias etapas, pero sempre o pasei ben», reitera Irene, que necesitaría días para desentrañar un século de historia. Fala con tenrura do seu fillo (vive en Madrid), as súas dúas netas (traballan en Bruxelas) e as súas tres bisnietos —«o maior xa fixo o primeiro ano da carreira de Matemáticas»—, e con especial agradecemento da súa sobriña, de 87 anos.
«Gústame comer ben»
«A miña tía cociñaba moi ben e era moi áxil», di Charito. Agora é ela quen se ocupa dos fogóns. «Gústame comer ben», confesa Irene. Entre os seus pratos favoritos está o salpicón de lubrigante, a tortilla (de xamón, de pataca e ata de pan) ou os combinados (sempre con ovo frito). Tampouco perdoa o café nin o vaso de viño branco Diamante. E manexa as agullas da calceta (a súa afección de sempre, igual que o gancho, como demostran dous colchas e as puntillas de todas as toallas) coas súas mans brancísimas, que non parecen cumprir un século, aínda que os brazos se lle cansan. «Non podo cos anos, pésanme moito».