Fernando Alonso Romero : «O vákner é un lobo, pero non como animal, senón transformado no mítico lobisome»
DUMBRÍA
O catedrático estará presente no simposio que se celebrará esta fin de semana en Dumbría sobre a mítica figura do Camiño de Santiago
16 oct 2019 . Actualizado ás 07:59 h.O catedrático, agora xubilado, de Historia da Universidade de Santiago de Compostela (USC) Fernando Alonso Romero (A Coruña, 1994) é un dos grandes estudiosos da ruta xacobea, con obras como O Camiño de Fisterra (1993) e tamén dos primeiros investigadores en rescatar do esquecemento a figura do vákner. De aí a vital importancia das súas achegas para o congreso respecto diso que se celebrará esta fin de semana en Dumbría.
Explica que chegou ata este personaxe mítico fai xa máis de 30 anos, a través, como todos, do testemuño medieval do bispo Mártir de Arzendján, cuxa peregrinación enmarca no conflito relixioso da época que supuxo unha ruptura no seo do Cristianismo. «El era partidario da Igrexa de Roma e tivo que ser alí onde coñeceu a outros peregrinos que facían a ruta. Chegou a Francia por mar e a miña teoría é que desde o norte de Bayona tivo que entrar en Galicia pola costa de Ribadeo, porque a ruta que seguiu é a que facían os navegantes de chegaban polo norte de Galicia, ían a Betanzos e de aí a Santiago. Daquela pasando pola zona dos Páramos, entre O Hospital e Corcubión é onde describe esta figura, porque ao chegar a Fisterra pregúntanlle como puido pasar por un lugar tan perigoso», sinala o investigador, que incide en que a descrición que fai da suposta besta é demasiado superficial para ter un coñecemento preciso dela, pero si serve para identificala como «un animal moi perigoso e daniño» que, polo seu propio nome, abre outros ámbitos de indagación «a nivel etimolóxico do sánscrito, indoeuropeo».
Tal como detalla o profesor, «o vákner é un lobo, pero non como animal, senón transformado no mítico lobisome, unha figura que, nin moito menos, é exclusiva de Galicia. Xa estaba moi estendida desde o século V antes de Cristo. Os romanos, os gregos, os xermanos xa tiñan estas crenzas. Por exemplo, entre os xermanos é moi común a figura dos guerreiros lobo. Logo xa existen moitos datos históricos, que relacionan a figura do lobisome coa enfermidade psicolóxica, por amais desa crenza mítica. Pero ata finais do século XIX seguímola atopando na tradición asturiana, vasca, galega... Ese ser metade home, metade animal que era capaz de arrincar árbores».
Para Alonso Romero , do que non cabe dúbida é que detrás do vákner e, en xeral, do Camiño hai «un mundo mítico interesantísimo», que debería valorizarse desde o punto de vista cultural e turístico. «Non hai máis que ver o que deu de si noutros lugares a figura do vampiro», subliña.
Aínda que os testemuños documentais do vákner en si sexan moi limitados, non cre que o personaxe desaparecese da tradición oral, porque lembra un congreso en Cee e logo un libro de historia da vila, con participación de varios autores e dirixido por Baldomero Cores Trasmonte, no que el mesmo recollía un testemuño de licantropía, cre lembrar que da zona de Santa Comba. «Tiña a sensación de converterse en home lobo, aínda que logo cos coñecementos de medicamento temos outra perspectiva e iso desapareceu, pero non se esqueceu. Forma parte dun mundo espiritual pouco estudado, como o é tamén a nosa cultura no seu aspecto europeo, algo que sería enormemente importante valorizar, para acabar coas fronteiras que tantos problemas xeran. Pero en lugar diso, e dáme pena, o que se promociona machaconamente é o fútbol, que non pasa de ser un entretemento pasaxeiro. Eu que vivín 30 anos na ditadura de Franco, creo que neste aspecto estamos mesmo peor», conclúe Alonso, que avoga polo intercambio cultural que supón o Camiño, «que nos abre os ollos a moitas realidades que descoñecemos, a que se coñeza, se valorice e protéxase o patrimonio», sen que iso signifique que haxa que renunciar á parte económica que supón, «porque a cultura tamén trae ingresos e son cousas complementarias».
Todo sobre o vákner
