O científico da «Terra invernadoiro»: «O Amazonas é a clave»

BIODIVERSA GALICIA

ROGERIO FLORENTINO

Investigadores alertan de que se pode producir un «efecto dominou» que levaría a un ascenso da temperatura de seis graos. O mundo tal e como o coñecemos deixaría de existir

23 ago 2019 . Actualizado ás 11:21 h.

Un dos puntos sobre os que hoxe orbita o debate do quecemento global é o uso correcto da terminoloxía. Moitos expertos creen que o concepto «crise climática» axustaríase mellor á situación actual. Da man debería ir ademais un cambio de mentalidade. Aínda que o presidente do Brasil, Bolsonaro, preséntese como o dono da parte que lle corresponde do Amazonas, o que alí está a pasar ten consecuencias a escala mundial. A civilización debe asumir como propios aqueles lugares que exercen un papel determinante no equilibrio do sistema climático.

Hai uns meses un artigo publicado na prestixiosa revista Proceedings of the National Academy of Sciences sinalou que intervir sobre o efecto invernadoiro, xusto o que está a facer o ser humano, podería xerar un efecto dominou que conduciría a un ascenso da temperatura media de ata seis graos. O mundo nesas condicións sería un lugar hostil para todas as formas de vida. O traballo de investigación describe como sería o proceso, en tres etapas, e que pezas intervirían.

Ao ritmo actual de emisións será imposible evitar que a temperatura suba entre 1 e 3 graos. O investigador australiano Will Stefen, un dos autores principais do artigo, recoñeceu durante unha conferencia no 2018 que «non hai moitos científicos que pensen que realmente acadaremos o obxectivo de 1.5 graos».

Neste primeiro escenario as zonas afectadas serían aquelas onde hai xeo. Groenlandia remataría derreténdose cada verán, do mesmo xeito que o Ártico, os Alpes e o oeste da Antártida. A estabilidade do clima dependerá en boa medida do albedo, a cantidade de radiación solar que reflicte ou absorbe unha determinada superficie. Sen xeo, quedará atrapado a radiación que previamente se devolvía ao espazo exterior.

Se se completa a primeira fase, na segunda cambiarían os patróns oceánicos e atmosféricos e o incremento da temperatura global oscilaría entre os tres e os cinco graos. Os investigadores describen que neste segundo nivel os humanos vivirían nunha «Hothouse Earth ou Terra invernadoiro». A «morte» da selva amazónica sería un dos principais desencadenamentos deste escenario, ao liberar enormes cantidades de dióxido de carbono. Stefen destacou a importancia que ten tanto o Amazonas como o permafrost. «Perdemos dez anos de almacenamento de carbono durante os incendios forestais do Amazonas no 2005 e 2010. Hai un punto de inflexión ao redor de dous graos onde perderemos a maior parte da selva amazónica. Se ademais nos quedamos sen permafrost non haberá forma de que se deteña en tres graos», advirte. En este escenario, outros mecanismos como os monzones e O Neno tamén colapsarían.

Se se produce todo o anterior, a temperatura media subiría máis de 6 graos e o clima entraría nun terceiro nivel. Sería inevitable, por exemplo, que todo o xeo se derreta por completo, mesmo no inverno. O planeta tal e como o coñecemos deixaría de existir. Os científicos alertan de que o punto de non retorno atópase ao redor dos 2 graos.