
A investigación dos expertos europeos, que cualifican o cero enerxético como o maior en 20 anos, minimizan a culpa das enerxías renovables no «blackout» da península
04 oct 2025 . Actualizado á 11:48 h.Foi o apagamento máis grave que se produciu en Europa nos últimos 20 anos, e estivo causado por unha fervenza de sobretensiones. Ese é o diagnóstico dado a coñecer onte pola Rede Europea de Xestores de Redes de Transporte de Electricidade (Entso-E) nun informe —elaborado por 45 expertos— que abunda nun relato dos feitos que se iniciaron na mañá do pasado 28 de abril e que desencadearon, pasadas as 12.33 horas, o fundido a negro de España e Portugal.
Media hora antes do cero enerxético producíronse dúas oscilacións de tensión, que obrigaron a tomar medidas, entre elas, a redución das exportacións de España a Francia. Con todo, a actuación do xestor español —Rede Eléctrica— e do galo, subliña o informe, «provocou un aumento da tensión no sistema eléctrico ibérico». É nun dos puntos que coincide co diagnóstico que realizara o Goberno e que onte puxo de relevo a ministra de Transición Ecolóxica, Sara Aagesen.
No entanto, os segundos fatídicos comezaron a partir das 12.32 horas. «Producíronse varias caídas importantes de xeración» tanto de plantas eólicas como solares, no sur e no norte do país (de 208 megawatts), así como un aumento da carga neta nas redes de distribución por outros 317 megawatts, debido a unha posible desconexión de placas solares domésticas. «Descoñécense as razóns destes eventos», explican os técnicos. É só unha das incógnitas que non despexa o informe.
Uns milisegundos despois das 12.32,57, un transformador de evacuación de enerxía situado en Granada disparouse por sobretensión e inmediatamente despois chegou unha fervenza de desconexións, que sumaron 725 MW de xeración termosolar e fotovoltaica en Granada, Badaxoz, Sevilla, Segovia, Huelva e Cáceres.
A onda de desconexións continuou e foi o principio do fin. «Dado que algunhas unidades de xeración consumían potencia reactiva co efecto de reducir a tensión, a desconexión destas unidades sen unha compensación adecuada» por parte doutras instalacións «supuxo un aumento das tensións no sistema, non só en España, senón tamén en Portugal», subliña o estudo, que relata despois como se foron desacoplando os sistema eléctricos peninsulares dos de Marrocos e Francia, para evitar estender o cero enerxético ao resto. Xa nada impediu o fundido a negro.
Os expertos europeos despexan dúbidas tamén sobre as tecnoloxías verdes, que estiveron no punto de mira tras o apagamento. «O problema aquí non é que houbese renovables senón que necesitamos xeración que teña control de voltaxe. A boa noticia é que se pode facer do mesmo xeito que na xeración clásica», explicou o presidente de Entso-e, Damián Cortinas, na presentación do estudo, en declaracións recollidas por Efe. Trátase dunha avaliación que non é definitiva, por canto que presentarán o documento final no primeiro trimestre do próximo ano, no que incluirán recomendacións para evitar que poida volver suceder. «Temos que ver se o nivel de voltaxe de control que requiren a maioría dos países é suficiente a día de hoxe», engadiu Cortinas.
O comisario de Enerxía e Vivenda da Comisión Europea, Dan Jorgensen, —quen afirmou que foi un evento «sen precedentes» e «único»— anunciou que a UE xa traballa nunha revisión do seu marco de seguridade enerxética «para garantir que os sistemas estean preparados para o futuro».
Rede Eléctrica
Se o Goberno afirmou que as conclusións de Entso-e correspondéronse coas do seu informe —no que repartía culpas das causas entre Rede Eléctrica e as empresas operadoras— o xestor técnico do sistema español tamén considera que avala as súas teses. Afirmou que tras as medidas adoptadas para controlar as oscilacións «as tensións na rede» estaban nos límites permitidos e responsabilizou ás empresas das desconexións e de non cumprir co papel que terían que desempeñar en incidentes como o do 28 de abril