O legado do «procés» confirma que máis de 8.000 empresas fuxiron de Cataluña

Foron unhas xornadas dunha tensión política sen igual que se traduciron nunha gran preocupación económica que embargou a todo o sector empresarial. Esa néboa non se rematou de despexar e é outra das herdanzas do procés que recibe o novo Gobierno en solitario de Pere Aragonès tras o abandono dos seus socios de Junts. Hai cinco anos, nas datas contiguas ao 1 de outubro, no Colexio de Rexistradores empezaron a contar día a día, incluso hora a hora, as compañas que, ante o risco de que se materializase unha declaración unilateral de independencia e ante as súas imprevisibles consecuencias, ían decidindo mover a súa sede para preservar a súa españolidade.

Aínda hoxe, as compañas admiten que a hipótese de devolver a súa sede social a Cataluña non está sobre a mesa, mentres que outras avisan de que a súa saída se produciu con carácter indefinido. Unhas e outras esgrimen que as circunstancias non cambiaron demasiado.

Nos cinco últimos anos, rexistráronse preto de 8.000 saídas de sedes sociais. Os movementos concentráronse no 2017 e 2018, cando os cambios de dirección roldaron os 2.500 anuais. Madrid foi o destino favorito: dos 7.899 exilios de Cataluña do último lustro, a metade tivo a capital como destino. 

Facilidades do Gobierno

Os efectos do procés déixanse sentir aínda hoxe no rexistro de compañas domiciliadas en Cataluña. De feito, entre as grandes empresas consultadas, ningunha valora de momento regresar.

Tal foi a relevancia dos movementos e tal foi o interese que espertaron na prensa, que o Colexio de Rexistradores publica desde o 2017 a estatística trimestral de entradas e saídas de sedes societarias por comunidades autónomas. Grazas a esta información sabemos que no 2017 e 2018 as saídas de domicilios fiscais de Cataluña representaron o 40% do total das que se produciron en España.

No 2022, con información ata o peche do segundo trimestre, a cifra parece regresar a rexistros máis normalizados, ao supor algo máis dun 16%.

Ademais, no 2017, os clientes, medorentos, retiraron preto de 30.000 millóns das oficinas bancarias catalás, o 16,4% dos depósitos confiados alí. Dos grupos formados polas antigas caixas saíron 13.746 millóns, e dos bancos, 15.683. Fontes financeiras aclaran que as entidades recuperaron o diñeiro. 

Saídas de bancos

Entre as saídas máis relevantes cóntanse as das sedes sociais de CaixaBank e Sabadell. O primeiro trasladou a súa dirección a Valencia, e o Sabadell, a Alacante. A efectos prácticos, supuxo poucos cambios operativos para as firmas porque manteñen en Cataluña os postos de traballo previos ao 2017.

Pero Cataluña si sufriu a perda do brillo empresarial de que gozaba. Os cambios nas sedes sociais estendéronse a outros sectores, como ao das infraestruturas (Abertis), ao enerxético (Naturgy), telecomunicacións (Cellnex), inmobiliario (Colonial), turístico (Hotusa e eDreams) ou alimentación (Codorníu). 

Números normalizados?

As cifras de saídas de sedes sociais de Cataluña parecen normalizarse. Pero Cataluña segue rexistrando un saldo negativo. Nos seis primeiros meses do 2022, hai habido 455 saídas de empresas, fronte ás 374 entradas; e no 2021 producíronse 935 saídas, máis das 609 entradas. En todo caso, as cifras de Cataluña melloraron moito respecto ao 2017, cando se produciron 2.536 saídas fronte a 548 entradas. Pero o saldo negativo actual indica que persiste o temor a potenciais novas crises políticas e que non rematou de regresar a confianza.

O Goberno de ERC e a «casa común» do independentismo 

O expresidente da Generalitat Lluís Companys (ERC, 1934-1940) logrou 82 anos despois do seu fusilamento unificar as críticas dos independentistas cataláns ao fascismo. Os actos protagonizados onte tanto polo presidente da Generalitat, Pere Aragonès, como polos líderes de ERC e Junts permitiron visualizar tamén unha vez máis a división no secesionismo. Tratábase do primeiro acto institucional do novo Gobierno tras a marcha de Junts do Executivo e o seu paso á oposición.

Despois de efectuar unha ofrenda floral, Aragonès asegurou que «Lluís Companys lémbranos que contra o fascismo se vai de cara», e reivindicou a memoria antifascista de Cataluña e a necesidade de «plantar cara á extrema dereita». Tamén resaltou do que fóra ministro de Marina en 1933 que «é un símbolo da defensa das institucións catalás que nunca se renden», como tamén simboliza unha sociedade que «inclúe a todo o mundo» e no que loita «nacional e social» van da man.

Antes, Aragonès, a vicepresidenta da Mesa do Parlamento, Alba Vergés e a alcaldesa de Barcelona, Ada Colau, realizaron outra ofrenda no cemiterio de Santa Eulàlia, onde foi fusilado. Pero a homenaxe máis madrugadora, ás seis da mañá, hora á que foi executado, foi o dunha delegación de ERC encabezada por Oriol Junqueras. O presidente dos republicanos aproveitou para pedir unidade e pór en valor o partido. «Con Companys, ERC asumiu unha responsabilidade histórica: ser o lugar de encontro dunha inmensa maioría da sociedade catalá», asegurou. Engadiu que o seu partido volve ser e aspira a ser «a casa común» do independentismo e de quen ama a Cataluña, como ao seu xuízo o foi con Lluís Companys nos anos trinta. Junqueras esixiu ademais ao Estado que «pida perdón» pola execución.

Ao acto no cemiterio de Montjuich sumáronse delegacións de Junts, encabezada por Laura Borràs e Jordi Turull, do PSC, CUP, comúns, e representantes de institucións como a ANC e Òmnium.

Crítico coa aposta de Aragonès coa vía do diálogo co Goberno, JxCat cargou contra o Estado. O seu secretario xeral, Jordi Turull, denunciou que a mentalidade de España de «esmagar» ás institucións de Cataluña «segue viva en moitos estamentos do Estado», pero «agora non o fan con pelotóns de fusilamento, senón con pelotóns vestidos con toga», asegurou en referencia aos xuíces.

---

---

---